Czarci ogr�d. Saga rodu Tyszkowskich. Tom 2

Pierwsz� cz�� Sagi Rodu Tyszkowskich „Aptekark�” zabra�am ze sob� w podr� w Bieszczady i pi�knie si� ona w t� podr� wpisa�a. Wspania�a przygoda w ziemiach bieszczadzkich, uzupe�niona lektur� „Aptekarki”. Bior�c ksi��k� ze sob� w podr�, nie przypuszcza�am nawet, jak bardzo jej fabu�a jest powi�zana z miejscami, kt�re mieli�my okazj� zwiedzi�. Znale�� si� w nich po latach, od czas�w, kiedy rozgrywa si� akcja ksi��ki i zobaczy�, jak teraz te miejsca wygl�daj�, to by�o niesamowite prze�ycie.

„Aptekarka”, wyda�a mi si� do�� lekka w odbiorze, mimo ci�aru historii i po jej kontynuacji spodziewa�am si� czego� podobnego, lecz tym razem narracja bardzo si� zmieni�a, a wraz z ni� ca�a opowie��. Jest bardziej mroczna, ale nadal doskonale wpisuje si� w klimat tamtych czas�w. G��wnym bohaterem „Czarciego ogrodu”, jest Antoni Tyszkowski i to z jego punktu widzenia ta historia jest opowiedziana. Hrabia straci� g�ow� dla prostej dziewczyny, aptekarki, lecz w bardzo niecodzienny spos�b okazuje jej swoje uczucia i zamiast Katj� do siebie przekona�, coraz bardziej j� od siebie odpycha.

Katja wr�ci�a do Kowalskich, lecz jej los nie jest godny pozazdroszczenia. W domu ja�nie pa�stwa prym wiedzie okrutna i demoniczna Augusta, kt�ra z zazdro�ci o atencj� Antoniego robi dziewczynie z �ycia piek�o na ziemi. W dokuczaniu zielarce Augusta nie znajduje sobie r�wnych, a opr�cz tego si�� i podst�pem wydaje Jekateryn� za m�� za biednego wdowca, z dw�jk� dzieci, a potem zaprasza Tyszkowskiego do dworu na polowanie, �eby ten naocznie m�g� si� przekona�, �e nie ma ju� szans u Katji. My�li, �e w ten spos�b b�dzie mog�a zaj�� miejsce wiejskiej dziewki w jego sercu. Nie docenia jednak Antoniego, kt�ry tak �atwo si� nie poddaje i chce koniecznie si� dowiedzie�, dlaczego dziewczyna wybra�a sobie na m�a starego, biednego wdowca. Dodatkowo na jej ciele dostrzega �lady zn�cania i od razu przypisuje je m�owi dziewczyny. Jekateryna znajduje si� w nie lada tarapatach, a za chwil� znajdzie si� w nich tak�e pr�buj�cy jej pom�c Antoni.

Magda Skubisz opisa�a okrutne czasy, kiedy ja�nie pa�stwo mog�o post�powa� z poddanymi wed�ug swojej woli i kaprysu. Biedni ludzie nie mogli liczy� ani na sprawiedliwo��, ani na dobre traktowanie, a za ka�dy objaw pr�by sprzeciwu byli surowo karani. �yli w ci�g�ym strachu przed gniewem pa�stwa i w biedzie. Kto� taki, jak Katia by� z g�ry na przegranej pozycji. Niby z jednej strony potrzebna, gdy pa�stwo chorowali, ale z drugiej za�, �atwo mo�na by�o j� oskar�y� o czary i konszachty z nieczystymi si�ami. Natomiast zachowanie Tyszkowskiego wo�a�o o pomst� do nieba. Niby zakochany w Katji, ale jego post�powanie wobec dziewczyny wskazywa�o na wr�cz co� odwrotnego. Nie pr�bowa� zyska� jej przychylno�ci, lecz j� wymusi�. Ja�nie panu przyzwyczajonemu do pos�usze�stwa poddanych, kt�re egzekwowa� przy pomocy si�y i z�ego traktowania, nie mie�ci�o si� w g�owie, �e wiejska dziewczyna mog�aby wyrazi� jakikolwiek sprzeciw, albo stawia� op�r. Rzekomy ratunek Katji jest dnia niej niczym wpadni�cie z deszczu pod rynn�.

Je�li w pierwszej cz�ci kibicowa�am tej parze, to teraz nie potrafi� stwierdzi�, czy nadal jeszcze tak jest. W postaci Antoniego nie potrafi�am doszuka� si� pozytywnych cech. Tyszkowski to cz�owiek okrutny, zadufany w sobie, kt�ry po��danie myli z uczuciem mi�o�ci, hulaka nieprzyjmuj�cy do wiadomo�ci sprzeciwu z niczyjej strony. Czuje si� wa�ny i bezkarny, nie dba o uczucia innych, interesuje go tylko zaspokojenie swoich zachcianek. Og�lnie rzecz bior�c, nie wzbudzi� mojej sympatii, za to ci�kim losem Jekatryny by�am przej�ta do g��bi. Nie potrafi�am pogodzi� si� z faktem, �e jest tak �le traktowana, chocia� na to nie zas�u�y�a. Katia to przecie� dobra i warto�ciowa dziewczyna wychowana przez przybranego ojca, na niezale�n� kobiet�. Zielarz Batko, by� wyj�tkowo m�drym cz�owiekiem, kt�ry ca�� swoj� wiedz� o zio�olecznictwie, przekaza� dziewczynie. Nie wa�ne, �e t� wiedz� i umiej�tno�ci chcia�a wykorzysta� do pomocy potrzebuj�cym, bo nie zawsze by�o to mo�liwe. Jej los podobnie jak wszystkich biednych, by� zale�ny od kaprys�w pa�stwa. Nie mia�a szansy �y� godnie, mimo tego, �e jej wiedza by�a ceniona nawet przez tych bogatych, bo zabobony i plotki psuj� jej reputacj�.

Kolejny raz mia�am okazj� przenie�� si� do XIX wieku. Autorka „W czarcim ogrodzie” przedstawi�a smutn� wizj� czas�w, gdzie w�adza nale�a�a do bogatych, m�czy�ni decydowali o wszystkim, a ubodzy ludzie �yli na �asce i nie�asce swych pan�w. Zachwyci�a mnie wspania�a kreacja bohater�w. Szczeg�lnie hrabiego, gdzie cz�sto nieokie�zana natura m�czyzny bierze g�r� nad rozs�dkiem. Miota si� on pomi�dzy uczuciem do Katji, przed kt�rym usilnie si� broni, a ch�ci� dominacji i postawienia na swoim. Styl i j�zyk powie�ci jest tak samo ciekawy, jak poprzednio, momentami mocny i dosadny. Zabawne sytuacje, dowcipne dialogi z ci�tymi ripostami, rozprasza�y mrok tej historii. U�yty j�zyk w powie�ci idealnie zosta� dopasowany przez autork� do reali�w tamtych czas�w. Robi� wra�enie �wietnie zobrazowany starodawny klimat, a u�yty j�zyk w powie�ci jeszcze go podkre�la�.

Tyszkowski jawi mi si�, jako posta� wybitnie negatywna i to, �e jego historia zdominowa�a t� cz��, troch� psu�o mi odbi�r powie�ci, chocia� sama ksi��ka jest �wietna. Brakowa�o mi teraz determinacji i si�y Katji z pierwszej cz�ci, dziewczyny z charakterem i ci�tym j�zykiem, potrafi�cej z uporem broni� swojego zdania. �wiat widziany oczami Katji by� lepszy i pi�kniejszy, a ten z punktu widzenia Antoniego, jest ciemny, brutalny, naznaczony okultyzmem i wiar� w zabobony. W tej cz�ci posta� zielarki zosta�a zepchni�ta na plan dalszy i chwilami mia�am wra�enie, �e to nie ta sama Katja, kt�r� by�o mi dane pozna� w „Aptekarce”, ale mo�e w kolejnej cz�ci da o sobie zna� jej niepokorna natura. Licz� te� na to, �e uda si� dziewczynie skruszy� skorup� okrutnika i wydoby� spod niej pozytywne cechy, kt�re niew�tpliwie ma Tyszkowski, ale skrz�tnie ukrywa je pod mask� cz�owieka gwa�townego, okrutnego, nielicz�cego si� z innymi.

Ta powie�� jest niczym mieszanka zio�owa Katji. Troch� uczucia i czu�o�ci, gar�� z�o�ci, odrobina dobroci, a wszystko doprawione po��daniem i wiedz� zielarsk�. Czytaj�c, czu�am zapach zi� i ro�lin, kt�re by�y pomocne w odzyskaniu zdrowia. Wiadomo, �e prawda miesza si� tutaj z fikcj� literack�, ale podoba�o mi si� przedstawienie obrazu galicyjskiego spo�ecze�stwa. Z jeden strony przesadne bogactwo pan�w mieszkaj�cych w dworach, a z drugiej biedota ludzi mieszkaj�cych w rozpadaj�cych si� cha�upach. Niezwyk�y klimat tej powie�ci sprawi�, �e nim si� obejrza�am, by� ju� koniec. Przyznam si� szczerze, �e jestem ogromnie ciekawa tego, jak dalej potocz� si� losy tej pary i czy maj� jak�kolwiek szans� na po��czenie swoich dr�g �yciowych.

Ksi��ka jest wspania�a, godna polecenia. Wci�gaj�ca i niesamowita „Czarci ogr�d” jest tak samo ciekawy, jak „Aptekarka”, chocia� to, �e historia zosta�a opowiedziana z innej perspektywy, zmieni�o znacznie jej klimat, ale nie popsu�o mi to satysfakcji z lektury i czekam na ci�g dalszy, bo bardzo jestem ciekawa, jak dalej si� potoczy ta historia.

Zawsze mam nieco obaw, kiedy si�gam po kolejny tom sagi, zw�aszcza, je�li pierwszy bardzo mi si� spodoba�. W przypadku „Czarciego ogrodu” obawy te rozwia�y si� ju� po pierwszych stronach, a po kolejnych kilkunastu by�o ju� jasne, �e kontynuacja sagi rodu Tyszkowskich jest jeszcze lepsza, ni� pierwszy tom. Nawet je�li tym razem g��wnym bohaterem Magda Skubisz uczyni�a budz�cego skrajne emocje Antoniego Tyszkowskiego.

By� mo�e to w�a�nie za spraw� zmiany optyki i postawienia w centrum wydarze� mieszka�ca dworu, akcja od pocz�tku ma r�wne tempo i nie zwalnia ani na moment. Egoistyczny i arogancki szlachcic pr�buje odbudowa� swoj� relacj� z dworsk� aptekark�. Z jakim skutkiem? Przekonajcie si� sami, si�gaj�c po „Czarci ogr�d”. Tylko ostrzegam – to ksi��k�, kt�r� trudno si� odk�ada, zatem szykujcie si� na zarwan� nock� sp�dzon� w szlacheckich dworach tudzie� piwnicach, a tak�e mocno woniej�cych wiejskich chatach. A wszystko to opisane tak plastycznie, �e b�dziecie mie� wra�enie przebywania w samym centrum wydarze�. Niejednokrotnie za�miejecie si� w g�os czytaj�c barwne dialogi, zw�aszcza te pomi�dzy Katj� i Tonim. A barwne metafory, kt�rych nie szcz�dzi autorka, sprawi�, �e by� mo�e tak jak mi przemknie Wam przez g�ow� my�l „ jak ta kobieta �wietnie pisze!” Bo to jest naprawd� dobrze napisana ksi��ka. I cho� nie jestem fank� XIX-wiecznych sag, to dla tej serii mam specjalne miejsce w moim czytelniczym serduszku. I z niecierpliwo�ci� czekam na kolejny tom.

Czytacie sagi rodzinne?

Ja jak ju� zapewne wiecie - przepadam za nimi. Uwielbiam zaczytywa� si� w skomplikowanych relacjach rodzinnych i mi�dzyludzkich, kwerendowa� coraz to nowe tajemnice, kt�re ukrywane gdzie� latami znajduj� w ko�cu wyj�cie z pow�ok niewiedzy. Ale nade wszystko przepadam za poznawaniem obrazu niegdysiejszego spo�ecze�stwa i przedstawionych reali�w minionych epok.

„Czarci ogr�d” Magdy Skubisz to drugi tom opisuj�cy r�d Tyszkowskich. To kontynuacja „Aptekarki”, kt�ra nakre�lona niebywale b�yskotliwym pi�rem autorki zauroczy�a mnie niebywale.

„Czarci ogr�d” po�wi�cony jest ja�nie panu Antoniemu, kt�ry jednocze�nie jest tak samo odpychaj�cy co intryguj�cy… Krn�brny, niezdarny, szyderczy, narwany i doda�abym jeszcze, �e nieokrzesany. Jednak mimo tych przywar�w gdzie� tam na dnie wn�trza odnale�� mo�na w nim szczypt� romantyka. Cho� on sam zupe�nie nie potrafi upora� si� ze swoimi uczuciami i co wi�cej rozpozna� w tym co w�a�ciwie czuje do kobiety z ni�szej warstwy spo�ecznej. Katja, bo o niej mowa, obdarzona jest niebywa�� intuicj� ale przy tym ma zupe�nie niepokorny charakter. Co wyniknie z obcowania ze sob� tych dw�ch jak�e odr�bnych charakter�w? Zach�cam aby�cie przekonali si� sami…

Autorka r�wnie� w tym tomie nakierowa�a nasz� uwag� na moc leczenia wszelakich dolegliwo�ci sposobami medycyny ludowej i wykaza�a si� ogromn� wiedz� w tej p�aszczy�nie. Czytaj�c idzie poczu� zapach zi� leczniczych i ro�lin przynosz�cych pomoc w odzyskiwaniu zdrowia.

Niezwyk�y klimat powie�ci i bogaty j�zyk sprawiaj�, �e w�a�ciwie nie wiem kiedy odwr�ci�am ostatni� stron� tej ksi��ki. Nie zabrak�o tutaj dobrego humoru, przekomicznych sytuacji i dialog�w obfituj�cych w ci�te riposty. J�zyk cho� archaiczny idealnie dopasowany zosta� do reali�w, kt�rych autorka osadzi�a t� histori�… I cho� miejscami prawda miesza si� tutaj z fikcj� literack� mamy ukazany obraz galicyjskiego spo�ecze�stwa od wizerunku dwor�w po ods�on� rozpadaj�cych si� chatynek.

Przyznam si� Wam, ze jestem ogromnie ciekawa jak potocz� si� dalsze losy tej pary. Jakie pomys�y ma na ich przysz�o�� sama autorka i czy w ko�cu uda im si� sple�� swoje �yciowe drogi…

Ten, kto zazna� ju� spotkania z najlepsz� zielark� w ca�ej Galicji, ten doskonale zna jej bu�czuczny charakterek. Harda z tej ludowej dziewki sztuka, z pewno�ci� zawadiacka i �mia�o u�ywaj�ca zasob�w w�asnej zadziorno�ci. Katja taka ju� jest – waleczna i nieco czepliwa, ale w g��bi serca dobroduszna, urocza i bezwarunkowo m�drze dysponuj�ca w�asn� wiedz�. Magda Skubisz pozwala spojrze� na dalsze losy biednej Aptekarki, ale �wiadomie zmienia perspektyw� – tym razem towarzyszy szalenie aroganckiemu szlachcicowi, aby jeszcze lepiej zobrazowa� chwiejno�� jego w�asnych uczu�. Czarci ogr�d zaprasza do najbardziej zuchwa�ej podr�y tego roku.

A jest tu du�o do eksplorowania! Autorka ponownie wkrada si� na galicyjskie dwory, ochoczo zagl�da te� do podkarpackich cha�up, aby barwnie i soczy�cie odda� awanturniczy smak dziewi�tnastego wieku. I robi to z nale�yt� przewrotno�ci�! Wszystko za spraw� ja�nie pana Tyszkowskiego, kt�ry nonszalancj� i poziomem szyderstwa zdaje si� znacz�co przekracza� �wczesne standardy. Zupe�nie nieokrzesany typ, che�pliwy, gburowaty i zwyczajnie niezno�ny, a przy tym agresywnie dr�cz�cy s�abszych. Ten cz�owiek tonie w oparach w�asnej agresji. I doszcz�tnie pozbawiony jest umiej�tnego czytania w�asnych uczu� – odbiorca patrzy na jego zachowania z politowaniem i ekscytacj� zarazem. I w�a�nie o taki zestaw emocji si� tu rozchodzi! Bo przecie� gdzie� mi�dzy parszywymi obelgami, w tej paskudnej wynios�o�ci, jawnie zaszyta zostaje naturalna romantyczna nuta – oficjalnie niezdefiniowana, wr�cz prze�miewczo odrzucana, a jednak coraz ch�tniej panosz�ca si� w pomocnych gestach. Ten duet ewidentnie potrzebuje wi�cej tom�w na rozpoznanie wzajemnej sp�jno�ci.

Imponuj�ca wyprawa w g��b szlacheckiej impertynencji! Historia dostrzegalnie brawurowa, wr�cz rozdzieraj�ca tre�ci� zadzierzystych zdarze�, z pewno�ci� burzliwa, zadziorna i prowokacyjna. Czarci ogr�d to niesamowicie impulsywna kontynuacja Sagi rodu Tyszkowskich, spisana z perspektywy najbardziej opryskliwego narwa�ca ca�ej dziewi�tnastowiecznej Galicji, okazuje si� przygod� mocno awanturnicz� i niebezpieczn�, niespodziewanie budz�c� naturalne wsp�czucie, jednocze�nie intryguj�c� i zabawn�, barwnie ocieraj�c� si� o jawn� fascynacj�. Magda Skubisz intencjonalnie dra�ni kola�em najbardziej gwa�townych emocji!

Jak dla mnie najlepsza z ca�ej serii!! Pokazuj� Antoniego z innej perspektywy. Jest on postaci� najlepsz� w ca�ej ksi��ce jak dla mnie. Charakterny, honorowy, hardy ale ma te� inn� stron�, du�o cieplejsz�... Uwielbiam!! wci�ga tak, ze nie da si� funkcjonowa�!