Protest

Przepadam za ksi��kami Magdaleny Zimniak, wi�c gdy tylko pojawi�a si� okazja przeczytania jej najnowszej powie�ci - nie mog�am sobie odm�wi�. Szczeg�lnie, �e lektura by�a obietnic� czego� nowego w dorobku autorki, bardziej zakr�conego i mocno psychologicznego, czyli utrzymana w moim ulubionym tonie.

Autorka zabiera nas w miejsce, gdzie �amane s� zasady a jedno wydarzenie ci�gnie za sob� szereg konsekwencji. Wszystko w �yciu bohater�w jest mo�liwe, poniewa� to historia otwarta na do�wiadczenia, kt�ra absolutnie nie zamyka si� na nowe, potencjalnie mo�liwe wersje wydarze� przez co czytelnik do samego ko�ca nie jest pewny czego mo�e si� spodziewa�. Magdalena Ziminiak skutecznie manewruje pomi�dzy sprzecznymi emocjami, tajemnicami oraz niedom�wieniami buduj�c napi�t� atmosfer�, kt�ra pozostawia po sobie wiele pyta� bez odpowiedzi.

Akcja powie�ci skupia si� na dw�ch torach czasowych. Poznajemy losy bohater�w w roku 1979 (czu� ten wyj�tkowy klimat!) a nast�pnie przenosimy si� do wsp�czesnych wydarze� w 2020. Wszystko bowiem zaczyna si� od nieplanowej ci��y i aborcji, kt�rej poddaje si� Krysia Romaniuk po namowach swoich rodzic�w. Niestety nied�ugo p�niej jej matka pope�nia samob�jstwo a Krysia idzie w jej �lady. Dlaczego kobiety dopu�ci�y si� tego czynu? Co nimi kierowa�o? Anita, siostra Krysi po latach niedom�wie� oraz tajemnic wraca do przesz�o�ci, kt�ra wydaje si� zupe�nie inna ni� ta zapami�tana oczami nastolatki. Doros�a ju� kobieta analizuje wszystkie fakty i sk�ada historie w zaskakuj�c�, wr�cz szokuj�c� ca�o��.

Historia jest mocna w przekazie a tak�e bogata w intensywne emocje. Jednocze�nie nie czuje si�, by pisana by�a na pokaz czy na potrzeb� chwili przez wzgl�d na aktualne wydarzenia. W�a�ciwie to mam wra�enie, �e autorka podj�a si� napisania tak wa�nej opowie�ci w�a�nie na przek�r wszystkiemu co nas otacza podejmuj�c wiele aktualnych, bardzo istotnych temat�w. W jej ksi��ce �mier� stoi na r�wni z �yciem, przesz�o�� mocno ingeruje w tera�niejszo�� a rewelacyjnie wykreowani, w pe�ni wiarygodni bohaterowie na bazie swoich do�wiadcze� pokazuj�, �e nic nie jest czarne ani bia�e.

Dlaczego protest w "Prote�cie" odgrywa wa�n� rol�? I dlaczego Anita zw�tpi we w�asn� poczytalno��? O tym dowiecie si� si�gaj�c po powie�� Magdaleny Ziminiak - rewelacyjnie poprowdzon� pod wzgl�dem psychologicznym, zaskakuj�c� oraz dojrza�� a tak�e przyci�gaj�c� uwag� mocnym, mrocznym klimatem. Przygotujcie si� na jazd� bez trzymanki w cieniu aktualnych wydarze� oraz na histori�, kt�ra pozostanie w Waszej g�owie na d�ugo po zamkni�ciu ostatniej strony.

Wyrok Trybuna�u Konstytucyjnego w sprawie aborcji zosta� opublikowany 27 stycznia 2021 roku, wprowadzaj�c w Polsce niemal ca�kowity zakaz aborcji. Nie tylko tej na �yczenie, ale r�wnie� w sytuacji, kiedy badania prenatalne lub inne przes�anki medyczne wskazuj� na prawdopodobie�stwo ci�kiego i nieodwracalnego upo�ledzenia p�odu lub nieuleczalnej choroby zagra�aj�cej jego �yciu. W ocenie Trybuna�u dziecko, nawet to nieurodzone, ma prawo do �ycia i system prawny sankcjonuj�cy przerwanie tego �ycia by� nieakceptowalny. Wyrok ten wywo�a� fal� protest�w, nie tylko kobiet, ale tych os�b, kt�re daj� kobiecie prawo do decydowania o swoim ciele, a tak�e tych, kt�rzy maj� do�wiadczenia obcowania z dzie�mi chorymi, g��boko upo�ledzonymi lub takimi, kt�rych stan nie pozwala� niekiedy na prze�ycie nawet kilku dni.

Wyrok ten wywo�a� jednak nie tylko protesty czy moralne dylematy, ale r�wnie� przywo�a� wspomnienia, zar�wno tych kobiet, kt�re zdecydowa�y si� w przesz�o�ci na aborcj�, jak i tych, kt�re ostatecznie zdecydowa�y si� urodzi�. A tak�e tych, kt�re w swoim otoczenia maj� takie kobiety. Takich, jak Anita, doros�a ju� kobieta, matka dw�jki dzieci, graficzka zmagaj�ca si� z nerwic�. Aborcja zniszczy�a �ycie jej siostry, siedemnastoletniej Krysi, a przynajmniej z takim przekonaniem Anita �yje. W�wczas bowiem, jesieni� roku 1979 sko�czy�o si� jej dzieci�stwo, kiedy dowiedzia�a si� o ci��y starszej siostry oraz o aborcji wykonanej za namow� rodzic�w.

To wydarzenie niemal rozbi�o ich rodzin�, Krysia d�ugo nie mog�a pogodzi� si� z utrat� dziecka, na r�ne sposoby buntuj�c si�. Jej epizody alkoholowe i narkotykowe wp�ywa�y na ca�� rodzin�, podobnie jak tajemnica, kt�rej dziewczyna nigdy nie chcia�a zdradzi�, a kt�ra dotyczy�a to�samo�ci ojca dziecka. Bole�nie odczu�a je te� jedenastoletnia Anita, kt�rej bezpieczny �wiat rozpad� si� na kawa�ki. Najgorsze jednak mia�o nadej�� wraz z samob�jcz� �mierci� matki, kt�ra przedawkowa�a leki. Po tym przysz�o za�amanie i miesi�ce sp�dzone w szpitalu psychiatrycznym, ale r�wnie� nerwowe oczekiwanie na wyniki �ledztwa, bowiem ojciec Anity i Krysi by� przekonany, �e �ona nie by�a w stanie pope�ni� samob�jstwa. Szczeg�lnie, �e tego dnia mia�a skonfrontowa� si� z m�czyzn�, kt�ry m�g� by� ojcem nienarodzonego dziecka jej c�rki.

To jeszcze nie koniec tragicznych �mierci w rodzinie Romaniuk�w. Wiele lat p�niej samob�jstwo pope�nia r�wnie� Krysia wieszaj�c si� w swoim domu i to w�wczas, kiedy przebywa�a u niej Julia, c�rka Anity. Czy to mo�liwe, by po tylu latach Krysia postanowi�a odebra� sobie �ycie? Czy celowo wykorzysta�a moment, kiedy nie by�o jej partnera, umawiaj�c si� na dodatek z Juli� na obiad poza domem i pozwalaj�c, by dziewczyna na ni� czeka�a? Kolejna �mier� zn�w pogarsza stan Anity, kt�ra bezpiecze�stwa szuka chowaj�c si�…w szafie.

Czy to koniec tragicznych zdarze�? Co czuje m�czyzna, kt�remu zabija si� �ona i c�rka? Kt�rego druga c�rka popada w szale�stwo, to chowaj�c si� po�r�d ubra�, to rozmawiaj�c ze zmar�ym m�em? Co czuje c�rka kobiety, kt�rej stabilno�� jest tak krucha, jak lodowa tafla? A jak ma w tym wszystkim odnale�� si� wra�liwa nastolatka, p�niej chora kobieta, wok� kt�rej jest tyle �mierci? Na wszystkie te pytania, a tak�e na kolejne pojawiaj�ce si� w trakcie lektury, odpowiedzi szuka� b�dziemy w trakcie lektury ksi��ki pt. „Protest”, autorstwa Magdaleny Zimniak. Opublikowana nak�adem Wydawnictwa Skarpa Warszawska powie�� psychologiczna porusza i bulwersuje, zar�wno sw� tematyk�, jak i motywami ludzkich dzia�a�.

Ta doskonale skonstruowana intryga, to skomplikowana zagadka kryminalna, tym trudniejsza do rozwi�zania, �e ka�dy z bohater�w skrywa tajemnice. A cho� wydaje si�, �e kluczem do poznania prawdy jest to�samo�� ojca dziecka Krysi, to tak naprawd� to tylko cz�� z�o�onego obrazu. Obrazu utkanego z b�lu i krzywdy, z po��dania, trudnych decyzji, na�og�w oraz szale�stwa. Doskona�a kreacja postaci, oddanie im g�osu, jeszcze mocniej anga�uje nas w lektur�, odpowiedni� zar�wno dla mi�o�nik�w krymina��w, jak i dla czytelnik�w zainteresowanych cz�owiekiem i motywami jego dzia�a�. To wszystko sk�ada si� na doskona��, dopracowan� w szczeg�ach powie��, kt�r� prze�ywamy jeszcze d�ugo po przeczytaniu, analizuj�c poszczeg�lne fragmenty i zastanawiaj�c si�, jak bardzo mo�na przekroczy� granic� cz�owiecze�stwa.

Gdyby mo�na by�o cofn�� si� w czasie i zmieni� przesz�o��. Niestety nie mamy takich mo�liwo�ci, ale to, co by�o, chocia� niezmiennie wp�ywa na tera�niejszo��. Czy da si� �y� jedynie tym, co tu i obecnie oraz przysz�o�ci�, bez ogl�dania si� za siebie? Pami�� trudno oszuka�, pr�dzej lub p�niej przypomni to, od czego cz�owiek ucieka.

Niekt�rzy dok�adnie pami�taj� gdy z dziecka staj� si� doros�ymi, co albo kto przyczyni� si� do tego. Anita nale�y do tego grona, czy chcia�aby zapomnie� t� chwil�? W ko�cu ona j� w jakie� mierze ukszta�towa�a i wci�� wp�ywa na ni�. Zreszt� nie tylko jej utkwi�a w g�owie, r�wnie� siostra nigdy nie wymaza�a tego momentu ze wspomnie�. Kilka dekad p�niej kobieta pr�buje sobie poradzi� ze �mierci� siostry, nak�ada si� na to trauma po samob�jstwie matki. Jedno i drugie wydarzenie pozostawi�o po sobie b�l, lecz co� jeszcze. Nie wszyscy s�dz�, �e obie odebra�y sobie �ycie, chocia� nie ma na to dowod�w. Fakty s� niezbite, ale co� nie daje spokoju Anicie, mo�e to jedynie efekt tego, co dzieje si� naoko�o? Pandemia, protesty spo�eczne, w tych drugich bierze udzia� jej c�rka, wi�c niepok�j jeszcze si� nasila, trudno odegna� natr�tne my�li. Urojenia czy prawda? W ich otoczeniu kolejna osoba ginie i tym razem od razu wiadomo, �e pope�niono zbrodni�. Przypadek czy nadinterpretacja rzeczywisto�ci? Do czego doprowadzi szukanie odpowiedzi na dr�cz�ce pytania, kt�re by� mo�e s� wynikiem uroje�. Co wydarzy�o si� kiedy� i co dzieje si� obecnie?

Na ok�adk� ksi��ki zwracamy cz�sto uwag�, ale wa�niejsze zawsze jest to, co kryje si� za ni�. W przypadku najnowszej ksi��ki Magdaleny Zimniak jedno i drugie jest ze sob� nierozerwalnie zwi�zane oraz pozostaje w pami�ci na d�ugo. „Protest” nie jest dla tych, kt�rzy chc� �atwej historii, mo�e nawet takiej wyzwalaj�cej troch� refleksji. Za to dla wszystkich nie boj�cych zmierzy� si� z naprawd� trudnymi uczuciami, jakie podczas lektury zalewaj� nas kolejnymi falami, nie pozwalaj�c odwr�ci� g�owy, zamkn�� oczu oraz dos�ownie przerwa� czytania. Nie ma nic banalnego w tej powie�ci, osadzonej tu i prawie teraz, w naszych realiach, odzwierciedla codzienno��, na jakiej pi�tno odciska pandemia, zaostrzone prawo aborcyjne, rodzinne wi�zy, stworzone z ma�o istotnych sytuacji oraz tych, jakich nie umiemy lub nie chcemy zapomnie�. Kameralna, intymna, z bohaterami, jakich poznajemy od podszewki albo raczej na tyle ile pozwalaj� nam si� pozna�, nie od razu wiemy o nich wszystko, ale od samego pocz�tku czujemy, �e skrywaj� niejedn� tajemnic�. Zwyk�a rodzina, podobna do innych gdy patrzy si� z zewn�trz, lecz naznaczona tym, co mia�o miejsce w przesz�o�ci. Cieniem k�ad� si� na jej cz�onkach niedopowiedzenia, przypuszczenia i przede wszystkim nie daj�ce spokoju traumatyczne wydarzenia, na poz�r tylko bardzo bolesne, lecz jak si� okazuje i z pewn� niewiadom�. Co jest rzeczywistym wspomnieniem, a co urojeniem lub dopowiedzeniem bez pokrycia w rzeczywisto�ci? Atmosfera zag�szcza si� r�wnocze�nie z coraz mroczniejszym klimatem, pomi�dzy wierszami pojawia �lad oniryzmu oraz suspensu. Magdalena Zimniak stworzy�a powie�� na styku dramatu, thrillera psychologicznego oraz domestic noir, z ka�dego gatunku wydobywaj�c jego istot� i zacieraj�c granice pomi�dzy nimi oraz doskonale �ongluj�c emocjami czytaj�cych. Pozostaje jeszcze fina�, zaskakuj�cy i po prostu taki jakiego nie mo�na by�o si� spodziewa�, podsumowuj�cy wszystkie w�tki, nie pozostawiaj�cy po sobie spok�j, lecz refleksj�, �e iluzja bywa realniejsza od prawdy …

Pami�tacie protesty, marsze kobiet, jakie nie tak dawno przechodzi�y ulicami polskich miast? Zapoznaj�c si� z opisem powie�ci "Protest" przypuszcza�am, �e nie b�dzie to lekka i przyjemna lektura. I nie pomyli�am si�. Historia bowiem okaza�a si� by� czym�, z czym z ostatnich miesi�cach mieli�my do czynienia. Aborcja. O tym w g��wnej mierze traktuje ta lektura. Ale i nie tylko. B�dzie niejako rozliczeniem z przesz�o�ci� dla jednej z bohaterek. Tym bardziej ksi��ka wdar�a si� do mojej g�owy, gdy� wszystko to, co spotka�am na jej kartach jest prawdziwe, autentycznie. W �adnym razie nie wywo�uje niepotrzebnej sensacji.�

Ksi��ka jest buntem przeciw obecnemu spychaniu kobiety do roli reproduktora, z instrumentalnie traktowanym cia�em. Do kobiety, kt�ra nie ma prawa o sobie samej decydowa�. Kobiety, kt�rej kobieco��, stan fizyczny, psychiczny i emocjonalny nikogo z rz�dz�cych tak naprawd� nie obchodzi. Ma by� �on� i matk�. I koniec.

Magdalena Zimniak ubra�a swoj� powie�� w wiele tajemnic, niedopowiedze�, niejasno�ci i w�tpliwo�ci. Skrupulatnie skupi�a si� na ukazaniu psychologicznej strony bohater�w. A ci s� bardzo zr�nicowani charakterologicznie. Ka�dy ma swoje problemy, tajemnice, nawet ci, kt�rych o to nie podejrzewamy. Autorka podejmuj�c si� trudnych temat�w jednocze�nie nie moralizuje, nie ocenia, nie pot�pia bohater�w. Czytelnik za� jednych darzy sympati�, innych ju� niekoniecznie. W czynach, zachowaniu i my�lach postaci ka�dy z nas odnajdzie siebie lub swoich bliskich czy znajomych.

B�l, samotno��, strata, walka o prawd�, trudne wybory i pope�niane b��dy z ich tragicznymi konsekwencjami oraz ukazana wielowymiarowo kwestia �mierci - to wszystko czyni t� powie�� nie tylko wyj�tkow�, autentyczn�, ale te� tak�, po kt�rej niepotrzebne s� ju� �adne s�owa. To, co najbardziej uderza, to po��czenie delikatno�ci z okrucie�stwem.�

To ksi��ka o walce o prawa kobiet, ich l�kach, s�abo�ciach, odwadze, zem�cie, hipokryzji, zak�amaniu. Widzimy, �e s� ludzie, kt�rzy nie cofn� si� przed niczym, aby osi�gn�� swoje cele. To r�wnie� ukazanie, �e nigdy nie mo�na by� pewnym tego, kto jest przyjacielem, a kto wrogiem.

Na uwag� zas�uguje wszechstronna narracja. Wydarzenia poznajemy z punktu widzenia kilku os�b, ale i r�nych czas�w.�

"Protest" nie jest, jak mog�oby si� wydawa�, powie�ci� tylko o kobietach i dla kobiet. Ona jest dla ka�dego, zw�aszcza zach�cam do osi�gni�cia po ni� m�czyzn. Przecie� i Wy macie matki, �ony i c�rki. To doskona�e po��czenie thrillera i krymina�u z mrocznym klimatem i towarzysz�cym stale napi�ciem. Polecam!�