Powiew ciep�ego wiatru. Spacer Alej� R�. Tom 5

Tytu�: Powiew ciep�ego wiatru

Autor: Edyta �wi�tek

Wydawnictwo: Replika

Ku nadziei…

Dzieje Polski zawsze by�y burzliwe i tak naprawd� nigdy nie by�o trzeba wojny, by w kraju panowa� chaos, by kolejne grupy przejmuj�ce w�adze pogr��a�y j� w imi� swoich utopijnych d��e�, by kto� postawi� dobro kraju ponad dobro w�asne, by mo�na by�o powiedzie�, �e na czele kraju stoi wizjoner, kt�ry ma co do niego d�ugofalowy plan rozwoju. Tymczasem, po koszmarze wojny, kiedy wydawa�oby si�, �e kraju nie mo�e spotka� nic gorszego, rozpocz�� si� gor�cy czas walk wewn�trz kraju o w�adz� i pogl�dy. Okres rz�d�w Gomu�ki, wprowadzone podwy�ki, wybuch strajk�w w Stoczni Gda�skiej i innych zak�adach produkcyjnych w r�nych regionach kraju – tragiczne wydarzenia z grudnia 1970 roku, to tylko jeden z przyk�ad�w tego, jak dalece mo�na zagubi� si� w dzia�aniu i jakie konsekwencje tego ponosz� zwykli obywatele.

Ratunkiem dla Polski po tych pe�nych ofiar dniach strajk�w, mia� by� Edward Gierek - „dobry gospodarz ze �l�ska” – jak o nim m�wiono, kt�ry zosta� wybrany na pierwszego sekretarza KC PZPR jeszcze w grudniu 1970 roku. Prowadzi�o go has�o przewodnie: „Nigdy wi�cej grudnia!”, kt�re szczeg�lnie poruszy�o serca tych, kt�rzy podczas strajk�w stracili bliskich. Do dzi� zapewne wszyscy pami�taj� te� s�ynne pytanie Gierka: : „No to jak, towarzysze, pomo�ecie?”, kt�re sta�o si� motorem nap�dowym propagandy rz�dowej. I zn�w wszyscy ulegli wizji dobrobytu - program budowy „nowej, lepszej ojczyzny” zak�ada� bowiem ogromne inwestycje oraz popraw� warunk�w �ycia spo�ecze�stwa poprzez przyspieszenie rozwoju gospodarczego. Budowa nowych zak�ad�w przemys�u ci�kiego, rozw�j rolnictwa, budownictwa oraz us�ug – to wszystko elementy sk�adaj�ce si� na ten plan. Polska rajem na ziemi?

O tym, jak zako�czy�a si� realizacja tych wizjonerskich mo�e, ale kapita�och�onnych projekt�w, jakie prze�o�enie plany te mia�y na rzeczywisto��, o upadku w�adzy ludowej, stanie wojennym wprowadzonym w grudniu 1981 roku na terenie ca�ej Polski, w kt�rego trakcie [Adres usuni�ty]. internowano wielu dzia�aczy „Solidarno�ci”, wci�� pami�tamy. I mo�e warto nigdy nie zapomina�, wszystkie te wydarzenia stanowi� bowiem cz�� burzliwej przesz�o�ci kraju. Sta�y si� one r�wnie� t�em dla fenomenalnej sagi rodzinnej „Spacer Alej� R�”, autorstwa Edyty �wi�tek. Pi�ty tom opowie�ci, pt. „Powiew ciep�ego wiatru”, opublikowany nak�adem Wydawnictwa Replika, to kolejne ju� spotkanie z rodzinami Paw�owskich oraz Szymczak�w, kt�re wichry historii nieustannie stawia�y w opozycji do rz�d�w, kt�re wci�� musia�y podejmowa� nowe wyzwania i stawia� czo�a trudnej rzeczywisto�ci walcz�c z systemem.

Ta wspania�a, pe�na szczeg��w, barwnych postaci, emocji powie�� zachwyci nie tylko mi�o�nik�w sagi, kt�rzy wnikliwie �ledz�, ju� od pierwszego tomu, losy bohater�w. Dzi�ki kr�tkiemu wprowadzeniu, bez trudu odnajd� si� w nakre�lonej sytuacji r�wnie� te osoby, dla kt�rych pi�ty tom, b�dzie pierwszym, po kt�ry si�gn�li. Zachwyci ON r�wnie� wszystkich, kt�rzy ceni� sobie powie�ci obyczajowe z du�� doz� realizmu, pietyzmem w odtwarzaniu szczeg��w i porywaj�cym przekazem.

Akcja pi�tego, ostatniego ju� niestety tomu sagi, rozgrywa si� w latach 1977-1990. Zn�w przenosimy si� do Nowej Huty, cho� �ledzi� b�dziemy r�wnie� losy Doroty, kt�ra nareszcie, po latach cierpie�, zazna�a szcz�cia u boku Ksawerego. Czas mija tak szybko, �e poznajemy ju� wnuki znanych bohater�w, cho� to najstarsze pokolenie wcale nie usuwa si� w cie�. Jest ono nie tylko skarbnic� wiedzy o przesz�o�ci, ale zmuszone jest wci�� do dzia�ania. Wszystkim bowiem przyjdzie zmaga� si� z konsekwencjami stanu wojennego, szczeg�lnie �e Karol zostaje za dzia�alno�� opozycyjn� internowany, za� jego �ona ginie w wypadku – pozostaj� wnuki, kt�rymi jak zwykle z po�wi�ceniem zajmuje si� Julia…

To zaledwie jeden z w�tk�w poruszonych w powie�ci, w kt�rej burzliwe dzieje kraju splataj� si� z losami bohater�w, w�a�ciwie determinuj� ich przysz�o��. Po euforii zwi�zanej z budow� Arki Pana, katolickiej �wi�tyni o kt�r� walczyli przedstawiciele opisywanych rodzin w poprzednim tomie, jej konsekracji przez kardyna�a Wojty�� czy wyborem papie�a – Polaka, przyszed� czas na polsko�� kszta�towan� przez trudy i znoje, na szaro�� dnia codziennego. Czy b�dzie w tym wszystkim miejsce na nadziej� i „spacer alej� R�”?

Justyna Gul

Qultura s�owa

"Jak�e ma�o pozostaje po umar�ych, gdy ich rzeczy doczesne znikaj� z mieszkania. Zachowuje si� kilka zdj�� w albumie, gar�� historyjek, kt�rych w nast�pnym pokoleniu ju� nikt nie b�dzie opowiada�, czasami jaki� list, kt�ry opar� si� porz�dkom, czasami inny drobiazg. Szczoteczka do z�b�w, ubrania, zapachy - to odchodzi najszybciej. Potem zaciera si� przed oczami widok ukochanej twarzy. Uszy zapominaj� tembr g�osu."

Ostatni tom sagi Spacer Alej� R� zabiera czytelnika w niesamowit� podr� z histori� w tle. Tym razem przenosimy si� do ko�ca lat siedemdziesi�tych, a� po lata dziewi��dziesi�te. Oczywi�cie w dalszym ci�gu znajdujemy si� na terenie Nowej Huty, gdzie przebywaj� rodziny Paw�owskich i Szymczak�w. Ich rodzina si� rozrasta, poznajemy nowe pokolenie, �egnamy senior�w... Wprowadzenie stanu wojennego powoduje znaczne zmiany na terenie kraju; masa ogranicze� i zakaz�w, liczne starcia mieszka�c�w z oddzia�ami ZOMO, cz�sto dramatyczne w skutkach. Zar�wno Szymczakowie jak i Paw�owscy walcz� o lepsze �ycie dla siebie, a przede wszystkim dla swoich dzieci czy wnuk�w, a skutki d��enia do odzyskania wolno�ci s� dla nich tragiczne w skutkach. Jednak po ka�dej burzy wychodzi s�o�ce, i tak jest i w tym przypadku...

Edyta �wi�tek ju� po raz ostatni zabiera nas na pe�en sentymentu spacer Alej� R�. Przewracaj�c ostatnie strony pi�tego tomu by�o mi smutno, �e to ju� koniec. Na pewno wiecie, jak to jest, gdy Wasza ukochana seria dobiega ko�ca. Uwielbiam ten cykl mi�dzy innymi za to, �e autorka serwuje nam cudowny powr�t do przesz�o�ci i nie pozwala zapomnie� o tamtych czasach. O ludziach, kt�rzy walczyli o lepsz� Polsk�. Edyta �wi�tek stworzy�a niezwyk�� sag� rodzinn�. Jest pi�kna, uczy, sk�ania do refleksji, a jednocze�nie odpr�a. Polubi�am si� z Szymczakami i rodzin� Paw�owskich, cho� w dalszym ci�gu utrzymuj�, �e to ci drudzy skradli moje serce w stu procentach :). Z zapartym tchem �ledzi�am ich dalsze losy, kibicowa�am. "Powiew ciep�ego wiatru" to idealne, nostalgiczne zako�czenie sagi. Ca�a seria wywar�a na mnie du�e wra�enie i podtrzymuj� stwierdzenie, �e powinna si� znale�� na li�cie lektur szkolnych. Nie musz� chyba pisa�, �e bardzo mocno polecam t� sag�? :) Je�li jej nie znacie, warto przyjrze� si� jej nieco bli�ej, a ja niebawem b�d� leczy� "kaca ksi��kowego" pierwszym tomem nowego cyklu "Grzechy m�odo�ci" :).

" - (...) Jeste� �wiat�em mojego �ycia - powt�rzy� s�owa, kt�re kiedy� dawno temu ona powiedzia�a do niego. (...) - Julio... Prosz�, nie ga� dla mnie tego �wiat�a."

Przede wszystkim musz� zacz�� od tego, �e to ju� ostatni tom cudownej pi�ciotomowej Sagi Spacer Alej� R� przez kt�ry bardzo ch�tnie spacerowa�am. Ci�ko rozsta� mi si� z rodzin� Szymczak�w i Paw�owskich, z kt�rymi z�y�am si� ju� w pierwszym tomie. Edyta �wi�tek pisz�c t� sag� wykona�a kawa� �wietnej pracy i ja chyl� Ci Edytko czo�a za to, czego dokona�a�. To by�a czysta przyjemno�� m�c sp�dzi� czas z bohaterami powie�ci, a jeszcze wi�kszy zaszczyt m�c patronowa� ca�ej sadze.

Osobi�cie nie przysz�o mi �y� w czasach, w kt�rych autorka osadzi�a fabu��, jednak bez trudu mog�am sobie wyobrazi� rzeczywisty obraz zmaga� rodzin, kt�re walczy�y o przywileje, a kt�rych walki w wi�kszo�ci przynosi�y wiele smutku i cierpienia. Musz� przyzna�, �e ostatni tom okaza� si� dla mnie chyba najbardziej emocjonalny ze wzgl�du na to, i� Edytka nie unika�a przykrych zdarze�, a wr�cz nas nimi tu poniek�d zasypa�a. Wielu bohater�w odchodzi z r�nych przyczyn, oczywi�cie nie zdradz� o kogo chodzi, o tym przekonacie si� sami czytaj�c powie��.

Nadchodzi stan wojenny i zar�wno Szymczakowie jaki i Paw�owscy zmagaj� si� ze s�u�b�, kt�ra nie u�atwia im �ycia. Niekt�re z szemranych spraw wychodz� na jaw, w najbardziej drastycznych sytuacjach. Ludzie pragn�li tylko wolno�ci, ale ci�g�e zakazy b�d� nakazy, motywowa�y ich do ci�g�ej walki z obecnym systemem. Walka ta by�a nier�wna, gdy� w wi�kszo�ci przypadk�w byli na przegranej stronie. Powoli pokolenie naszych rodzin si� zmniejsza. Jedni odchodz�, ale taka jest kolej rzeczy. Nic nie trwa wiecznie.

"-Ano. Jakby ma�o by�o cz�owiekowi zwyczajnych �yciowych problem�w, to jeszcze Jaruzelski zafundowa� nam stan wojenny... A mia�o by� tak pi�knie! - M�� nie potrafi� znale�� dla niej s��w pociechy. Tak w�a�ciwie sam nie wiedzia�, co przynios� najbli�sze godziny."

Odnawiaj� si� dawne mi�o�ci, kt�re niekoniecznie maj� szcz�liwe zako�czenie. Zawsze co� im staje na przek�r szcz�ciu, i wsp�lne �ycie nie jest im pisane. Nowohucianie walcz� o pozbycie si� pomnika Lenina, lecz w�adza nie chce na to pozwoli�. Dopuszczaj� si� wandalizm�w, lecz i te zostaj� skutecznie st�umione.

Nie dla wszystkich bohater�w zosta�o przewidziane szcz�liwe zako�czenie. Edyta zr�cznie wplata wiele historii, nie pozwalaj�c czytelnikowi na nud� i monotoni�. Tutaj ci�gle co� si� dzieje, na przed naszymi oczami pojawia si� realny obraz tych wydarze�. Wida� jak wiele serca autorka w�o�y�a w napisanie ca�ej sagi. Niebanalny j�zyk, ciekawy styl, pi�knie opisana Nowa Huta oraz doskona�a kreacja wszystkich bohater�w tworz� doskona�� gratk� dla ka�dego czytelnika. Obok tej powie�ci nie da si� przej�� oboj�tnie.

"Bo z pami�ci� jest jak z falami na rozko�ysanym sztormem Ba�tyku: czasami co� oddala si�, pozostawiaj�c za sob� opustosza�e miejsce. My�li jak woda - cofaj� si� daleko, hen po horyzont. A potem wracaj� z nieprawdopodobn� pr�dko�ci�. Uderzaj� o klif, podmywaj�c go, zagarniaj�c chciwie fragment l�du."

Odnosz� wra�enie, �e dla autorki nie ma niemo�liwej sceny do napisania. Je�li ma by� dreszczyk, tak w�a�nie jest, a je�li ma by� zmys�owo�� to i to nie stanowi dla niej k�opotu.

"Powiew ciep�ego wiatru" to doskona�e zwie�czenie historii rodziny Szymczak�w i Paw�owskich. Po raz ostatni wybieramy si� na spacer Alej� R�, by m�c dowiedzie� si� jak potocz� si� losy bohater�w i co takiego przygotowa�a dla nich autorka. A zako�czenie? Poniek�d daje nadziej� na to, �e jeszcze o jaki� bohaterach z tej Sagi us�yszymy w innej ksi��ce. Gor�co polecam!