Dekameron

ZAKAZANE DZIESI�� DNI

Dzie�o, kt�re od blisko siedmiuset lat rozpala wyobra�ni� i stanowi barwny opis �ycia we Florencji owego okresu, to tak�e dzie�o, kt�re niemal�e pi��set lat temu trafi�o do s�ynnego indeksu ksi�g zakazanych przez ko�ci� katolicki i znajdowa�o si� na nim a� do samego ko�ca jego obowi�zywania, kt�ry nast�pi� ca�kiem niedawno.

Co takiego jest w „Dekameronie”, i� wywo�uje takie emocje? Co sprawi�o, �e przeszed� do klasyki literatury, ba!, �e mistrzostwo noweli „Sok�” sta�o si� wyznacznikiem tego, jak nowele winno si� pisa�? A co sprawi�o, �e ko�ci� katolicki zabrania� nawet jego posiadania?

Jest rok 1348, trwa w�a�nie wielka zaraza pustosz�ca Florencj�. Grupka dziesi�ciu os�b chroni�c si� przed chorob�, dla zabicia czasu i zaj�cia si� czym� zaczyna snu� opowie�ci. Ka�dego dnia kto� inny, ka�dego dnia dziesi�� historii i tak przez tytu�owe (to w ko�cu s�owo Dekameron oznacza) dziesi�� dni…

Opowiadaj� za� g��wnie o mi�o�ci, mi�o�ci w najr�niejszych jej ods�onach i ju� sam ten temat by� wystarczaj�co kontrowersyjny, jak na wiek XIV. Oferowa� bowiem nie tylko mi�o�� ma��e�sk�, ale tak�e t� nieformaln�, mi�o�� pomi�dzy par� zwyk�ych kochank�w. Mi�o�� nie tylko duchow�, ale tak�e i fizyczn�, poci�g bez mi�o�ci, poci�g wbrew zakazom. Mi�o�� tragiczn� i szcz�liw�. Zdrad� nawet. S�l w oku konserwatyst�w? I owszem. Ale Boccaccio posun�� si� tak�e dalej, prezentuj�c ludzk� kondycj�, w szczeg�lno�ci hipokryzj�, jaka tkwi w ka�dym z nas, czego najlepszym przyk�adem jest opowie�� o grzesznym mnichu, kt�ry sam identyczny grzech wytyka swojemu prze�o�onemu.

Podobne podej�cie do tematu jak na owe czasy stanowi� musia�o szok. Ale i jak� warto�� literack� zarazem, nieprzemijaj�c� nawet teraz, pomimo up�ywu ca�ych wiek�w. Owszem, styl, cho� bardzo minimalistyczny, pozostaje archaicznym, a jednak w s�owach Boccaccia jest ponadczasowa si�a zrozumia�a doskonale wsp�czesnemu czytelnikowi. Trudno wi�c by�oby nie poleci� dzie�a tego formatu, dzie�a, kt�re zna� winno si� koniecznie, je�li ceni si� klasyczn� literatur�, kt�ra na wy�sz� p�k� i na karty historii trafi�a nie przypadkiem. I wcale nie tylko z powodu zakazu, kt�ry ka�dej dziedzinie sztuki robi lepiej, ni� najlepsi specjali�ci od reklamy. Polecam, a wydawnictwu MG sk�adam podzi�kowania za udost�pnienie mi egzemplarza do recenzji.

Jednym z powod�w, dla kt�rych warto si�gn�� po „Dekameron” jest jego d�uga obecno�� w indeksie ksi�g zakazanych. Historie stworzone w XIV wieku przez Giovanniego Boccaccia dzi� w obliczu wszechobecnej erotyki mo�e nie budz� rumie�c�w na twarzy i nie wywo�uj� zgorszenia, ale na pewno zdziwi� niejednego czytelnika.

W zbiorze 100 nowel opowiedzianych przez 10 os�b (7 pa� i 3 m�odzie�c�w) w ci�gu 10 dni znajdziemy utwory, kt�re mog� czyta� i dzieci. Na pewno ka�dy kojarzy najpopularniejsz� nowel� „Sok�”. Znajdziemy tam r�wnie� sporo utwor�w, kt�re zdecydowanie przeznaczone s� dla doros�ego odbiorcy. Nie zabraknie w nich wykorzystywania naiwno�ci i niewinno�ci niewiast, uwodzenia przez ksi�y, ale i zniewalania m�odzie�c�w przez grupy zakonnic. Strony „Dekameronu” ociekaj� seksualno�ci�, wyst�pkami, zaskakuj�cymi zako�czeniami. Wielkim plusem jest prosta fabu�a tocz�ca si� wok� jednego w�tku. Kilkustronicowe utwory odkryj� nam nieznany prze�om �redniowiecza i renesansu.

Ka�dy dzie� mia� sw�j temat przewodni, dlatego w zbiorze znajdziemy r�norodne opowie�ci ukazuj�ce inteligencj� i spryt opowiadaj�cych. G��wnym motywem opowiada� jest mi�o��: ma��e�ska i pozama��e�ska, zmys�owa i platoniczna, tragiczna i idylliczna. Fakt po�wi�cenia sporej ilo�ci miejsca d��no�ci do dozna� fizycznych, zaspokojenia w�asnych potrzeb, wykorzystanie nie�wiadomo�ci, u�omno�ci innego cz�owieka, a do tego pozama��e�skie przygody, kt�rych bohaterami cz�sto bywali ksi�a i i mnisi (ale nie zabraknie i zakonnic) sprawia, �e „Dekameron” czyta si� troszk� jak wsp�czesne informacje o seksualnych wybrykach duchownych.

Boccaccio poza zgorszeniem mi�o�ci� pozama��e�sk� obna�a ludzk� kondycj�, tkwi�c� w nas hipokryzj�, kiedy ludzie wytykaj� sobie grzechy pope�niane przez nich samych. Wiele opowie�ci ze wzgl�du na naiwno�� bohater�w mo�e bawi�.

Mimo up�ywu czasu, zmieniaj�cych si� pr�d�w i m�d literackich „Dekameron” ci�gle czyta si� z przyjemno�ci� i ciekawo�ci�. Wielkim plusem wydanego przez Wydawnictwo MG zbioru (poza oczywistymi walorami literackimi i historycznymi) jest oprawa: pi�kna sztywna ok�adka, bardzo dobrze zszyte strony, dzi�ki czemu zbi�r pos�u�y wielu czytelnikom i odpowiednie rozmieszczenie tekstu na stronach, co sprawia, �e ksi��k� czyta si� przyjemnie.

„Dekameron” polecam ka�demu. Cz�sto wydaje nam si�, �e literatura sprzed wiek�w jest nudna i niestrawna. Zapewniam Was, �e w czasie czytania tej ksi��ki mo�na si� �wietnie bawi�.

"Dekameron" to bardzo ciekawa ksi��ka, a to nowe wydanie jest po prostu wspania�e. Dopracowane w najmniejszym szczeg�le zar�wno literackim jak i estetycznym.

Jest to pierwsze nowe t�umaczenie od blisko stu lat. Wed�ug mnie bardzo dobre. Chocia� tytu� ten ma ju� swoje lata i nie jest to lekka lektura pod wzgl�dem j�zykowym jak i obj�to�ciowym, to czyta�o mi si� j� przyjemnie. Do tego mnogo�� mapek, kt�re pomagaj� si� odnale�� w tek�cie i umiejscowi� wszystko w g�owie, ale r�wnie� przypis�w, kt�re sprawi�y, �e ta pozycja by�a bardziej przyst�pna. R�wnie ciekawe by�y pos�owia oraz uwagi t�umaczy.

Boccacio stworzy� nowy w tamtych czasach (m�wimy tu o w�oskim �redniowieczu) gatunek - nowel�.

Akcja ksi��ki rozgrywa si� w czasie epidemii d�umy. Grupa dziesi�ciu os�b postanawia si� ukry� w podmiejskiej posiad�o�ci, maj�c nadziej�, �e los ich oszcz�dzi, �e prze�yj�. Za ten czas izolacji opowiadaj� sobie nawzajem r�ne historie.

Pozycja ta sk�ada si� z a� stu nowel. Ka�dy z bohater�w opowiada jakie� historie.

Musz� przyzna�, �e jest to naprawd� ciekawa lektura. Nie wszystkie z przytoczonych opowie�ci przypad�y mi do gustu, ale na pewno sk�ania�y do przemy�le�. By�y r�norodne, jedne bardziej inne mniej interesuj�ce.

Troch� by�am zm�czona obj�to�ci� tego dzie�a, troch� mi z nim zesz�o, jednak uwa�am, �e jest to ksi��ka, kt�r� naprawd� warto przeczyta�. Na pierwszy rzut oka mo�e wydawa� si� toporn� ceg��, ale t�umacze �wietnie sprawili si� ze swoim zadaniem, do tego (jak wcze�niej wspomnia�am) znajdziemy tutaj wiele przypis�w, kt�re obja�niaj� nam r�ne kwestie i przybli�aj� �wczesne realia.

Warta uwagi. Polecam!

Florencka willa to tu znalaz�o schronie dziesi�� os�b. Chcieli uciec przed d�um�, aby �mier� ich nie dopad�a. Nie chc� si� nudzi�, dlatego postanawiaj� umili� sobie czas, opowiadaj�c r�ne opowie�ci. Jakimi? O czym by�y? Jak potoczy� si� los bohater�w?

S� pozycje, kt�re pomimo lat si� „nie starzej�”, po kt�re warto si�gn��. Ksi��ka zosta�a napisana ponad 600 lat temu, a wydawnictwo Marginesy wyda�o jej nowe t�umaczenie. Jak im to wysz�o? Moim zdaniem �wietnie. Nie jest to ksi��ka na jeden wiecz�r, ale chyba nie ma osoby, kt�ra by przeczyta�a ponad 800 stron tak szybko. Mnie wci�gn�a i kilka dni z rz�du zajmowa�a moje popo�udnia, wieczory, a nawet cz�� nocy. Czy warto by�o po ni� si�gn��? Zdecydowanie tak, mo�na si� z niej dowiedzie� wiele na temat w�oskiego �redniowiecza, bujno�ci �ycia wtedy, zachwytu �wiatem i wiele wi�cej.

Musz� jeszcze wspomnie� o pi�knym wydaniu. Mamy w nim niedu�e, a przy tym naprawd� ciekawe, przyci�gaj�ce wzrok rysunki, kt�re uatrakcyjniaj� czytanie.

„Dekameron” to ksi��ka, po kt�r� moim zdaniem wato si�gn��. Ze swojej strony polecam.

Nie ocenia si� ksi��ki po ok�adce, ale czasem w�a�nie ta pi�kna oprawa zach�ca do si�gni�cia po dany tytu�. Tak by�o z „Dekameronem” Giovanniego Boccaccio, kt�ry zyska� nie tylko zachwycaj�ce wydanie, ale i pierwsze od stu lat zupe�nie nowe t�umaczenie autorstwa Zofii Anuszkiewicz.

Czy to dzie�o, kt�re powsta�o ponad sze��set lat temu mo�e okaza� si� zajmuj�ce dla wsp�czesnego czytelnika? Zdecydowanie tak i du�a w tym rola w�a�nie t�umaczenia, bo Pani Zofia nie sili�a si� ani na wprowadzanie staropolszczyzny, ani na szcz�cie nie okrasi�a tekstu wsp�czesnymi zwrotami, a bardzo naturalnie, pozostawiaj�c kwiecisty i bogaty j�zyk adekwatny do pos�uguj�cego si� nim eleganckiego towarzystwa, zachowa�a r�wnowag� pomi�dzy jego uwsp�cze�nieniem a zachowaniem stylu epoki.

Przyznaj�, �e pocz�tkowo obawia�am si�, �e to licz�ce ponad 800 stron tomiszcze b�dzie wymaga�o ogromnego zaanga�owania i uwagi, ale jak�e si� myli�am! I przeczyta�am je niemal�e w dziesi�� dni, id�c �ladem dziesi�ciorga bohater�w, kt�rzy kryj�c si� przed ryzykiem zara�enia d�um� i uciekaj�c od wszechobecnej, przyt�aczaj�cej �mierci schronili si� we florenckiej willi umilaj�c sobie wzajemnie czas znakomitymi opowie�ciami. Pr�cz przyjemnego w odbiorze j�zyka, to w�a�nie podzia� na dziesi�� dni i opowiadanych ka�dego z nich dziesi�� kr�tszych i nieco d�u�szych historii sprawia, �e kartki umykaj� jedna za drug�.

Oczywi�cie na odbi�r najwi�kszy wp�yw ma jednak tematyka, bo cho� �redniowieczne realia zdecydowanie odbiegaj� od wsp�czesnych, to w barwnych, zajmuj�cych i pe�nych sarkazmu i ci�tych ripost opowie�ciach na�miewaj�cych si� z ludzkich przywar, pi�tnuj�cych hipokryzj� duchownych i bogaczy, ale te� zachwalaj�cych cielesne przyjemno�ci - nie szcz�dz�c pikantnych szczeg��w - znajdziemy odbicie naszych czas�w.

Czy dziwi zatem, �e to arcydzie�o literatury zachwyca czytelnik�w na ca�ym �wiecie od ponad sze�ciuset lat? Absolutnie nie, bo w wielu kwestiach pozostaje r�wnie aktualne, a ponadto i bawi, i uczy. Sp�dzi�am z nim kilkana�cie dni wype�nionych u�miechami, refleksjami, a czasem nawet rumie�cem wstydu, a „Dekameron” odkrywa� przede mn� swe sekrety zamkni�te w stu opowie�ciach. Zach�cam i Was do poznania tego dzie�a, lub odkrycia go na nowo, a ja z przyjemno�ci� b�d� wraca� do wielu z przeczytanych w nim historii.