Ch�op i szlachcianka. Opowie�� o mi�o�ci niepoj�tej

,,Ze wszystkich miejsc na ziemi, mieli dla siebie tylko jezioro (...)"

A jak to by�o u was? Mieli�cie ze swoj� drug� po��wk� takie wyj�tkowe miejsce, do kt�rego jeszcze dzi� z nostalgi� powracacie my�lami?

Przenie�my si� w czasie i przestrzeni – jest pocz�tek XVIII wieku, a przed naszymi oczyma rozci�ga si� malownicza panorama rozleg�ych p�l, las�w i ��k. W cieniu t�tni�cych �yciem szlacheckich dwork�w toczy si� zwyk�e �ycie ch�op�w pa�szczy�nianych. Sielankowy obrazek... Dodajmy mu wi�kszego dynamizmu.

Oto z wiatrem we w�osach, poczuciem wolno�ci i szcz�cia na twarzy, p�dzi ku nam konno Wera, szlachcianka z Jaz�owa - panna o niezale�nym duchu i nietypowym dla damy ci�tym j�zyku. Wprawdzie jej odwaga i bezpo�rednio�� cz�sto wprawiaj� w zak�opotanie najbli�sze otoczenie, ale i budz� pewien podziw. Werze nie marzy si� zam��p�jscie, dobrze jej w rodzinnym domu, okazuje si� jednak, �e los ma dla niej zupe�nie inne plany. Podczas jednej z konnych przeja�d�ek pada bowiem ofiar� napadu zb�jc�w. W tym dramatycznym momencie, jej �ycie ratuj� ch�opi, wprowadzaj�c j� w �wiat, o kt�rym dot�d mia�a jedynie mgliste poj�cie. To nieoczekiwane do�wiadczenie konfrontuje jej dotychczasowe wyobra�enia o ich �yciu z brutaln� rzeczywisto�ci�. Zaczyna dostrzega� niesprawiedliwo�� i okrucie�stwo systemu pa�szczy�nianego, co przyniesie owoce, gdy w obawie przed znies�awieniem zostanie wys�ana do rodzinnego maj�tku we wsi Naprawka. Zadanie zarz�dzania nim ju� na zawsze zmieni jej �ycie i ods�oni te jego aspekty, kt�rych dotychczas nie mia�a okazji spr�bowa�.

Autorka wspaniale oddaje realia �ycia ch�op�w pa�szczy�nianych. Pracuj�cy ponad si�y, ca�ymi rodzinami, nara�eni na ciosy i niezawinione razy, metodycznie rozpijani czy okradani przez plebana, swoje w�asne poletka zmuszeni s� uprawia� pod os�on� nocy. Opisy tej bolesnej rzeczywisto�ci s� tak plastyczne, �e niemal czujemy zapach ziemi i potu, s�yszymy j�ki uciemi�onych ludzi. A poniewa� nie jest to idylliczny obrazek, ale brutalna prawda o tamtych czasach, autorka nie oszcz�dza nam szczeg��w, ale robi to z wyczuciem, bez nadmiernego epatowania okrucie�stwem. Dzi�ki temu, lektura staje si� nie tylko przyjemno�ci�, ale te� cenn� lekcj� historii. Co wa�ne, w �adnej mierze nie idealizuje przesz�o�ci, ale te� nie popada w przesadny pesymizm. Przekonuje, �e nawet w najtrudniejszych warunkach ludzie potrafi� zachowa� godno�� i cz�owiecze�stwo.

Powie�� w interesuj�cy spos�b ukazuje proces powolnych zmian spo�ecznych. Nowy zarz�dca, kt�ry dostrzega potencja� w ziemi i ludziach, to posta�, kt�ra daje ch�opstwu nadziej� na lepsze jutro. Jego dzia�ania, cho� ostro�ne i stopniowe, dowodz�, �e nawet w niesprzyjaj�cych warunkach mo�na d��y� do pewnego balansu mi�dzy d��eniem do zysku a okazaniem wsp�czucia drugiemu cz�owiekowi i zapewnieniem minimum poczucia sprawiedliwo�ci.

W�asnie w tym �wiecie kontrast�w i napi�� rodzi si� uczucie mi�dzy Wer� a Marcinem, ch�opem o bystrym umy�le i wra�liwym sercu. To tytu�owa mi�o�� „niepoj�ta”, bo przecie� niemo�liwa, zakazana, stanowi�ca zderzenie dw�ch �wiat�w, a jednak tak naturalna i prawdziwa. I pr�no szuka� tu ckliwego romansu czy wypadkowej znudzenia m�odej szlachcianki i zadurzenia prostego, niepi�miennego ch�opa. To uczucie, kt�re rodzi si� powoli i dojrzewa w ukryciu, ale jest niezwykle silne i odporne na zranienia.

Autorka z niezwyk�� wra�liwo�ci� maluje portrety tej nietuzinkowej pary. Wera i Marcin to postacie z krwi i ko�ci, kt�re ewoluuj�, ucz� si� patrze� z innej perspektywy, otwieraj� na nowe do�wiadczenia. Ich wewn�trzne przemiany s� fascynuj�ce, a ich relacja, cho� w gruncie rzeczy zdaje si� by� skazana na pora�k�, rozwija si� w spos�b naturalny i przekonuj�cy. Bancarzewska pi�knie opisuje t� mi�o��, czyni�c j� nie tylko po��czeniem serc i dusz, ale te� katalizatorem zmian, otwieraj�cym oczy na �wiat pe�en niesprawiedliwo�ci, ale i nadziei. Subtelnie prowadzi nas przez kolejne etapy skomplikowanej relacji, podsuwaj�c zaskakuj�ce rozwi�zania dla zakazanego uczucia, a przy tym udowadnia, �e prawdziwa mi�o�� rodzi si� z wzajemnego szacunku i zrozumienia.

Gor�co polecam t� ksi��k� ka�demu, kto szuka w literaturze nie tylko rozrywki, ale tak�e m�drego i poruszaj�cego przes�ania. Ksi��ki, w kt�rej romans nie dominuje w fabule, ale stanowi raczej t�o, dodaj�� g��bi opowiadanej historii.

Licz�, �e to nie koniec tej niewiarygodnej opowie�ci, �e forma otwartego zako�czenia to furtka, jak� pozostawia sobie autorka, by m�c j� jeszcze kontynuowa�. Bardzo na to licz�.

S� takie ksi��ki, kt�re nie tylko si� czyta, ale wr�cz prze�ywa. „Ch�op i szlachcianka” Wies�awy Bancarzewskiej to jedna z nich – wci�ga, porusza i sprawia, �e na chwil� zapomina si� o rzeczywisto�ci. Autorka nie snuje ckliwej opowie�ci, tylko zabiera nas prosto do XVIII wieku, gdzie �ycie by�o twarde, a podzia�y spo�eczne nie do przeskoczenia. To historia o mi�o�ci, kt�ra nie mia�a prawa si� wydarzy�, i �wiecie, kt�ry nie mia� lito�ci dla s�abszych.

Ta ksi��ka przenosi w �wiat, gdzie luksus szlacheckich dwor�w s�siaduje z n�dz� ch�opskich chat. Czu� tu pot, zm�czenie i bezsilno�� tych, kt�rzy od �witu do nocy haruj� na cudzym polu, nie maj�c nadziei na lepsze jutro. Kontrast jest ogromny – jedni p�awi� si� w dostatku, drudzy ledwo wi��� koniec z ko�cem. Autorka nie upi�ksza rzeczywisto�ci, ale te� nie epatuje okrucie�stwem – po prostu pokazuje, jak by�o.

W tym surowym �wiecie rodzi si� mi�o��, kt�rej nie powinno by�. Wera, m�oda szlachcianka, i Marcin, ch�op bez praw i przysz�o�ci. Ich uczucie rozwija si� powoli, wbrew temu, co wypada, co jest dozwolone. To nie romans z bajki, tylko prawdziwa, pe�na emocji relacja, w kt�rej ka�de spotkanie to ryzyko, a ka�de spojrzenie ma znaczenie.

Ksi��ka wci�ga od pierwszej strony. To nie tylko historia dwojga ludzi, ale te� pe�en emocji obraz �wiata, kt�ry ju� nie istnieje. Je�li chcecie poczu�, jak wygl�da�o �ycie w XVIII wieku, koniecznie przeczytajcie t� powie��.