Wyb�r Zofii

Od dawna ju� wiem, �e nie mo�na por�wnywa� czasy pokoju do czas�w wojny. Bo to zupe�nie inne �wiaty. Zofia, Natan i Stingo �yj� w Nowym Yorku zaraz po wojnie. Oni s� obywatelami, ona przyby�a do Ameryki z O�wi�cimia. Z tego strasznego, potwornego miejsca, gdzie dzia�y si� nieludzkie rzeczy. „Ale O�wi�cim by� takim strasznym miejscem. Nie mo�na by�o od nikogo wymaga� �eby post�powa� pi�knie i szlachetnie jak w innym, normalnym �wiecie. Je�li kto� post�pi� szlachetnie podziwia�o si� go ale hitlerowcy byli zbrodniarzami i je�li nie mordowali, to zamieniali ludzi w oszala�e zwierz�ta wi�c kiedy tacy ludzie post�powali niegodnie nale�a�o ich zrozumie�. Mo�na by�o czu� do nich nienawi��, ale jednocze�nie wsp�czu� im, bo cz�owiek zdawa� sobie spraw�, jak �atwo sam mog� sta� si� zwierz�ciem”. Zofia pr�buje sobie u�o�y� �ycie na nowo ale nie potrafi wyzby� si� wspomnie�. I wybor�w kt�re dokona�a. Tak, od razu zg�osi�y by si� taborety, kt�re by „za miliony b�d� cierpia�y katusze”. Ale tak nie jest. Ka�dy chce �y� a nigdy nie zrozumiesz cz�owieka, kt�ry musia� �y� w czasie wojny. Stingo i Natan pr�buj� ocali� Zofi� przed jej wyrzutami sumienia. Pi�kna, smutna, wybaczaj�ca ksi��ka. Bo ka�dy ma swoje sumienie i woln� wol�. Polecam „Wyb�r Zofii” Williama Styrona.

Mi�o si� czyta.Troche przeci�gaj�ce si� opisy.Wiele tre�ci.

Bardzo dobra powie��, trudna w odbiorze. Bardzo prawdziwa, brutalna, szokuj�ca. Bardzo ciekawie opowiedziana historia. Powoli poznajemy skrywane tajemnice, obozow� przesz�o�� Zofii, wstrz�saj�c�, trudn� do wyobra�enia. Zaczynamy rozumie� jej obecne �ycie, bardzo niestabilne, pe�ne obaw, trwanie w nieuzasadnionym, wyniszczaj�cym zwi�zku.

Ksi��ka okrzykni�ta jedn� ze stu najwa�niejszych ksi��ek XX wieku o czym g�osi ju� informacja na ok�adce. W 1980 roku ksi��ka zdoby�a nagrod� National Book Award , jedn� z najbardziej presti�owych nagr�d w USA.

W 1982 roku mia�a miejsce premiera filmu z Meryl Streep w oskarowej, tytu�owej roli Zofii.

Akcja ksi��ki i jej bohaterowie dotyka wielu spraw, wydarze� i ludzkich zachowa�. To ksi��ka o skomplikowanych relacjach ludzi po trudnych �yciowych prze�yciach.

Tytu�owa Zofia to Polka, kt�ra po II wojnie �wiatowej i pobycie w Auschwitz przybywa do Ameryki. Mieszka na Brooklynie i tam poznaje Natana- �ydowskiego intelektualist� i schizofrenika. Do tej dw�jki do��cza pocz�tkuj�cy pisarz Stingo. Typowe po��czenie ludzkich charakter�w, zachowa� i relacji. Zofia, straumatyzowana i pokaleczona wojennymi przej�ciami i dramatami, szukaj�ca ciep�a, mi�o�ci i oparcia. Szukaj�ca kogo� kto pomo�e zabli�ni� rany i wype�ni� pustk� po stracie najbli�szych. Kogo� kogo sama b�dzie mog�a otoczy� mi�o�ci� i ciep�em. Ka�dy kto oka�e cho� troch� ciep�a i zainteresowania jest odpowiedni aby "pom�c". I pojawia si� Natan, ze swoimi demonami, r�wnie� szukaj�cy kogo� kto pomo�e jemu w jego walce. Dwie poranione dusze, kt�re lgn� do siebie bo potrzebuj� siebie nawzajem. Natan, kt�ry bezlito�nie traktuje Zofi�, upokarza j�, stosuje przemoc fizyczn� i psychiczn� i Zofia, kt�ra mu na to pozwala, bo uwa�a, �e swoj� mi�o�ci� i oddaniem pomo�e Natanowi.

W samym �rodku tego tr�jk�ta Stingo, skrycie zakochany w Zofii, nie rozumiej�cy do ko�ca tego ta�ca Zofii i Natana. Ten taniec nie mo�e trwa� w niesko�czono��. Jest wyczerpuj�cy i przynosi tylko rozpacz i spustoszenie. Chwile spokoju i rado�ci s� ju� zbyt kr�tkie. Trzeba co� postanowi�. Podj�� decyzj� co dalej? Zofia musi stan�� przed kolejnym wyborem by ocali� siebie. Co zdecyduje? Czy ten wyb�r jest ocaleniem czy mo�e ca�kowitym unicestwieniem?

Ksi��ka porusza bardzo trudne tematy i czasem trudno si� j� czyta, ale warta jest po�wi�conego czasu. W mojej ocenie ksi��ka bardzo wa�na i cho� to fikcja literacka to �atwo znale�� odpowiedniki bohater�w w codziennym �yciu w�r�d ludzi z kt�rymi �yjemy. Ka�dy z nas radzi sobie ze swoimi demonami na sw�j w�asny spos�b, nie zawsze zdrowy i dobry dla nas samych. Tak jak Zofia i Natan.

Ksi��ki nie czyta si� �atwo. Opisy zachowa� Natana wobec Zofii i jej uleg�a a czasem wr�cz bierna postawa sprawia�y, �e nieraz musia�am od�o�y� lektur� i zrobi� sobie przerw�. Z drugiej strony przysz�a mi taka refleksja podczas lektury ile cz�owiek samotny, porzucony, g�odny uwagi, ciep�a i mi�o�ci jest w stanie znie�� dla z�udnej chwili szcz�cia.

Opisy i listy ojca Stingo do syna r�wnie� chwilami wydawa�y si� zbyt obszerne cho� wydaje mi si�, �e w zestawieniu z opisem relacji Zofii z w�asnym ojcem stanowi� rodzaj por�wnania relacji mi�dzy rodzicem a dzieckiem co ma niew�tpliwie wp�yw na dalsze �ycie i wybory ka�dego cz�owieka.

Dla mnie ksi��ka niezwyk�a. Nie jest to lektura do poduszki, wiele scen zostaje w pami�ci, ale uwa�am, �e ksi��ka bardzo wa�na.

Polecam.

Obozy koncentracyjne do dzi� pozostaj� symbolem martyrologii, m�cze�stwa zar�wno tych, kt�rzy zostali tam bestialsko zagazowani w komorach, jak i tych, kt�rych �mier� zosta�a rozci�gni�ta w czasie, kt�rych skazano na prac� ponad si�y przy niewielkich racjach �ywno�ciowych. Cho� dzi�, z uwagi na znajomo�� r�nych fakt�w, opisy obozowego �ycia nie szokuj� tak, jak jeszcze kilka lat temu, to wci�� wywo�uj� g��bokie niezrozumienie tego, jak mog�o doj�� do tego, �e „cz�owiek cz�owiekowi zgotowa� ten los”.

W powojennych czasach d�ugo nie ujawniano wszystkich szczeg��w obozowej rzeczywisto�ci, w kt�rej ludzie byli sk�onni zrobi� wszystko, by przetrwa�. Nast�pi� upadek wszystkich norm, warto�ci, wi�niowie gotowi sprzeda� byli drug� osob� za dodatkowa porcj� zupy, ale jednocze�nie historia zna wiele przyk�ad�w os�b, kt�rzy w imi� drugiego cz�owieka swoje �ycie po�wi�cili. Ostatnie lata przynios�y szereg publikacji po�wi�conych zagadnieniom zwi�zanym z funkcjonowaniem oboz�w koncentracyjnych. Cz�� z nich powsta�a dlatego, �e ci, kt�rzy obozy prze�yli, zdecydowali si� opowiedzie� o nich dopiero przed �mierci�, cz�� zosta�a oparta na bazie znalezionych w domach przez dzieci czy wnuki pami�tnik�w, czy fragment�w numer�w obozowych oderwanych z pasiak�w, stanowi�cych pami�tk� po �yciu, kt�re nigdy nie powinno si� potoczy� w ten spos�b.

Jedn� z publikacji, kt�ra pojawi�a si� na rynku ju� dawno, doczekawszy si� nawet ekranizacji (z doskona�� Meryl Streep w jednej z g��wnych r�l), a teraz zosta�a przez Wydawnictwo Replika wznowiona, jest ksi��ka uznana za jedn� ze stu najwa�niejszych pozycji XX wieku. Mowa tu o powie�ci „Wyb�r Zofii”, autorstwa Williama Styrona. Wsp�cze�nie ksi��ka nie ma ju� takiej si�y ra�enia, jak w chwili jej wydania, ale wci�� kryje w sobie bolesna prawd� o cz�owieku i wyborach, kt�rych dokonuje pod wp�ywem r�nych okoliczno�ci. Powie�� adresowana jest nie tylko do os�b zainteresowanych tematyk� II wojny �wiatowej, ale do wszystkich, kt�rzy chc� do�wiadczy� (tak – to ksi��ka, kt�rej si� nie czyta, ale w�a�nie do�wiadcza) tej historii, kt�rzy chc� zatopi� si� w pi�kny j�zyk, opisuj�cy nie tylko traumatyczne wydarzenia przesz�o�ci, ale i skomplikowan� tera�niejszo��.

Narratorem opowie�ci jest Stingo, m�ody m�czyzna poch�oni�ty ambitnym planem zostania pisarzem. Po zwolnieniu z pracy mo�e nareszcie po�wi�ci� si� w pe�ni temu zaj�ciu, chocia� z uwagi na brak �rodk�w finansowych, jest zmuszony przeprowadzi� si� na Brooklin. Tam poznaje niezwyk��, ekscentryczn� (i toksyczn�) par�, kt�rych po��czy�a trauma wojny. Przenosimy si� bowiem do 1947 roku, gdzie pami�� o makabrycznych wydarzeniach jest wci�� �ywa, gdzie ocaleni wci�� nosz� w sobie strach przed koszmarem. Wspomniana para, to �yd, Natan, genialny biolog pracuj�cy w laboratorium jednej z najwi�kszych firm farmaceutycznych w kraju, na co dzie� paranoik, ziej�cy nienawi�ci� do tych, kt�rzy uciemi�yli jego nar�d oraz Zofia – pi�kna, m�oda kobieta, c�rka m�czyzny tworz�cego elit� Krakowa – uniwersyteckiego profesora, a tak�e wdowa po jednym z wyk�adowc�w.

Zofia do�wiadczy�a straty ju� w pierwszych dniach wojny, kiedy jej m�� i ojciec zostali zabrani do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie kilka miesi�cy p�niej zostali straceni. Tym samym leg�y w gruzach marzenia m�odych ma��onk�w o wspania�ym �yciu, jakie wiedli jej rodzice, o wyje�dzie do Wiednia, gdzie ona mia�a studiowa� muzyk�. Zreszt� sama Zofia trafia wkr�tce do O�wi�cimia, cho� pobyt tam jest dla niej trudnym tematem, na kt�ry unika rozmowy. Nawet przed Stingo, kt�ry zaczyna darzy� j� uczuciem, otwiera si� powoli, wielokrotnie uciekaj�c si� do p�prawd czy do k�amstwa. Stopniowo jednak z ich rozm�w, wy�ania si� historia udr�czonej przesz�o�ci� kobiety, zmuszonej do dokonania wyboru, kt�ry po dzi� dziej� prze�laduje.

Historia toczy si� wolno, autor sporo miejsca po�wi�ca nie tylko spotkanej przez Stingo parze czy opowie�ci samej Zofii, ale r�wnie� pisarzowi. Czytamy fragmenty list�w, poznajemy miotaj�ce nim dylematy, wkraczamy w jego �ycie, zanurzaj�c si� jednocze�nie w specyficznej atmosferze powojennej rzeczywisto�ci. I cho� zapewne nie ka�demu czytelnikowi ta rzeczywisto�� b�dzie odpowiada�a, to jednak po powie�� zdecydowanie si�gn�� warto.