Narzeczone Chopina

Fryderyka Chopina zna chyba ka�dy. Nawet je�li nie zna jego muzyki, to kojarzy nazwisko, wielkiego artysty i kompozytora. Ale kim by� ten m�czyzna? Jakie mia� cechy, �e porz�da�o go tak wiele kobiet?

Na kartach tej ksi��ki, mamy okazj� pozna�, cztery bliskie jego sercu kobiety. Historie poznania, romansu, teskonty, �ez, niepewno�ci.

Ka�da inna i ka�da na swoi spos�b go kocha�a.

Dla mnie obraz, jaki si� tu wy�ania, nie jest jednoznaczny. Nie wiem czy Chopin te� darzy� je takim gor�cym uczuciem? A mo�e si� tylko bawi�? By� mo�e cigle szuka� swoje szcz�cia? Albo, wiedz�c �e czasu niewiele, pragn�� zakosztowa� �ycia w intensywnych barwach? Niekoniecznie u boku jednej, jedynej.

Za to wszystkie, niewatpiliwe mia�y wplyw na jego �ycie i pewne wybory.

Ksi��k� czyta si� do�� szybko, cho� forma monologu, bywa czasami nu��ca. Nie jestem jako� zachwycona, ale mo�e wam akurat si� bardziej spodoba. Wcze�niejsze ksi��ki autorki, zdecydowanie bardziej, wpasowa�y si� w m�j literacki gust.

Te, kt�re go kocha�y

Opowie�� o nawet najwi�kszym z geniuszy nie mo�e si� obej�� bez wzmianki o tych, kt�rzy towarzyszyli mu na jego drodze. Z Fryderykiem Chopinem nie jest inaczej. Tym razem jednak to nie on staje si� g��wnym bohaterem historii. Magda Knedler oddaje g�os czterem kobietom, kt�re go kocha�y.

„Historia zawsze daje pierwsze�stwo geniuszom, ale by� mo�e pewnego dnia da je wyj�tkowo tym stoj�cym gdzie� obok”.

Na ok�adce najnowszej ksi��ki Magdy Knedler (kt�ra ju� zyska�a status bestsellera w popularnych ksi�garniach internetowych) widzimy podobizn� Fryderyka Chopina. A jednak brakuje wizerunku jego twarzy – t� wype�niaj� kobiece podobizny u�o�one w kszta�t serca. Chopin znalaz� si� w tytule, ale obok „narzeczonych”, a precyzyjniej: kobiet, z kt�rymi w ten czy inny spos�b zwi�za� swoje losy. Cho� wszystko teoretycznie skupia si� wok� wielkiego muzyka – i pozostaje on istotn� i wyrazist� postaci� w powie�ci – to jednak najwa�niejsze s�: Konstancja G�adkowska, Maria Wodzi�ska, George Sand oraz Jane Stirling. Trzy pierwsze, ju� starsze kobiety, �wiadome nadchodz�cego kresu, opowiadaj� o swoich relacjach z Chopinem dziennikarzowi, kt�ry boryka si� z bolesn� strat�. Na marginesie: Krzysztof pojawia si� jedynie w kilku kr�tkich scenach, jest ledwie naszkicowany, ale naprawd� interesuj�cy. Jego w�tek doskonale wpasowuje si� w fabu��.

Konstancja G�adkowska – �piewaczka, pierwsza mi�o�� i muza Chopina – wspomina go jako m�odzie�ca, przed kt�rym otwiera� si� �wiat. Ci dwoje wydawali si� stworzeni dla siebie, bo i ona mia�a szans� na karier� w �wiecie muzyki. Ostatecznie Chopin wyjecha� do Pary�a, a ona zosta�a w Polsce i po�lubi�a innego cz�owieka. Cho� nosi w sobie b�l, jest pewna, �e Chopin by� zdolny do wielkich uczu� („Mi�o�ci, w ka�dym razie, sobie nie wymy�li�. Wymy�la� tylko s�owa i muzyk�, a ca�a reszta by�a prawd�”). Jednak to w�a�nie ona zwraca uwag� na najwi�ksz� mi�o�� Chopina:

„Frycek by� geniuszem. I na dodatek – stawa� si� kim� innym, kiedy gra�. Nie by� przy fortepianie tym ch�opcem, kt�ry mi tak nie�mia�o wyznawa� uczucia, tym, z kt�rym wymienia�am czasem niewinne, a czasem nami�tne poca�unki. Przy fortepianie liczy�a si� dla� tylko muzyka. Wiedzia�am ju�, �e to w�a�nie ona jest dla niego najwa�niejsza. �adna z nas, kobiet, w jego �yciu nigdy z muzyk� nie wygra�a . I by� mo�e dobrze si� sta�o”.

Maria Wodzi�ska – z kt�r� Chopin by� rzeczywi�cie zar�czony – opowiada Krzysztofowi histori� stawania si� legend�. Inspirowa�a wszak Juliusza S�owackiego, by�a tak�e muz� Fryderyka. Czy jednak on kocha� j� prawdziwie? A mo�e widzia� w niej towarzyszk� kolejnego „obowi�zkowego” rozdzia�u – gdy by� got�w na za�o�enie rodziny? Mo�na by si� zastanawia�, jak potoczy�yby si� jego losy, gdyby rodzina Marii ostatecznie nie odm�wi�a mu jej r�ki. Sama Maria, uwi�ziona w�r�d konwenans�w, nie do ko�ca by�a przekonana do tego zwi�zku („S�awa Fryderyka nape�nia�a mnie dum�, jego pochodzenie budzi�o moj� konsternacj�. Trudno powiedzie�, co by mi bardziej pami�tano w moim �wiecie. �e po�lubi�am geniusza czy �e po�lubi�am syna guwernera”). W swojej opowie�ci zwraca uwag� na to, jak Chopina mitologizuje si� po�miertnie: „�wi�ty Chopin. Wielu chcia�oby go teraz tak widzie�, tyle �e on wcale taki nie by�”.

Bodaj najbardziej z�o�ona historia po��czy�a Chopina z George Sand, uznan� pisark�. Wszak to wieloletni zwi�zek, dwa wielkie umys�y, ludzie sztuki, b�d�cy inspiracj� dla siebie nawzajem (to w�a�nie relacja z Chopinem zosta�a przedstawiona w jednej z najciekawszych powie�ci Sand – Lukrecja Floriani). Jednak nie tylko w tym rzecz. Ci dwoje stworzyli co� na kszta�t ma��e�stwa i wsp�lnego domu, mogli si� wi�c pozna� od najbardziej prywatnej, intymnej strony. Po ich rozstaniu Chopin wyra�nie podupad� na zdrowiu, nie mia� ju� stabilizacji, jak� dawa� mu pobyt w Nohant. George Sand wspomina:

„Da�am mu dom, w kt�rym m�g� tworzy�, cisz�, czyste wiejskie powietrze, da�am mu opiek�, ciep�o, rodzin�. Czy nie tego w�a�nie szuka�? Inaczej si� to potoczy�o, ni� chcia�am. Potoczy�o si�, tak jak on chcia� i tak jak potrzebowa�. Dostosowa�am si�. My�l�, �e los te� tak chcia�. Mia�am si� nim zaopiekowa�. Mia�am mu da� te dodatkowe lata, ocali� go na chwil�, przed�u�y� ten moment (…) – moment jego umierania. Przed�u�y�am mu �ycie. Pan nie wierzy? A jednak to prawda”.

Relacje spisane przez Krzysztofa uzupe�nia pami�tnik Jane Stirling, kt�ra sp�dzi�a z Chopinem jego ostatnie tygodnie i do historii przesz�a jako „wdowa po Chopinie”. Nie by� to jednak romans, a je�li mowa o mi�o�ci – to raczej jednostronnej, ofiarnej i… niechcianej. Stirling zamierza�a pom�c Chopinowi za wszelk� cen�. On z jednej strony tej pomocy potrzebowa� (lubi� wys�ugiwa� si� lud�mi), z drugiej mierzi�o go natr�ctwo opiekunki. Mo�na by j� podejrzewa� wr�cz o niezdrow� obsesj�. Ju� po �mierci swego bo�yszcza Stirling napisze: „My�l�, �e z tak� pieczo�owito�ci� zajmuj� si� teraz spu�cizn� po moim przyjacielu g��wnie z mi�o�ci do p. Chopina, ale te� troch� przez zazdro�� o p. Sand. Nie mog�am odegra� w jego �yciu �adnej wa�nej roli, zatem mog� co� znaczy� teraz, kiedy ju� nie �yje. Zas�u�y� sobie na przydomek »wdowa po Chopinie«. (…) Dla mnie nie ma �ycia bez p. Chopina”.

S� Narzeczone Chopina opowie�ci� o tym, jak kszta�tuje si� prawda o cz�owieku. Jak r�na jest ta prawda w zale�no�ci od punktu widzenia. I jak blisko tej „prawdzie” do legendy, mitologizacji (r�wnie� ten, kto opowiada mitologizuje, podaje pewn� wersj� charakterystyki – w�asnej lub cudzej). Chopin w opowie�ciach kobiet, kt�re go kocha�y, nie jest jedynie wybitnym muzykiem. Jest cz�owiekiem zagubionym, humorzastym, cz�sto niesprawiedliwym, po cz�ci ofiar� w�asnego geniuszu, a po cz�ci w�t�ego zdrowia, po cz�ci Wielkiej Historii. Jednak nawet je�li wielki kompozytor jest tu najwa�niejszym punktem odniesienia, Magda Knedler snuje narracje o kobietach i o ograniczeniach, kt�re narzuca� im porz�dek spo�eczny (jak to celnie ujmie Konstancja G�adkowska: „Pan chyba rozumie, jak to jest z nami, kobietami. Wam wybacza si� wszystko, nam nie wybacza si� prawie niczego”). Najbardziej wyzwolon� z bohaterek jest niew�tpliwie George Sand:

„Nie interesowa�am si� tym, co m�wi� i my�l� o mnie inni i chyba dlatego nigdy nie zosta�am ze spo�ecze�stwa ca�kiem wykluczona. Mogli mnie krytykowa� i napi�tnowa�, ksi�a mogli g�osi� z ambon, �e jestem zepsuta, zdemoralizowana i niebezpieczna, a moje ksi��ki mogli uznawa� za szkodliwe. Mog�am by� zagro�eniem dla m�odych panien i pokus� dla m�odych m�czyzn. Mog�am by� tym wszystkim, a jednocze�nie prowadzi� w�asne �ycie, pisa�, uprawia� jarzyny w ogrodzie, haftowa�, pali�, uczy� dzieci i kocha� tych, kt�rych kocha� chcia�am. I robi�am to niezale�nie od kr���cych nade mn� z�ych s��w”.

A jednak i ona jako przedstawicielka swojej p�ci dozna�a ogromnych krzywd (nota bene ze strony matki i babki). A inne „narzeczone”? Konstancja zmuszona by�a przyj�� o�wiadczyny innego cz�owieka – [Adres usuni�ty]. ze wzgl�du na rodzinny skandal, jaki wybuch�, gdy jej siostra urodzi�a nie�lubne dziecko („pan nie wie, czego si� kobieta w �yciu obawia, jak niewielkie otwieraj� si� przed ni� mo�liwo�ci. Pan nie wie, jak cz�sto kobiecie si� wydaje, �e ma naprawd� zwi�zane r�ce i tylko jedna rzecz j� mo�e uratowa�”). �ycie Marii Wodzi�skiej zdeterminowali dwaj wielcy arty�ci. Sta�a si� niejako od nich zale�na, nie b�d�c �on� �adnego z nich („cho� chcia�am si� od Jula i Fryderyka uwolni�, jednocze�nie wiedzia�am, �e m�j wizerunek zale�y w�a�nie od nich. �e to dzi�ki nim budz� nadal zainteresowanie, �e nawet buduje si� powoli moja w�asna legenda. A przecie� niczego w �yciu nie dokona�am. Niczego po sobie nie zostawi�”). Dramatycznych historii kobiet jest tu wi�cej – jak cho�by Ludwiki J�drzejowiczowej, starszej siostry Fryderyka, uwi�zionej w ma��e�stwie z tyranem, czy Solange, kt�ra wpad�a w sid�a cz�owieka nieodpowiedzialnego.

Wreszcie – ka�da z tych kobiet tkwi�a niejako w cieniu geniusza, zosta�a skazana na t� pozycj�. Tymczasem Magda Knedler wysuwa je na pierwszy plan i pozwala im opowiedzie� w�asne losy (brakuje tu stylizacji na j�zyk dziewi�tnastowieczny, ale istnieje pewne zr�nicowanie w sposobie opowiadania kolejnych historii). Swoj� powie�� stworzy�a na podstawie list�w, sztambuch�w, zapisk�w. Krzysztof stwierdzi: „Dokonania Chopina by�y wielkie, ale opr�cz nich by�o te� prawdziwe �ycie. trzeba mie� odwag�, by spr�bowa� je wpisa� w wielki poemat o narodzinach i �mierci”. Autorce nie zabrak�o nie tylko odwagi, ale przede wszystkim kunsztu. To pi�kna proza – poprowadzona z wyczuciem, pomys�em, a tak�e z wielkim szacunkiem dla tematu. Polecam – dla mnie Narzeczone Chopina to jedno z najwi�kszych zaskocze� czytelniczych tego roku.

[recenzja ukaza�a si� wcze�niej na blogu Pasji Pisania]

Ksi��ka kt�ra jest do�� nietypowa w narracji, ale naprawd� warta uwagi. Za pierwszym razem od�o�y�am j�, ale to tylko dlatego, �e wiedzia�am, �e b�d� chcia�a mie� tylko dla niej czas. Wr�ci�am i poch�on�a mnie. Wiemy, �e w�r�d Polak�w by�o mn�stwo wybitnych os�b, znamy histori�, nie jedno z nas by�o na wycieczkach szkolnych szlakami ich �ycia, ale czy znamy ich cz�owiecze�stwo? Opr�cz patosowego �yciorysu to byli r�wnie� ludzie min. Chopin. W moim postrzeganiu to jest ksi��ka o kt�rej nigdy nie zapomn�. Zderzenie historii �e zwyk�� codzienno�ci�, zwyk�ymi przyziemnymi uczuciami. Autorka w niesamowity, umiej�tny spos�b pozwoli�a mi dotkn�� na chwil� r�ki Chopina i poczu�, �e by� Cz�owiekiem a nie pos�giem stoj�cym w �azienkach Kr�lewskich. Pozdrawiam lubiebycmama

Konstancja, Maria, George, Jane i jeden Fryderyk.

�piewaczka, malarka, pisarka, pianistka i wybitny kompozytor, kt�ry muzyk� rozkocha� t�umy.

Cztery kobiety. Cztery r�ne historie.

Tak samo wyj�tkowe, subtelne, pe�ne wdzi�ku, pasji i romantyzmu.

Mi�o��. Cztery rodzaje mi�o�ci. Jeden obiekt westchnie�.

To nie jest ksi��ka o Chopinie. On nie gra tutaj g��wnej roli. Przy�miewaj� go kobiety. Mia�am wra�enie, �e nie czytam. Ja siedzia�am naprzeciwko danej rozm�wczyni i jej s�ucha�am jakby na �ywo. Z kubkiem herbaty w d�oni, usadowiona wygodnie na fotelu. Zatopiona w opowie�ciach o nim, o nich, o �yciu. I epoce, gdzie sztuka uwodzi�a. Zatopi�am si� w nietuzinkowej, niebanalnej, nieodk�adanej historii. Niesamowitych portretach kobiet pe�nych pasji, kt�re Chopin rozkocha� do szale�stwa.

Opowie�� Konstancji to ta pierwsza mi�o��, niewinna, nieco dziecinna, ukradkowa, nieuchwytna…Opowie�� Marii to historia o prawdziwej narzeczonej, dojrza�ym uczuciu, ale odmiennej wizji, innych oczekiwaniach. Opowie�� Geoge to mi�o�� pe�na szale�stwa, nami�tno�ci, intensywna, stabilna w swej niestabilno�ci. Opowie�� Jane to mi�o�� pe�na oddania, bezinteresowna. Niestety smutna.

Uczta dla czytelnika. Ostatnio przyk�adam ogromn� wag� do j�zyka i stylu. Tutaj si� rozkoszowa�am.� Czu� ogrom serca, pasji, zaanga�owania. Wida� ogrom pracy, bo oddanie r�no�ci czterech kobiet nie jest �atwym zadaniem, a szczeg�lnie kiedy ksi��ka ma form� monologu.�Pe�en podziw dla autorki.

Magnetyczna, przyjemna, wra�liwa.

Wyj�tkowa, niesamowita, romantyczna.

Pi�kna ok�adka, ale tre�� jeszcze pi�kniejsza.

Zachwycam si� i gor�co polecam! Nawet je�li historia o mi�o�ci wydaje si� nie dla was.

"Narzeczone Chopina" to powie��, w kt�rej Magda Knedler odda�a g�os Konstancji G�adkowskiej, Marii Wodzi�skiej, George Sand, Jane Stirling. Zwi�zane ze �wiatem sztuki, a przede wszystkim zakochane w Chopinie. Ka�da by�a obecna na innym etapie jego �ycia – w czasach wczesnej m�odo�ci, gdy mieszka� ju� za granic� i tu� przed �mierci�.

Bohaterki opowiadaj� o relacji z Chopinem ju� po wielu latach, jednak czytelnik pozna je jako wci�� zakochane i zafascynowane. Wci�� zranione i wci�� oddane.

Sam kompozytor staje si� tu jedynie postaci� drugoplanow�. Bo "Narzeczone Chopina" to opowie�� o zakochanych kobietach oraz ich codzienno�ci w kontek�cie mi�o�ci do wirtuoza. On sam staje si� cz�owiekiem z krwi i ko�ci, a nie jedynie postaci� charakterystyczn� dla epoki romantyzmu. Jego choroba nie by�a pi�kna, ale ci�ka. Mia� poczucie humoru, ale tak�e by� nieodpowiedzialny. Lubi� �y� w luksusie i nie potrafi� oszcz�dza�. Humorzasty i emocjonalny.

"Narzeczone Chopina" to ksi��ka, w kt�rej poszczeg�lne rozdzia�y s� wypowiedziami bohaterek. Ka�da z nich by�a obecna w �yciu kompozytora w inny spos�b, maj� inne wspomnienia, a tak�e spos�b wypowiedzi.

Opowie�ci wpisuj� si� w wa�ne wydarzenia: powstanie listopadowe, rewolucja francuska, czy epidemia cholery. Czytelnik dostrze�e tu sytuacj� kobiet i codzienno�� r�nych warstw spo�ecznych. Lektura ksi��ki to tak�e okazja do do�wiadczenia �ycia artystycznego epoki romantyzmu – salon�w, koncert�w, poezji.

Ka�dy z bohater�w – pierwszo-, drugo- czy trzecioplanowych – staje si� tu cz�owiekiem, a nie postaci�. Poeci ze sob� rywalizuj�, kobiety s� o siebie zazdrosne i knuj�, �ycie rodzinne jest naznaczone rozstaniami czy przemoc�.

W ksi��ce wida� ogrom pracy, jaki Magda Knedler w�o�y�a w jej napisanie. To nie tylko �r�d�o wiedzy o prywatnym �yciu genialnego kompozytora. To epoka romantyzmu, jakiej nie znamy ze szko�y. Przy tym Autorka pos�uguje si� pi�knym j�zykiem, rewelacyjnie oddaj�cym emocje ka�dej z czterech bohaterek. Dzi�ki temu czytelnik mo�e by� uczestnikiem prawdziwej uczty literackiej.