G�sienica

Przeczyta�am recenzje dw�ch os�b na temat opowiada� "G�sienica" i nie mog� si� z nimi zgodzi�. Mnie akurat te opowiadania przypad�y do gustu. Oczywi�cie s� ca�kiem inne ni� literatura, do kt�rej przywykli�my ale dotycz� przecie� zupe�nie innej kultury. One nie maj� by� dora�n� rozrywk� tylko impulsem do przemy�le� na temat ludzkiej psychiki. �eby zrozumie� je trzeba mie� troch� wiedzy o Japo�czykach i ich mentalno�ci, trzeba na chwil� "sta� si� Japo�czykiem" i czyta� opowiadania z jego punktu widzenia. Z pewno�ci� nie s� to opowiadania rozrywkowe, ale mnie nie przygn�bi�y. Raczej sk�oni�y do zastanowienia si� nad natur� cz�owieka. Maj� sw�j specyficzny, wci�gaj�cy klimat. Polecam przeczytanie wszystkim, kt�rzy s� ciekawi mentalno�ci Japo�czyk�w.

Dusza cz�owieka jest niezg��bionym naczyniem, kt�re potrafi zaskoczy� nawet w�a�ciciela. Tak naprawd� jest bytem oddzielnym, niezale�nym, istniej�cym wed�ug w�asnych praw. Mo�emy zapewnia� wszystkich wok�, �e zapanujemy nad ni� albo jeste�my jej cz�ci�. Ale czy tak naprawd� to ona nie panuje nad nami? To nie my jeste�my jej w�asno�ci�? Tak naprawd� wszystko zale�y od tego, czy wierzycie w istnienie duszy i w jakim rozumieniu. Dla mnie to poj�cie zawsze kojarzy si� z pocz�tkami filozofii i w pewnym uj�ciu r�wnie� psychologii, wi�c z ch�ci� zamieni�abym "dusz�" na "psychik�". Jednak znaczenie pozostaje to samo i tak samo w sferach domys��w i w�a�nie filozofii.

W ostatnim czasie zapoznaj� si� z literatur� japo�sk�. Swoj� przygod� z ni� rozpocz�am poprzez mangi, by przej�� bezpo�rednio do klasyki literatury japo�skiej. Mam bardzo mieszane uczucia co do niej, gdy� m�j odbi�r przedstawianych tre�ci jest niesp�jny. Zarazem czuj� mroczn� fascynacj�, by w�a�nie przez ni� czu� te� odrzucenie. Tym razem zdecydowa�am si� zapozna� z opowiadaniami w zbiorze "G�sienica". Wydawa�o mi si�, �e to b�dzie co� odmiennego. W du�ej mierze takie by�y, ale potwierdzi�o moj� teori� co do tego, �e przez t� kultur� przechodzi niespotykany rodzaj mroku.

Na razie ujmuj�c "G�sienic�" jako ca�o��, musz� przyzna�, �e styl autora jest bardzo niedopracowany. Brakuje finezji w doborze s��w i gramatyce, cho� nie jestem w stanie wyczu�, czy pochodzi�o to bezpo�rednio od pisarza, czy jest to kwestia t�umaczenia. Niemniej przez j�zyk autora przemawia pewnego rodzaju barwno�� i unikatowo��, kt�ra prowadzi czytelnika przez ciemne oblicze duszy cz�owieka, daj�c obrazowy wgl�d w uczucia bohater�w.

Niezmiernie doceniam, �e na pocz�tku polskiego wydania znajduje si� wst�p do opowiada�. Pozwala to ju� na samym pocz�tku przygody z tw�rczo�ci� pisarza pozna� lepiej jej kontekst, po kr�tce histori� Ranpo Edogawa i nakierunkowuje, gdzie poszukiwa� sedna. A w tym przypadku bez w�tpienia warto podchodzi� do lektury z jak�� wiedz�. To nie s� opowiadania stricte w naszym europejskim rozumieniu. Jako czytelniczka mog� jednoznacznie stwierdzi�, �e my mamy sw�j w�asny schemat, kt�ry mo�e nie jest na co dzie� wyczuwalny, lecz w por�wnaniu do literatury innych cz�ci �wiata nie mo�na go nie zauwa�y�.

Pisarz u�ywa ciekawych zabieg�w narratorskich i wykazuje w tym aspekcie du�� doz� kreatywno�ci. Niekiedy poznajemy opowie�� poprzez list, innym razem s� to s�owa ca�kowicie innej osoby i przy tym cz�sto wyst�puje narrator wszechwiedz�cy. Tutaj ponownie mam wra�enie, �e w naszej kulturze narracja jest zamkni�ta w ciasnych stereotypach. Oczywi�cie narracje s� r�ne, ale jest to rzadsze i wida� pewien k�opot z wykorzystaniem mo�liwo�ci r�norodno�ci narracji.

Zbi�r opowiada� rozpoczyna "Test psychologiczny", kt�ry okaza� si� moim wielkim rozczarowaniem. Nie chodzi o to, �e ta historia ma z�y warsztat, czy nieciekaw� fabu��. Po prostu brakuje dopracowanie i wielkim problemem jest inspiracja. Nie wiem, czy to wynika z wcze�niejszego wst�pu, czy jest to rzeczywi�cie tak bardzo powi�zane, ale od pierwszych stron da si� wyczu� fascynacj� "Zbrodni� i kar�" Dostojewskiego. Mam wra�enie, �e "Test psychologiczny" jest pigu�k� tego dzie�a, tylko du�o gorsz� i nie skupiaj�c� si� na ma�ych, ale tak istotnych motywach pobocznych. Sytuacj� w du�ej mierze ratuje ju� kolejne opowiadanie, czyli "Czerwony pok�j". Przy nim nadal czuj� rozczarowanie, ale ju� pojawia si� zafascynowanie, obrazowe postrzeganie �wiata i uczu� bohater�w. Ostatecznie "Czerwony pok�j" robi na mnie wra�enie, lecz nadal to za ma�o. Je�li mia�abym wybra� opowiadanie, kt�re wreszcie zaspokaja m�j niedosyt, to by�aby to tytu�owa "G�sienica". To w�a�nie ta historia pozostawia mnie przepe�nion� mrocznymi emocjami, skonfundowan� i z poczuciem olbrzymiego dyskomfortu.

Wszystkie opowiadania ��czy to mroczne oblicze duszy, kt�re niesie ze sob� hipnotyzuj�ce, ale te� negatywne emocje. Tutaj pasja, kt�ra osobi�cie kojarzy mi si� z czym� pi�knym i niesamowitym, przeradza si� w obsesj�, by sp�ta� dusz� cz�owiekowi i zaw�adn�� nim na zawsze. Jej macki owijaj� ca�e istnienie i doprowadzaj� do autodestrukcji. Jest to tak odmienne od tego, co promuje europejska literatura, �e trudno u�wiadomi� sobie, �e pasja w tych dw�ch rozumieniach ma ten sam rdze�. Czytaj�c, mia�am poczucie, �e powietrze przy mnie robi si� coraz bardziej g�ste i coraz bardziej dusi i zmusza, by wreszcie obsesja przej�a stery.

"G�sienica" okaza�a si� zbiorem opowiada� pozwalaj�cych zdoby� nowe spojrzenie na �wiat, lecz niekoniecznie lepsze. Na pewno trudniejsze i bardziej mistyczne. Jednak mimo tego obezw�adniaj�cego efektu, nadal niesie ze sob� rozczarowanie i nie zach�ca, by dalej zapoznawa� si� z tw�rczo�ci� pisarza. Niemniej my�l�, �e je�li polskie przek�ady pozwol�, to dam jeszcze szans� klasyce japo�skiej w wykonaniu tego tw�rcy.

Literatura azjatycka: tak czy nie? Macie jakie� do�wiadczenie w tym temacie? Us�ysza�am gdzie� opini�, �e "G�sienica" to ksi��ka dziwna. A to okre�lenie zawsze zach�ca mnie do si�gni�cia po lektur� 🫣

Tutaj mamy do czynienia ze zbiorem opowiada� japo�skiego pisarza, Ranpo Edogawy. Ksi��ka jest cieniutka, liczy sobie nieca�e 200 stron. I jak to bywa z niekt�rymi zbiorami r�nych historii: s� opowiastki, przez kt�re tylko przebrn�am i nie zrobi�y na mnie wi�kszego wra�enia, ale s� te� takie, kt�re gdzie� tam g��biej si� w mojej g�owie zadomowi�y. A mowa tu o "W obj�ciach fotela" i "G�sienicy." Mo�e nie ma tu pot�nego �adunku strachu, ale czy zawsze musi by�? Klimat mi odpowiada�, jest delikatna nutka niepokoju, bywa dziwnie, bywa duszno, jest te� mrok i powa�ne tematy. By�o to dla mnie ciekawe do�wiadczenie. Czy si�gn� jeszcze po literatur� azjatyck�, tego nie wiem. Ale na pewno chc� wi�cej grozy w ksi��kach 😍

By� mo�e opowiadania po prostu do mnie nie trafi�y, ale nie uwa�am, by by�y szczeg�lnie dobre. Bardzo si� od siebie r�ni�y, nie by�y ciekawe, momentami odpycha�y i zniech�ca�y. Spodziewa�am si� pi�knej prozy, czego� bardziej w stylu Yoko Ogawy, i mo�e dlatego si� zawiod�am.