Shirley

Tw�rczo�� si�str Bront� jest bliska memu sercu od d�u�szego czasu. Mi�o�ci� do niej zapa�a�am z chwil�, w kt�rej zako�czy�am lektur� powie�ci "Jane Eyre. Autobiografia" pi�ra najstarszej z nich, Charlotte. Obcowanie z ni� dostarcza mi niebywa�ej przyjemno�ci, wycisza mnie oraz pozwala odp�ywa� mym my�lom w przesz�o�� do epoki wiktoria�skiej, kt�ra od zawsze mnie fascynowa�a. Uwielbiam dzie�a z tamtego okresu. Zawsze z ch�ci� po nie si�gam i wiem, �e nigdy si� to nie zmieni. S� dla mnie doskona�e. �wczesny styl literacki, dob�r s��w, obrazowo�� obyczaj�w, g��bia przemy�le� i refleksji w poruszanych tematach, zakamuflowany mora� p�yn�cy z kart powie�ci, kt�ry czytelnik zmuszony jest sam odkry� - niepodobna do�wiadczy� tego we wsp�czesnych historiach, a je�eli ju� to jedynie fragmentarycznie. Dlatego tak wielk� mi�o�ci� darz� literatur� tamtych czas�w i tak bardzo ceni� sobie �wczesnych pisarzy oraz pisarki. W�r�d nich siostry Bront�, kt�re w mym sercu zawsze zajmowa� b�d� zaszczytne miejsce.

Nikt nie zdaje sobie sprawy z tego (no, mo�e jedynie m�j m��), jak bardzo cieszy mnie chwila, w kt�rej do mych r�k trafia kolejna powie�� sygnowana nazwiskiem wspomnianych powy�ej si�str. Kiedy wi�c "Shirley" zawita�a na mej p�ce, cieszy�am si� jak ma�e dziecko. Ju� sam jej wygl�d cieszy� me oczy. Pi�kna twarda oprawa o melancholijnym wyd�wi�ku, a do tego blisko 650 stron daj�cych nadziej� na to, i� najbli�sze wieczory sp�dz� w spos�b wyborny i jedyny w swoim rodzaju. I niech�e skonam, je�li tak nie by�o! "Shirley" to dzie�o wybitne, z g�rnej p�ki, prawdziwy towar luksusowy w�r�d zgromadzonej przeze mnie kolekcji ksi��ek w domowej biblioteczce.

Historia rozgrywa si� w Anglii, w pocz�tkach XIX wieku. Czasy s� trudne, trwa wojna. Napoleon wraz ze swymi wojskami pod��a przez Europ� podbijaj�c kolejne pa�stwa. Wprowadzane s� prawa i sankcje, kt�re wyra�nie daj� si� we znaki zw�aszcza przedsi�biorcom, a co za tym idzie zatrudnianym przez nich pracownikom. Tzw Dekrety Rady z 1809 roku zamkn�y dost�p do ameryka�skiego rynku zbytu, przez co wiele fabryk oraz innych przedsi�biorstw upad�o, albo znalaz�o si� w i�cie tragicznej sytuacji. W�r�d tych drugich znalaz� si� m.in Robert Moore zarz�dzaj�cy Fabryk� Hollow w gminie Briarfield. To cz�owiek post�powy, dlatego te� postanowi� sprowadzi� nowoczesne maszyny, kt�re pomog�yby mu w znacznym stopniu udoskonali� produkcj� sukna. Niestety nie spotyka si� to z pozytywnym odd�wi�kiem ze strony tutejszych mieszka�c�w, kt�rzy widz� w tym jedynie zagro�enie utraty przez nich pracy, a co za tym idzie wp�dzenie swych bliskich w bied�. Rosn�ca w stosunku do Moore'a niech��, momentami wr�cz nienawi��, doprowadza do zamachu na jego �ycie. Zdesperowany cz�owiek gotowy jest bowiem na wszystko... W mi�dzyczasie Robert, zdaj�cy sobie spraw� z rosn�cych k�opot�w finansowych, zaczyna rozpatrywa� ma��e�stwo z m�od� dziedziczk� Fieldhead, kt�ra niedawno powr�ci�a na swe w�o�ci. Shirley Keeldar, bo o niej tu mowa, jest bogata, a wi�c o�enek z ni� z pewno�ci� rozwi�za�by jego wszelkie problemy. Moore nie zamierza zaprzepa�ci� dokona� swoich przodk�w. Dla ratowania rodowej spu�cizny got�w jest nawet po�wi�ci� sw� mi�o�� do nie�mia�ej, delikatnej, pi�knej Caroline Helstone, kt�ra tymczasem pozostaje w ca�kowitej zale�no�ci od swego wuja, a zarazem pastora Briarfield. M�czyzna niestety nie zdaje sobie sprawy z tego, i� Shirley zd��y�a ju� odda� swe serce innemu. Jej wybrankiem sta� si� Louis, guwerner w rodzinie jej wuja. I mimo tego, i� ON r�wnie� od dawna j� kocha, dziel�ca ich r�nica klasowa nie pozwala mu wyjawi� swych uczu�. Jest biedny, zna swoje miejsce w spo�ecze�stwie, kt�re pogardza mezaliansami. Dlatego te� nie zamierza skazywa� swej ukochanej na poni�enie i wzgard� ze strony bliskich oraz znajomych. Los ka�demu z nas wytycza �cie�ki oraz role do odegrania. Co wi�c czeka tych czworo bohater�w? Jakich dokonaj� wybor�w? Czy znajd� w swym �yciu upragniony spok�j oraz szcz�cie?

"Ka�dy cz�owiek z osobna jest mniej lub bardziej samolubny, a gdy popatrze� na niego w kontek�cie ludzkiej zbiorowo�ci, okazuje si� samolubny do przesady."

Charlotte Bront� potrafi czarowa� s�owem. Historie, kt�re wysz�y spod jej pi�ra, za ka�dym razem mnie oczarowuj�. Tak te� by�o w przypadku "Shirley". Pi�kna, momentami melancholijna, opowie�� o tym, by zawsze pod��a� w�asnymi �cie�kami, mierzy� si� z �yciem niczym z bykiem za rogi, walczy� o w�asne marzenia oraz upragnione szcz�cie. Na kartach powie�ci nieustannie toczy si� walka pomi�dzy zdrowym rozs�dkiem, podszeptami rozumu a porywami serca, targaj�cymi bohaterami nami�tno�ciami. A wszystko to na tle tocz�cej si� na �wiecie wojny oraz problem�w gospodarczych, kt�re w znacznym stopniu wp�yn�y na �ycie zar�wno biednych, jak i bogatych mieszka�c�w Anglii. Autorka w niezwyk�y spos�b m�wi o uczuciach, niekiedy wr�cz zamienia si� w prawdziw� poetk�. Stosowane epitety, wznios�o�� i dob�r s��w �wiadcz� nie tylko o wielkim talencie pisarskim najstarszej z si�str Bront�, ale r�wnie� o jej g��bokiej wra�liwo�ci oraz romantycznej duszy. Co� pi�knego. A� zazdroszcz� bohaterkom, kt�rym dane by�o do�wiadczy� mi�osnych wyzna� p�yn�cych z ust m�skich bohater�w. Co mi si� jeszcze bardzo spodoba�o? Charlotte wielokrotnie zwraca si� bezpo�rednio do czytelnika przytaczaj�c szczeg�y jakich� sytuacji, opisuj�c dok�adniej ka�dego z bohater�w oraz daj�c wskaz�wki odno�nie tego, co te� wydarzy� si� mo�e za chwil�. Ma si� wra�enie, jakby Charlotte siedzia�a tu� obok i wszystko nam sama opowiada�a. Dzi�ki temu powstaje swoista wi�, kt�ra nie ��czy czytelnika jedynie z postaciami wyst�puj�cymi na kartach powie�ci, ale r�wnie� z sam� autork�.

Je�li do tej pory nie by�o wam dane si�gn�� po �adn� z powie�ci sygnowanych nazwiskiem Bront�, uczy�cie to czym pr�dzej i nadr�bcie czytelnicze zaleg�o�ci. To klasyka w najlepszym wydaniu. Warto, naprawd� warto pozna� tw�rczo�� si�str. Uwielbiam j� i uwielbia� b�d�. A was tymczasem zach�cam do si�gni�cia po "Shirley". Przenie�cie si� do Briarfield, przespacerujcie si� po wrzosowiskach, odkryjcie uroki �ycia na prowincji, zachwy�cie si� �wie�ym powietrzem, �piewem ptak�w i romantycznym blaskiem ksi�yca... �yjcie �yciem bohater�w powie�ci: Roberta, Shirley, Louisa oraz Caroline. Daj� wam s�owo, �e to b�dzie niezwyk�a literacka podr�, kt�ra wzbogaci wasze wn�trza i na d�ugo zapadnie w pami�ci.

"Patrzenie z g�ry demoralizuje, spogl�danie w g�r� uszlachetnia."

Moja ocena: 5/6

Po przeczytaniu “Shirley” Charlotte Bronte ta pozycja do��cza do moich ulubionych obok Jane Eyre i Lokatorki z WH. Ile tam si� dzieje. Pod p�aszczykiem romansu Bronte krytykuje pozycj� ko�cio�a, wyszydza tych durnych jegomo�ci�w, kt�rzy s� pierwsi w �awkach ale pogardzaj� innym cz�owiekiem i pokazuje sytuacj� kobiet w tamtych czasach. A by�a �adna. Nie istnia�a panienka dop�ki nie wysz�a za m��. Wtedy ju� zrezygnowa�a nie tylko z w�asnego nazwiska ale te� w w�asnego imienia. Nawet kiedy by�a ju� zam�na to rezygnowa�a z w�asnych pragnie� aby po�wi�ci� si� wychowywaniu dzieci i opiek� nad domem. Ale nie siostry Bronte. To by�y feministki pierwszej wody. W ksi��ce “Shirley” ukazana jest gra mi�dzy czworgiem os�b. Caroline kocha Roberta kt�ry interesuje si� Shirley ale ta serce odda�a ju� Louisowi. Wszystko ko�czy si� dobrze – lub �le co zale�y od punktu siedzenia – ale ten j�zyk, ta forma, te uczucia, ta poezja… to jest majstersztyk. Kocham „Shirley” i absolutnie polecam.

Pocz�tek XIX wieku to okres zar�wno problematyczny, niespokojny, z uwagi na wojny napoleo�skie, jak i wi���cy si� z gwa�townymi przemianami technologicznymi. Zubo�a�e spo�ecze�stwo, ludzie trac�cy prac� za spraw� post�pu – wszystko to nie tworzy sprzyjaj�cych warunk�w dla przedsi�biorc�w. I nawet rozw�j duszpasterstwa nie zmienia sytuacji, bowiem ludzie coraz mocniej buntuj� si�, poszukuj�c sposobu na �ycie i uciekaj�c si� do przemocy. Agresja, niekiedy irracjonalna, skierowana jest przeciwko tym, kt�rzy maj� lepiej, kt�rzy w ich mniemaniu przyczyniaj� si� do ich sytuacji.

Takim w�a�nie wrogiem – w mniemaniu mieszka�c�w – jest Robert Moore, rzutki przedsi�biorca, ow�adni�ty ide� zarobienia du�ych pieni�dzy i to samodzielnie, bez pomocy rodziny. Po�yczka pozwala na wydzier�awienie ma�ej prz�dzalni oraz niewielkiego domku obok, za� pod jego czujnym okiem oba miejsca zaczynaj� coraz lepiej funkcjonowa�. M�czyzna zdaje sobie jednak spraw�, �e aby zamieni� fabryk� w dobrze funkcjonuj�ce przedsi�biorstwo, konieczna jest modernizacja parku technologicznego. Jednak zam�wienie nowych maszyn prz�dzalniczych sprawia, �e staje si� ON obiektem nienawi�ci okolicznych mieszka�c�w, kt�rzy pozbawieni �rodk�w do �ycia, o swoje po�o�enie obwiniaj� w�a�nie mechanizacj�.

Moore jest cz�owiekiem czynu, i jako taki – my�l�c o przysz�o�ci firmy - postanawia po�lubi� zamo�n� (i nijak�) Shirley Keeldar, kt�ra z kolei kocha si� z wzajemno�ci� w ubogim Louisie, kt�ry zajmuje posad� guwernera w rodzinie jej wuja. Jednak „ubogi” jest tu s�owem-kluczem, a taki mezalians nie wchodzi w gr�, zreszt� sam m�czyzna jest bole�nie �wiadomy przepa�ci dziel�cej jego i ukochan�. Jakby zawi�o�ci sercowych by�o ma�o, to jego serce nale�y do niewinnej Caroline, �yj�cej na �asce stryja, skrycie marz�cej o samodzielno�ci. W przeciwie�stwie do wielu kobiet tamtego okresu, Caroline pragn�aby tak naprawd� uczy� si� handlu, by pomaga� Robertowi w jego pracy.

Jak zako�cz� si� te mi�osne perypetie, przekonamy si� dzi�ki lekturze powie�ci pt. „Shirley”, autorstwa Charlotte Bront�. Opublikowana nak�adem Wydawnictwa MG powie��, napisana po sukcesie „Dziwnych los�w Jane Eyre”, to niezwykle klimatyczna opowie��, w kt�rej r�wnie (a nawet bardziej) fascynuj�ce co historie mi�osne, jest t�o spo�eczno-gospodarcze. Przyjemno�� z lektury odnajd� jednak przede wszystkim mi�o�nicy pisarki, a tak�e specyficznego klimatu, kt�ry pojawia si� w jej ksi��kach. Nie mamy tu co liczy� bowiem na szybki rozw�j akcji, nawet tytu�owa bohaterka pojawia si� w tek�cie do�� p�no, a autorka tak wielk� uwag� przywi�zuje do szczeg��w, �e momentami gubimy g��wny w�tek.

Wielu czytelnikom ksi��ka mo�e wydawa� si� nieco md�a, szczeg�lnie, �e licz�ca sobie ponad sze��set stron opowie�� ma wiele takich fragment�w, kt�re po�wi�cone s� wy��cznie opisom stosunk�w pomi�dzy klasami spo�ecznymi czy trudnej sytuacji wybranych grup spo�ecznych. R�wnie� bohaterowie opisani zostali w typowy dla autorki spos�b, s� czarno-biali, nieco rozmyci, dalecy nam i tak naprawd� trudno do ko�ca wczu� si� zar�wno w ich po�o�enie, jak i opowiadan� histori�. Jednak r�wnie� taka charakterystyka postaci ma sw�j urok, cho� doceni� go zapewne wy��cznie wybrani czytelnicy.

Po lekturze powie�ci Charlotte Bront� „Dziwne losy "Jane Eyre”, si�gn�am po kolejn� powie�� tej�e autorki. Tym razem pad�o na „Shirley”.

Ca�a akcja „Shirley” rozgrywa si� na samym pocz�tku XIX wieku w Anglii. Robert Moore – przemys�owiec, kt�ry chc�c� zmechanizowa� �swoj� fabryk� sprowadza do niej nowoczesne maszyny. Oczywi�cie jak wiemy w tamtych czasach takie zabiegi ko�czy�y si� brakiem poparcia w�r�d lokalnej ludno�ci, a nawet zamachem na �ycie w�a�cicieli. Niestety interes podupada , a Robert �spekuluje �o mo�liwo�ci po�lubienia maj�tnej Shirley Keeldar. I wszystko by�oby proste, gdyby nie fakt, �e jego serce nale�y do �Caroline – niebogatej i boja�liwej dziewczyny… �Z kolei Shirley �swoje miejsce widzia�aby przy boku Louisa, kt�rego ze wzgl�du na stan spo�eczny i stan maj�tkowy nie powinna po�lubi�…

Rozterki mi�osne o kt�rych czyta�am w ksi��ce napisanej wieki temu s� tak aktualne i �tak bardzo wsp�czesne, �e zastanawiam si� czy autorka by�a tego zabiegu �wiadoma.

Jednak uda�o jej si� tak poprowadzi� losy bohater�w, �e ukaza�a nam mi�o�� prawdziw�. Pokaza�a te� czym jest znajomo�� warto�ci pieni�dza i co r�wnie wa�ne – zasady, kt�rymi nale�y kierowa� si� w �yciu.

Autorka obok rozterek mi�osnych prezentuje nam tak�e fakty historyczne, cho�by te dotycz�ce wojen napoleo�skich. Bardzo dok�adnie zarysowa�a nam te� r�nice miedzy warstwami spo�ecznymi, czy te� dyskryminacj� z powodu stanu maj�tno�ci obywateli �wczesnej spo�eczno�ci angielskiej.

Warto te� wiedzie�, �e pi�ro Bront� nie stroni od obszernych i szczeg�owych opis�w, przez co mia�am ma�y problem z przebrni�ciem przez pocz�tek tego� romansu historycznego. Nie znajdziemy tutaj te� p�dz�cej akcji czy nieoczywistych jej zwrot�w. Jednak j�zyk utworu �zdecydowanie rekompensuje nam wszystko.

Ksi��k� polecam tym, kt�rzy lubi� pi�ro Bront� jak r�wnie� tym, dla kt�rych romanse XIX wieku stanowi� rozrywk�.

Autor: Charlotte Bront�

Tytu�: Shirley

Wydawnictwo: Wydawnictwo MG

Robert Moore do swojej fabryki sprowadza nowe maszyny, kt�re przysparzaj� mu nie lada problem�w. By je rozwi�za� ma w planach poproszenie o r�k� Shirley Keeldar. Jednak jego serce nale�y do Caroline, �yj�cej w ca�kowitej zale�no�ci od stryja. Mimo wszystko chce rozwi�za� w inny spos�b przeciwno�ci losu. Shirley zakochana jest w kim� innym i nie ma zamiaru tak szybko tej osoby sobie odpu�ci�. Robert jest coraz bardziej zagro�ony. Jak potocz� si� ich losy?

Na samym pocz�tku musz� powiedzie�, �e ksi��ka jest do�� d�uga i ba�am si�, �e nie podo�am jej przeczytania. Jednak uda�o mi si�! Jestem z tego bardzo szcz�liwa, poniewa� pozna�am te� now� genialn� histori�. Na samym pocz�tku mia�am ma�y problem, poniewa� nie mog�am wcieli� si� w rol� bohater�w. Nie min�o du�o czasu, a ju� na spokojnie zaczyna�am mniej wi�cej wszystko rozumie�. Czyta�am ja, wtedy kiedy mog�am, poniewa� mimo wszystko przyci�ga�a mnie do siebie. Nie jest napisana prostym j�zykiem, wi�c trzeba si� skupi� na czytaniu, �eby si� nie pogubi�. Z pocz�tku poznajemy Roberta Moora i jego problemy. M�czyzna nie mo�e za du�o zrobi�, poniewa� mo�na powiedzie� jest w kropce. Jedyn� osob�, kt�ra co� mo�e wsk�ra� to Shirley, lecz nie pa�a si� ona do pomocy. Mo�emy powiedzie�, �e Robert jest z jednej strony nie pewny siebie, a z drugiej chce walczy� o swoje, wi�c nie do ko�ca go rozumiemy. Poznajemy r�ne jego twarze. Wydawa�o mi si�, �e jest tak� osob�, kt�ra traktuje wszystkich z g�ry, w sumie nic dziwnego, przecie� ma swoj� fabryk� i jest zamo�ny. Jak si� okazuje nie na d�ugo. Historia zaczyna si� rozkr�ca�. Poznajemy wi�cej fakt�w odno�nie do ka�dego z bohater�w. Autorka bardzo dobrze prowadzi fabu��. Z ka�d� stron� zaczyna�am odczuwa� jeszcze wi�cej emocji ni� na pocz�tku. Musz� przyzna�, �e w pewnych momentach uroni�am �ezk�, poniewa� bardzo poruszy�y mnie niekt�re kwestie. Shirley poznajemy troch� p�niej. Pierwsze wra�enie mia�am takie, �e jest to kobieta waleczna, uparta i te� bardzo odwa�na. Nie boi si� m�wi� to co my�li. a przede wszystkim nie da sobie wej�� na g�ow�. Mia�a ona r�wnie� pewne problemy, lecz nie zgadza�a si� na �adne rozwi�zania. Chcia�am by osi�gn�a to, czego pragn�a. Bardzo kibicowa�am jej w osi�gni�ciu tych cel�w. W pewnym momencie by�am zdeterminowana, by przeczyta� j� szybciej. Mia�a osob�, kt�ra ca�y czas ja wspiera�a, dlatego by�am razem z ni� zadowolona. Nagle pojawia si� jeszcze wi�cej bohater�w, kt�rzy zam�cili jej w g�owie. Dlaczego? Tego mo�ecie dowiedzie� si� podczas czytania. Zako�czenie by�o dla mnie bardzo emocjonalne. Ciesz� si�, �e wysz�o tak jak wysz�o. Mimo wszystko my�l�, �e du�o ma ona opis�w, kt�re pozwalaj� na lepsze, cho� nie zawsze zrozumienie fabu�y. Ocena 9/10