Paradajs

Mieszkaj�cy na zamo�nym ma�omiasteczkowym meksyka�skim osiedlu Paradajs w stanie Veracruz, puszysty nastolatek uzale�niony od pornografii, Franco Andrade, ma obsesj� na punkcie nowej s�siadki, kochaj�cej matki dw�ch dorastaj�cych ch�opc�w i szcz�liwej �ony wp�ywowego prezentera telewizyjnego. Ch�opak nader ch�tnie dzieli si� swoimi fantazjami seksualnymi z jej udzia�em z szesnastoletnim Leopoldem 'Polem' Garc�� Chaparro, wyzyskiwanym ogrodnikiem w Paradajs, zamieszka�ym w s�siedniej ubo�szej dzielnicy Progreso. Dla Pola regularne libacje z Frankiem s� sposobem na op�nienie powrotu do domu, gdzie niemal bez przerwy musi wys�uchiwa� tyrad wiecznie niezadowolonej z niego matki, a od niedawna znosi� te� nieprzyjemne towarzystwo ci�arnej kuzynki. Czas sp�dzany z Frankiem bynajmniej nie jest dla Pola satysfakcjonuj�c� odskoczni� od domowego �ycia, ale chwilowo m�odzian nie widzi lepszej alternatywy. W duchu Polo na�miewa si� z nieatrakcyjnego r�wie�nika, najwyra�niej �wi�cie przekonanego, �e dystyngowana s�siadka w ko�cu zacznie zaspokaja� jego ��dze. M�ody ogrodnik uwa�a, �e to tylko takie gadanie obdarzonego bujn� wyobra�ni� r�wie�nika, ale z czasem dociera do niego, �e Franco traktuje to absolutnie powa�nie, �e jest got�w przekroczy� wszelkie granice, by wreszcie posi��� swoj� „ukochan�”.

Nominowany do Nagrody Bookera, doceniony przez krytyk�w thriller psychologiczny Fernandy Melchor, gwiazdy meksyka�skiej sceny literackiej, autorki uhonorowanego mi�dzy innymi International Booker Prize „Czasu huragan�w” (oryg. „Temporada de huracanes”, ang. „Hurricane Season”). Melchor dorasta�a w Veracruz, wed�ug niej miejscu pe�nym kontrast�w i sprzeczno�ci, kt�re zwyk�a przywo�ywa� w swojej tw�rczo�ci. Uko�czy�a dziennikarstwo na Universidad Veracruzana, a potem zakotwiczy�a si� w The Paris Review, angloj�zycznym kwartalniku literackim z siedzib� w Pary�u. Na rynku wydawniczym zadebiutowa�a w 2013 roku reporta�em „Aqu� no es Miami” (pol. „To nie jest Miami”), a par� miesi�cy p�niej wypuszczono jej pierwsz� powie�� pt. „Falsa Liebre”. �wiatowa premiera „Paradajs” przypad�a na rok 2021 (edycja hiszpa�skoj�zyczna pt. „P�radais”, natomiast pierwsze angloj�zyczna wydanie, w t�umaczeniu Sophie Hughes i pod nazw� „Paradais”, pojawi�o si� w roku 2022), a do Polski powie�� przyby�a w 2023 roku, na grzebiecie wydawnictwa Mova. Z hiszpa�skiego prze�o�y�a Katarzyna Sosnowska, a ok�adk� (oprawa twarda) zaprojektowa� Tomasz Majewski.

Banalno�� przemocy. Podczas gdy w „Czasie huragan�w” Fernanda Melchor stara�a si� w przekonuj�cy spos�b umotywowa� – niekoniecznie usprawiedliwi�, rozgrzeszy� – brutalne czyny, w „Paradajs” zdecydowa�a si� skonfrontowa� czytelnik�w z innym, by� mo�e jeszcze bardziej przera�aj�cym zjawiskiem. Niezwykle ciche narodziny... zbrodniarzy? Wszystko wskazuje na to, �e dw�ch nastolatk�w, jak to si� m�wi, z zupe�nie innych �wiat�w, mniej czy bardziej �wiadomie, kr��� wok� „bezdennej dziury w ziemi”, z kt�rej niepodobna si� wydosta�. Ju� patrz� w otch�a�, ale wci�� mog� odwr�ci� si� na pi�cie i spokojnie oddali� od tej diabelskiej gardzieli. Wi�ksze nadzieje odbiorcy „Paradajs” mog� pok�ada� w Leopoldzie 'Polu' Garc�i Chaparro, szesnastoletnim ch�opaku, kt�ry zawsze mia� pod g�rk�. Nader dobrze pozna� przeokropnie cierpki smak biedy, a co gorsza nie widzi zbawczego �wiate�ka w tym depresyjnym tunelu. Za swoje niepowodzenia i ten brak perspektyw zwyk� obwinia� wszystkich poza sob�. Uwa�a, �e przegra� swoje �ycie ju� na starcie. Nie mia� tyle szcz�cia co Franco Andrade, los odm�wi� mu tak dostatniego gniazdka rodzinnego, tym samym determinuj�c jego g��boko rozczarowuj�c� przysz�o��. Przekl�te rozwarstwienie ekonomiczne, przekl�ty kapitalizm. Jedni maj� wszystko, inni nic. Brutalna rzeczywisto��, pod ci�arem kt�rej takie liche ga��zki jak Polo w ka�dej chwili mog� si� z�ama�. Bo je�li nie masz nic do stracenia... Gdyby ten m�odzieniec zmusi� si� do uczciwszego przeanalizowania swojej sytuacji �yciowej, pewnie doszed�by do wniosku, �e najwi�kszym winnym jest on sam. Na pewno nie matka, kt�ra w gruncie rzeczy harowa�a jak w�, by on m�g� ca�kowicie skupi� si� na nauce, zdobyciu takiego wykszta�cenia, kt�re znacz�co u�atwi�oby mu funkcjonowanie na rynku pracy. Polo m�g� odmieni� sw�j los, ale przeku� owo ko�o ratunkowe rzucone przez rodzicielk�. Wyrzucony ze szko�y przez absencj� m�ody cz�owiek piel�gnuj�cy w sobie uraz� do �wiata, kt�ry wida� si� na niego uwzi��. Polo u�ala si� nad sob�, ma si� za godn� najwy�szego wsp�czucia ofiar�, nad kt�r� jednak nikt nie raczy si� pochyla�. Poczucie niesprawiedliwo�ci jest w nim niezwykle silne, ten robak nieub�aganie konsumuje jego ju� i tak okrutnie poranion�, niemo�liwie udr�czon� dusz�. Powoli budz� si� wewn�trzne upiory. We Francu te krwio�ercze bestie przebudzi�y si� ju� wcze�niej. Mo�e jeszcze przed przybyciem do Paradajs (fonetyczny zapis), reprezentacyjnego zak�tka gdzie� w meksyka�skim stanie Veracruz, czteroosobowej rodziny Maroño. A konkretnie Mari�n Maroño, wyfiokowanej gospodyni domowej, kt�ra niejedno po��dliwe spojrzenie na siebie �ci�ga. Bezimienny narrator omawianej minipowie�ci pani Melchor – wymy�lony pod wp�ywem opowiadania „Good Old Neon” ze zbioru „Oblivion: Stories” pi�ra Davida Fostera Wallace'a – daje do zrozumienia, �e ta zawsze elegancka �ona bogatego prezentera telewizyjnego p�awi si� pod ostrza�em rozochoconych m�skich spojrze�. Z drugiej strony ten „g�os z offu”, ta nieobecna cia�em, eteryczna istota, mo�e nie tyle dzieli� si� swoimi spostrze�eniami na temat pani Maroño, ile przekazywa� opini� Pola, odmienn� od jego w�asnej. „Paradajs” to penetracja niepi�knych, alarmuj�cych m�odych umys��w, potencjalne studium z�a, bez huku, jakby niepostrze�enie rozpleniaj�cego si� w nastoletnich sercach. Degrengolada jednostek w �wiecie pe�nym ra��cych kontrast�w. R�owe Paradajs przytulone do brudnoszarego Progreso. Dla Pola to zdecydowanie dusz�cy u�cisk, wr�cz poca�unek �mierci, do przyj�cie kt�rego niewybrednymi s�owami g�o�no zach�ca go rodzona matka. Tak widzi to on, niewykszta�cony, niemaj�cy �adnego fachu w r�kach, m�odzieniec, kt�ry w odr�nieniu od niej wcale nie uwa�a, �e ci�ka, uczciwa praca pop�aca. W zasadzie Polo nie ma w�tpliwo�ci, �e jest ofiar� wyzysku, �e to pr�dzej wsp�czesne niewolnictwo, ani�eli uczciwa praca. Zgni�y kapitalizm. Bo daje w�dki, zamiast ca�ych g�r ryb? Niekt�rym daje to drugie, dlatego Polowi tak trudno si� z tym pogodzi�. Zaakceptowa� tak jaskraw� niesprawiedliwo��. �eby taki kretyn jak Franco Andrade dostawa� wszystko zupe�nie za darmo, a on Polo, mia� do ko�ca swoich dni zadowala� si� nie�wie�ymi okruchami ze sto��w tych wszystkich zadzieraj�cych nosa durni�w w markowych ciuchach, szpanuj�cych drogimi gad�etami. Czy dla Pola nie lepiej by�oby i�� w �lady uwielbianego kuzyna? Czy aby wi�ksze zyski nie p�yn� z nielegalnych �r�de�? Chore? Witajcie w prawdziwym �wiecie!

„Paradajs” Fernandy Melchor to do�� wymagaj�ca, nie�atwo si� czytaj�ca kr�ciutka powie��, kt�rej wed�ug mnie najwi�ksz� si�� jest naturalizm. Twarde, niezak�amane, brzydkie realia, kt�rych wielu lepiej sytuowanych ludzi zdaje si� nie dostrzega�. �lepi na skrajne ub�stwo lub, co gorsza, z premedytacj� zaznaczaj�cy swoj� wy�szo�� nad szarymi bli�nimi. Ego dokarmiane poni�aniem maluczkich. Zwarty tekst (co prawda s� akapity, ale pr�no szuka� tradycyjnych dialog�w – nieliczne wypowiedzi meksyka�ska autorka celowo powk�ada�a w szpaler opisowych „drzew”), rw�cy potok cz�sto wulgarnych s��w (mowa potoczna, przytoczenie specyficznego slangu miejskiego - przynajmniej w oryginalne kt�ry wed�ug Melchor nieustannie brz�czy, w�a�ciwie z ca�� moc� wybrzmiewa w stanie Veracruz), swobodny przep�yw dozna�, my�li, w wi�kszo�ci niespektakularnych, �eby nie powiedzie� banalnych wydarze�. �lizgi i skoki: p�ynne i raptowne wej�cia w kolejne sceny z dnia codziennego g��wnie Leopolda 'Pola' Garc�i Chaparro. Jego irytuj�cy kompan od kieliszka, uzale�niony od pornografii Franco Andrade (w oczach samej autorki to duet troch� jak Beavis i Butt-Head z ameryka�skiego serialu animowanego z lat 1993-2011), nie uzyska� por�wnywalnej uwagi autorki, bo i mo�e nie za bardzo by�o o czym pisa�:) W ka�dym razie Franco nie wydaje si� by� tak z�o�on� postaci�, jak jego wierny, acz przewa�nie nieuwa�ny s�uchacz. Ca�y �wiat wygodnie �yj�cego sobie w „rajskim zak�tku” Veracruz, nastolatka sprowadza si� do bujania w erotycznych ob�okach. Od niedawna g��wn� bohaterk� jego fantazji erotycznych jest Mari�n Maroño, boska s�siadka, ale akurat nie w oczach Pola. Owszem, niebrzydka, jednak�e niedobry kolega m�odocianego obsesjonata niew�tpliwie widzia� ju� �adniejsze sztuki. Sztuki mi�sa, bo dla tych dorastaj�cych ch�opc�w tym w�a�nie zdaj� si� by� przedstawicielki p�ci przeciwnej. A przynajmniej te ich zdaniem co bardziej rozwi�z�e, te wszystkie mocno hipotetyczne ladacznice, kt�re spokojnie mo�na gwa�ci�. Same si� o to prosz�, wi�c to �adna zbrodnia. Pr�dzej przys�uga, wielka �aska, kt�r� wypada (bo dlaczego nie?) zsy�a� tak�e na dalsze - a mo�e i bli�sze? - krewne. Najpro�ciej by�oby obwini� za wszystko Franca – stwierdzi�, �e to nikt innych, jak ten stale podniecony, niewy�yty, przez jednych okrutnie wy�miewany, a przez innych kompletnie ignorowany, panicz z Paradajs (ewidentnie buzuj� hormony w zblazowanym ch�opaczku) zajadle popycha Pola na strace�cz� �cie�k�. Namawia do z�ego, wodzi na pokuszenie, jest jak ten kresk�wkowy diabe�ek, kt�ry przycupn�� na jednym ramieniu, by zakrzycze� siedz�cego na drugim „anio�ka” (tj. matk� ch�opaka), kt�remu, szcz�ciem dla jej metaforycznego oponenta, ko�czy si� ju� cierpliwo��. W�a�ciwie nie ma dnia, by Polo nie by� obrzucany inwektywami przez t�, kt�ra sprowadzi�a go na ten pod�y �wiat. Bity, poni�any, „okradany” ze swoich jak�e ci�ko zarobionych pieni�dzy. Zabrano mu nawet ��ko, bo z jakiego� nieznanego mu powodu jego biologiczna matka uzna�a, �e ono bardziej nale�y si� kuzynce Pola. W oczach ch�opaka podr�cznikowej wyznawczyni tak zwanego kultu nier�bstwa, kt�ra na domiar z�ego (takie plotki kr��� na mie�cie) nie przebiera w partnerach seksualnych. W �wiecie przedstawionym w „Paradajs”, w prawdziwym �wiecie, s�ysza�am echa „Funny Games” Michaela Hanekego. Podobne, je�li ju� nie identyczne nasienie. Przera�liwie zimne, surowe, bezlitosne i niemo�liwie frustruj�ce studium z�a. Nuda, rozczarowanie, rozpacz, w�ciek�o��. Po trupach do r�nych cel�w? Mniej i bardziej wznios�ych, ale w �adnym wypadku niet�umacz�cych tego... co musi si� sta�. Fernanda Melchor b�yskawicznie odziera nas z wszelkiej nadziei. Jak ze �ci�ganiem plastra, tyle �e, wbrew obiegowym opiniom, b�l wcale nie jest mniejszy. Niemniej odrobink� rozczarowa� mnie punkt kulminacyjny tej bezkompromisowej i jak�e �yciowej historii. Zabrzmi dziwnie, ale �akn�am detali, d�u�szej i bardziej intensywnej przeprawy przez absolutnie niedziewiczy ocean absurdu. „To samo dzieje si� ka�dego dnia. Na ca�ym �wiecie” - �e pozwol� sobie wyrwa� z kontekstu s�owa Johna Coffeya, a w�a�ciwie Stephena Kinga (patrz: powie�� „Zielona mila”). Nie pytaj „dlaczego?”, bo w wi�kszo�ci przypadk�w nie otrzymasz zadowalaj�cej odpowiedzi. To si� po prostu dzia�o, dzieje i dzia� b�dzie. Po prostu...

Ci�kawa lektura. Na niepokrzepienie serc. Obmierz�e stworzonko o�ywione przez nagradzan� meksyka�sk� pisark�, Fernand� Melchor. Brzydkie, bo niemityczne. To nie jest �wiat kolorowych reklam ani inna telewizyjna utopia. Minipowie�� „Paradajs” to co� w rodzaju okna na prawdziwy �wiat. Lustereczko, kt�re nie k�amie. Mo�e nieco toporne, niepotrzebnie a� tak „wyko�lawione” (nietradycyjna, niezbyt przyjazna czytelnikowi, tj. �rednio przyst�pna konstrukcja), ale w epoce tak zwanej postprawdy takie niepolukrowane wynalazki si�� rzeczy zyskuj� na warto�ci. W zdumiewaj�co szybkim tempie kurcz� si� zasoby tego cennego „kruszcu”: nagiej, nieupi�kszonej, brutalnej prawdy. „Paradajs” pewnie nie zatrzyma tego zgubnego trendu, ale przynajmniej pr�buje. Grunt, �e nie ka�e nam patrze� na �wiat przez r�owe okulary. Nie do��cza do pozornie beztroskiego, radosnego ch�ru �lepc�w i/lub zwyk�ych k�amczuszk�w. Ma�a paskuda, kt�rej nie mog�abym nie poleca�. Tak jako� sumienie mi zabrania zniech�ca� kogokolwiek (no, poza dzie�mi) do lektury „Paradajs”, tego na pewno nierozrywkowego dzie�a.

Paradajs to najnowsza powie�� Fernandy Melchor, kt�ra zosta�a nominowana do mi�dzynarodowej Nagrody Bookera. Ju� od pierwszych stron czytelnik jest chwytany za g�b�, a marzenia o obiecanym raju pryskaj� jak ba�ka mydlana. Rozpoczynamy niepokoj�c� podr� po studium ludzkiego z�a. Czym wyr�nia si� pi�ro Fernandy Melchor?

„Pani X, jak wiele in¬nych, jedna z tych, kt�re nigdy nie ro¬bi¬ï¿½y na nim wra¬ï¿½e¬nia. Iden¬tycz¬na jak po¬zo-sta¬ï¿½e da¬mul¬ki, kt�re za¬miesz¬ki¬wa¬ï¿½y na tym osie¬dlu bia�e re¬zy¬den¬cje z ce¬ra¬micz¬ny¬mi da¬ch�w¬ka¬mi. Za¬wsze no¬si¬ï¿½y ciem¬ne oku¬la¬ry, za¬wsze pach¬nia¬ï¿½y �wie¬ï¿½o¬ï¿½ci� i rze�¬ko¬ï¿½ci�, gdy sie¬dzia¬ï¿½y za przy¬ciem-nio¬ny¬mi szy¬ba¬mi swo¬ich wiel¬kich SUV-�w, mia�y wy¬pro¬sto¬wa¬ne i po¬far¬bo¬wa¬ne w�osy, nie¬ska¬zi¬tel-nie zro¬bio¬ne pa¬znok¬cie, ale w sumie nie by�o w nich nic wy¬j�t¬ko¬wo, je�li przy¬pa¬trze� im si� z bli¬ska”.

Ta naturalistyczna, nieabstrahuj�ca od scen przemocy historia skupia si� na losach dw�ch nastolatk�w, kt�rych pocz�tkowo wi�cej dzieli ni� ��czy. Ani przez chwil� nie mamy w�tpliwo�ci, �e ci ch�opcy znale�li si� w zupe�nie obcym dla siebie �wiecie. �wiecie, do kt�rego wyrzutek Franco i pochodz�cy z nizin spo�ecznych Polo, za wszelk� cen� chcieliby si� dosta�. Mroczna i niepokoj�ca opowie�� niemal od pierwszej strony mocno szarpie czytelnika, wyrywaj�c ze strefy komfortu. W wulgarny, bezpo�redni i bezpardonowy spos�b pokazuje psuj�cych si� od �rodka m�odych ludzi, kt�rzy w zdegenerowanym meksyka�skim spo�ecze�stwie �ataj� braki w swoim �yciu poprzez uzale�nienia.

Ta niewielkich rozmiar�w powie�� mocno szokuje, wzbudza niesmak, przez co nie jest lektur� dla ka�dego. Poznajemy proces upadku cz�owieka od podszewki, a wulgarno�� j�zyka oraz pora�aj�ce niekiedy zachowania ch�opc�w mog� odtr�ci� niejednego czytelnika. Paradajs nie g�aska nas po g�owie. Obiecany raj jest dok�adnie taki, jak jego mieszka�cy - pod szklanym kloszem elitarnego osiedla kryje si� zepsucie. Widzimy �wiat bez mi�o�ci, przyja�ni, szacunku do drugiego cz�owieka. Intymno�� wydaje si� rozp�ywa� si� w powietrzu jak fatamorgana, nagle zast�piona poprzez ��dz� posiadania, roszczenia sobie praw do kogo� tylko na podstawie w�asnych fantazji czy wygl�du.

Brak dialog�w, chaotyczne, d�ugie zdania pozwalaj� nam wej�� do psychiki zepsutego nastolatka. Jego obraz �wiata zaczyna nas przera�a�, a brutalno�� oraz wulgaryzm szokuj�, szczeg�lnie gdy u�wiadomimy sobie, �e patrzymy na ten �wiat oczami niedoros�ych. Nagle to w naszej g�owie zaczyna si� tli� pytanie: gdzie, naprawd� gdzie jest granica mi�dzy dobrem a z�em? Kiedy cz�owiek zaczyna si� psu�, gni� od �rodka, traci� kr�gos�up moralny?

Nam czytelnikom mo�e wydawa� si�, �e elitarnym osiedlu Paradajs niczego nie brakuje. Dopiero gdy przeczytamy pierwsz�, drug�, trzeci� stron� zauwa�amy, �e owszem przekroczyli�my bramy raju, tu� po zjedzeniu rajskiego jab�ka. Mocna i bezkompromisowa powie�� w kr�tkiej formie zostawia po sobie niesmak, prawdziw� gonitw� my�li i strach o to, co b�dzie dalej. Meksyka�skie spo�ecze�stwo ukazuje nam si� jednostk� pe�n� kontrast�w jak ogie� i woda, ziemia i niebo. Paradajs to opowie��, kt�ra wstrz�sa, policzkuje, �ciska nasze gard�o, pozbawiaj�c s��w. Z�o ta�czy mi�dzy kolejnymi linijkami, ostrzega nas, �e ta powie�� jeszcze nas zaskoczy, �e to dopiero pocz�tek g�ry lodowej. Melchor zostawia czytelnika bez nadziei na lepsze jutro. Jest j� niezwykle trudno oceni� w skali liczbowej, bo b�dzie zbiera�a skrajne opinie. Zanim jednak wkroczymy do Paradajs, musimy zada� sobie pytanie, na jakie z�o jeste�my gotowi.

Co widzisz patrz�c na ok�adk� „Paradajs”? Niesamowite, wakacyjne kolory, flamingi, kt�re kojarz� si� g��wnie z czym� pi�knym i… wolnym. Czy� nie jest tak? Gdzie� w tle prawdopodobnie jest mieni�ca si� z�otem s�o�ca woda, a ty siedzisz sobie na le�aku z drinkiem z parasolk�.

Mog�oby tak by�? Z pewno�ci�.

To by by�o na tyle z tych pi�knych prze�y�.

Otw�rzmy sam� ksi��k�.

Brud.

Nago��.

Przemoc.

Nienawi��.

Alkohol.

Narkotyki.

Seks.

Gwa�t.

Morderstwo.

Brud.

Celowo u�y�am tego s�owa dwukrotnie. Tej historii nie da si� opisa�, tak po prostu. Ona m�czy, wkurza, obrzydza, odziera ze wszystkiego co pi�kne. Dotyka duszy i wcale nie robi tego w subtelny spos�b.

Fernanda Melchor nie hamuje si� w s�owach. Pisze to, co czuje i my�li.

Czy tak w�a�nie wygl�da ten �wiat?

Z pewno�ci� porusza do g��bszej refleksji.

Domy�lam si�, �e autorka b�dzie mia�a tyle� samo przeciwnik�w jak i os�b, kt�re s� zachwycone. Nie wiem czy t� ksi��k� mo�na polubi�. Nie wiem czy mo�na przej�� obok niej oboj�tnie. Je�li tak, to nie poruszy�a w tobie tego, co powinna.

Czyta�am j� z min�, prawdopodobnie sugeruj�c� lekkie obrzydzenie i zdziwienie. Bo sk�d te zachwyty? Co w niej jest takiego… super?

I tak. Niekt�rzy �miej� si� z tego, �e czytelnik „musi si� przespa� i przemy�le� swoj� opini�”, ale przyznaj�, �e tak by�o. Trzy dni, mo�e cztery, zaj�o mi pouk�adanie w sobie tej historii.

To nie jest lekka ksi��ka.

Nie spodoba si� ka�demu, ale uwa�am, �e warto po ni� si�gn��, �eby mierzy� si� r�wnie� z tym BRUDEM �ycia.

Nie tylko pi�knie uj�tymi, romantycznymi, zabawnymi czy cudownie ko�cz�cymi si� historiami.

Paradajs to historia wytrawna jak wyj�tkowo gorzka czekolada, taka z du�� zawarto�ci� kakao. Charakteryzuje j� duszny, ci�ki i oblepiaj�cy klimat, a jednocze�nie to po prostu bardzo dobra ksi��ka. �wietnie napisana, niby bez dialog�w, niczym strumie� my�li narratora, a jednak czyta si� j� lekko i wy�mienicie. My�l�, �e to te� wp�yw atmosfery niepokoju i poczucia, �e wydarzy si� tutaj co� okropnego, kt�re towarzyszy nam ju� od pierwszych zda�.

Je�li chodzi o te wulgarne opisy, od kt�rych zacz�am ten post to, o ile w romansach mi przeszkadzaj�, w krymina�ach i thrillerach te� specjalnie ich nie szukam, o tyle w literaturze pi�knej znacznie wzmagaj� odbi�r tre�ci. Paradajs - kalka ma�ego meksyka�skiego miasteczka, w kt�rym pomi�dzy ubogimi budynkami gwi�d�e beznadzieja pot�gowana s�siedztwem ,,osiedla dla bogaczy" nie by�oby takie samo i tak ra��ce w swoim odbiorze gdyby nie soczysty i mocny j�zyk autorki. To nie s� puste opisy, ka�dy s�owo nie zosta�o tam postawione przez przypadek. Fernanda Melcher maluje przed naszymi oczyma bardzo sugestywny i dosadny obraz spo�ecze�stwa g��boko podzielonego, gdzie wzbicie si� do klasy spo�ecznej o oczko wy�ej jest praktycznie nieosi�galne, natomiast bolesny upadek na samo dno jak najbardziej prawdopodobny. Kr�luje wyzysk, ob�uda, przest�pstwa s� na porz�dku dziennym. To w takim krajobrazie ludzkie ��dze mog� kie�kowa� znacznie bujniej i wzrasta� w pot�g�, kt�rej nic ju� nie powstrzyma. Czyste z�o i za�lepienie. Jak inaczej mo�na by je opisa�? Warto wspomnie� te� o �wietnej pracy t�umaczki Katarzyny Sosnowskiej. Bez niej ten tekst nie by�by z pewno�ci� tak przyjemny mimo oblepiaj�cego i wy�a��cego z niego brudu.

Naprawd� polecam. Co� innego, mocniejszego i bardziej dosadnego ni� czytam na co dzie�, ale jakie to by�o dobre.

Pisz�, pisz�, a w�a�ciwie nie wspomnia�am jeszcze o samej fabule. Wszyscy ci, kt�rzy znaj� ju� lepiej t� autork� pewnie si�gn� po ni� w ciemno. Dla wszystkich innych - tytu�owe Paradajs to bogate osiedle, w kt�rym znajduje zatrudnienie wielu z najbiedniejszych ludzi ma�ego meksyka�skiego miasteczka. Polo te� tam pracuje, codziennie zajmuje si� ogrodami, basenami, a po pracy chce si� przede wszystkim napi� i zapomnie� o swoim �yciu. Za to Franco to nastolatek, kt�rego ow�adn�a ��dza i pragnienie. Nie mo�e wyrzuci� z g�owy pewnej kobiety i tak rozwija si� plan, kt�ry uk�adaj� ch�opcy.

WE WSPÓ£PRACY Z WYDAWNICTWEM MOVA

Tytu� sugeruje pi�kno, dobrobyt i wypoczynek. Soczyste kolory na ok�adce n�c� czytelnika, zapraszaj� do raju...

A gdy ju� do niego wejdziemy. Widzimy ten raj tylko na poczt�wkach, a poznajemy prawdziwy Meksyk. Meksyk kontrast�w, klas, karteli, przemocy.

"Paradajs" to nie jest lektura dla wra�liwych dusz. Kaleczy, brudzi, obrzydza, odpycha. Historia z�a, obsesji, opowie�� wulgarna, pornograficzna wr�cz, chwytaj�ca czytelnika za ko�nierz, by za chwil� uderzy� go w twarz.

Polo jest nastolatkiem i pochodzi z biednej dzielnicy. Trafia na osiedle bogaczy Paradajs jako ogrodnik i sprz�tacz. Marzy o ucieczce z domu, od maj�cej wieczne pretensje matki oraz ci�arnej kuzynki. Chcia�by, by pom�g� mu zanurzony w czarnych interesach kuzyn. Franco jest bogatym dzieciakiem o obsesyjnych fantazjach erotycznych. Obiektem jego ��dzy jest starsza s�siadka. Przypadek sprawia, �e ch�opcy sp�dzaj� ze sob� wiecej czasu. Polo ma okazj� pi� za darmo. Franco natomiast ma s�uchacza. Tak r�ni, odmienni. Dzieli ich wszystko. ��czy alkohol i plan. Ka�dy z nich chce spe�ni� swoje marzenie.

Ta ksi��ka przenika do �wiadomo�ci, brudzi nasz� dusz�, oblepia, kala, sprawia, �e nie mo�emy o niej zapomnie�. Nie tylko o wulgarno�ci czy z�u ale tak�e o krzywdzie, konsekwencji dzia�a�, tym jak nier�wny start maj� m�odzi i jak wielu z nich dokonuj� fatalnych wybor�w. Tu wszystko przenika na wskro�.

Autorka odwa�nie i bezkompromisowo m�wi Meksyku, tworzy plastyczne opisy ogarniczajac przy tym dialogi. Oddzia�uje na czytelnika s�owem, kt�ry szybko staje si� obrazem. D�awi, uderza, szokuje. Emocjonalne zako�czenie sprawia, �e sen schodzi z powiek a do umys�u wkradaj� si� pos�pne my�li prowokuj�ce analiz� kondycji wsp�czesnego cz�owieka.

To lektura dla odwa�nych!!!

WSPÓ£PRACA REKLAMOWA Z WYDAWNICTWEM MOVA