Siostry. Makowa sp�dnica. Tom 2

Jako, �e jest to kontynuacja o samej fabule rozpisywa� si� nie b�d�. Oczywi�cie �ledzimy dalsze losy mi�dzy innymi Wigi i Rozalki, a tak�e innych mieszka�c�w XVII-wiecznej wsi. Napisana pi�knym j�zykiem, urokliwa opowie�� o klimatycznej XVII-wiecznej polskiej wsi. Pe�na niedom�wie�, wierze� i przes�d�w ludowych, zahacza o przykry temat proces�w czarownic, niesprawiedliwego traktowania wyr�niaj�cych si�, "nosz�cych makowe sp�dnice" kobiet. Wi�c cho� atmosfera jest swojska i dotyczy prostych ludzi pe�nych uczu�, uraz i niepokoj�w, nie brakuje w niej mroku, strachu i nieszcz�� naszych bohater�w. Podobnie jak w pierwszej cz�ci zauwa�y�am, �e ma�o tu jednak rado�ci.

To co mnie w niej troszk� razi�o to do�� du�o skok�w czasowych, wielokrotnie brak jakiegokolwiek wyra�nie zaznaczonego celu pewnych w�tk�w. I mo�e zako�czenie ma�o satysfakcjonuj�ce. Jednak og�em by�a to przyjemna seria historyczna, przy kt�rej sp�dzi�am przytulny czas.

Warto podkre�li�, �e ksi��ki wydane s� przepi�knie! Zachwyt nie ko�czy si� na grafikach ok�adkowych, mo�emy te� podziwia� pi�kne ilustracje na pocz�tkach rozdzia��w - jestem ich wielk� fank�.

Na wst�pie zaznacz�, nie jestem jakim� molem ksi��kowym, ale t� ksi��k� czyta�o mi si� wy�mienicie. Fabu�a wci�gn�a mnie tak samo mocno jak w tomie pierwszym, co dla mnie jest mega du�ym plusem bo przy ma�o kt�rej ksi��ce z podzia�em na tomy tak mia�am. Ksi��ka ma ciekaw� fabu�� i styl pisma, kt�ry mi osobi�cie przypad� do gustu. Jedynym minusem tej ksi��ki jest wg. mnie jej d�ugo��, uwa�am �e autorka mog�aby si� troch� bardziej rozpisa�, ale i tak ksi��k� uwa�am za �wietn� i polecam j� ka�demu kto lubi ksi��ki z fabu�� rozgrywaj�c� si� kilkaset lat temu.

„Chc� pokaza�, �e niewiasta nie jest gorsza ani g�upsza od m�czyzny i �e zas�uguje na takie samo uznanie jak on."

Ca�kowicie przepad�am w tym trudnym, niepokoj�cym �wiecie wykreowanym przez Autork�. Przenosimy si� w czasie, jest rok 1661, polowanie na czarownice trwa w najlepsze. Podejrzenie g��wnie poda na kobiety trudni�ce si� zielarstwem i na akuszerki. P�on�ce stosy s� okazj� do widowiska, na kt�re licznie przybywaj� mieszka�cy. Kaci prze�cigaj� si� w wymy�lnych torturach. Wilga po latach nieobecno�ci powraca w swoje rodzinne strony w pobli�u Kolzig. Dr�y o losy wnuczki Rozalki. Dziewczyna wychowuje si� w Zulich, w domu cyrulika Tytusa, jest ch�onna wiedzy, za kt�r� mo�e zap�aci� �yciem. Nad kobiety nadci�gaj� czarne chmury. Donosicieli i tych kt�rzy planuj� wyr�wna� rachunki z zielarkami nie brakuje.

Wielow�tkowa, a przy tym bardzo sp�jna opowie��, szeroka, wnikliwa perspektywa. Styl autorki jest pi�kny, wr�cz poetycki, plastyczny, naturalny, powodowa� ogromn� przyjemno�� z czytania. Pani Zofia pisze z pasj� i ogromn� energi�, czu� zaanga�owanie i ogromn� wiedz� historyczn�. Niepodwa�alnym atutem powie�ci s� bohaterowie, widzimy ich l�ki, obawy, zmagania z trudn� codzienno�ci�, porywy serca, rado�ci. To ludzie z r�nych klas spo�ecznych, ka�dy ma swoje tajemnice i bolesne �yciowe do�wiadczenia. Ca�y czas mia�am wra�enie, �e razem z nimi przemierza�em ich kr�te �yciowe �cie�ki. Moje serce ju� w pierwszym tomie ca�kowicie skrad�a Wiga i to si� nie zmieni�o. To pracowita, bole�nie do�wiadczona przez �ycie kobieta, jej wewn�trzny spok�j i �yciowa m�dro�� robi� ogromne, pozytywne wra�enie.

Straszne, okrutne czasy dla kobiet. Postrzegane by�y jako te gorsze, nie mia�y prawa g�osu, musia�y by� pos�uszne i uleg�e. Te, kt�re pr�bowa�y �y� po swojemu, by�y pi�tnowane, bite, wykorzystywane, t�amszone na ka�dym kroku, odbierano im prawo do wszystkiego. Z�o�liwo�� i pod�o�� ludzka nie mia�y granic. Wszelkie niepowodzenia, anomalia pogodowe, powodzie czy �mier� by�y przypisywane kobietom uznanym za czarownice, ich los cz�sto by� przes�dzony, ich �ycie nale�a�o do kat�w. Codzienno�� wyznaczana przez przemijaj�ce pory roku, ci�ka praca, walka o przetrwanie. Wiara do Boga cz�sto wykorzystywana do w�asnych cel�w, a obok przes�dy, zabobony, rzucane uroki. Krzywdz�ce ocenianie innych po pozorach, wszechobecna zawi��, zazdro��. Pi�kno kobiecej solidarno�ci.

Genialna, poruszaj�ca, melancholijna, klimatyczna opowie��! Przepi�kna i niepokoj�ca podr� w czasie. Prawda historyczna idealnie miesza si� z fikcj� literack�. Zmusza do refleksji i zadumy nad ulotno�ci� losu, przemijaniem. Ukazuje, �e warto�ci takie jak mi�o��, lojalno�� i oddanie pozostaj� bez zmian. Serdecznie polecam ca�� seri�! Tatiasza i jej ksi��ki :)

Z wielkim ut�sknieniem wygl�da�am kontynuacji powie�ci Zofii M�kosy „Jak kamie� w wod�” I o to jest. W „Siostrach” autorka kontynuuje losy zielarki Wigi, jej wnuczki Rozalki, Jakuba dziecka nieznanego pochodzenia znalezionego na drodze i przygarni�tego przez Baltazara von Lesta oraz Tytusa, kt�ry odda� ma�emu Jakubowi sw�j ostatni kawa�ek chleba.

Pani Zofia M�kosa oczarowa�a mnie wtedy swoj� histori�, zabra�a ze sob� w podr� w czasie do wsi Karge na kilka lat przed szwedzkim potopem. Przyoblek�a suche fakty i daty w przepi�kn� literack� fikcj�, a zrobi�a to tak wspaniale, �e czytanie tej ksi��ki, wzbudzi�o we mnie niesamowity zachwyt. Pani Zofia wykaza�a si� wielkim znawstwem historii, przedstawi�a r�ne warstwy spo�eczne z ich tajemnicami i trudnymi �yciowymi do�wiadczeniami. Pokaza�a tak�e, do czego mo�e doprowadzi� ludzka pod�o�� i niewdzi�czno��. Ta powie�� tak bardzo mi si� podoba�a, �e z wielkim �alem musia�am j� od�o�y� i po�egna� jej bohater�w na kilka miesi�cy i cierpliwie poczeka� na kontynuacj� ich los�w, ale warto by�o.

„Siostry” stanowi� domkni�cie dylogii „Makowa sp�dnica” opisuj�cego burzliwy XVII w. na ziemi lubuskiej. Jest rok 1661 i przez Rzesz� Niemieck� przetacza si� fala proces�w ludzi podejrzanych o czary. G��wnie s� to kobiety, zielarki i akuszerki, na kt�re �atwo rzuci� podejrzenie, a potem bez problemu wymusi� przyznanie si� do winy, bo, od czego jest kat. P�on� stosy, powietrze rozdzieraj� krzyki palonych kobiet. Wszystkich ogarnia l�k i przera�enie. Kt�ra z nich b�dzie nast�pna, po kogo przyjd� tym razem?

Min�o sze�� d�ugich lat, odk�d Widze spalono chat�, a ona wr�ci�a do rodzinnej wsi i opiekuje si� uwieraj�cym ojcem. Rozalka znalaz�a schronienie pod dachem cyrulika Tytusa Haase i jego ma��onki, a Jakub zosta� odnaleziony przez swoj� rodzin�. Gdy umiera ojciec Wigi, ona sama coraz bardziej podupada na zdrowiu, a Rozalka, jest ju� Rozali�, tak samo ciekaw� �wiata, jak jej matka. Babka doskonale wie, �e zainteresowanie wiedz�, nie�wiadomej zagro�enia Rozalki, mo�e �ci�gn�� na ni� tylko k�opoty. Wiga zdaje sobie spraw� z tego, czym mo�e sko�czy� si� dla dziewczyny p�d do wiedzy i bystro�� jej umys�u. Chocia� mocno t�skni za wnuczk�, to woli, �e przebywa w mie�cie, z daleka od niej i tego, co dzieje si� w Gr�nwaldzie. Jakub natomiast jest rozczarowany swoj� pozycj�, konwenansami i zaborczo�ci� matki. Postanawia to zmieni�, ale niestety sw�j bunt omal nie przyp�aca �yciem. Ci�ko rannym ch�opakiem zajmuje si� Tytus i Rozalia, kt�ra jest szcz�liwa, �e spotka�a towarzysza swoich dzieci�cych zabaw. Wydaje jej si�, �e kocha Jakuba, ale bardziej ci�gnie j� do Tytusa, ten jednak ma �on�. Jakub i Rozalka byli od pocz�tku jak brat i siostra niczym gliniane dwojaki. Nieprawdopodobne jej si� wydawa�o, �eby mog�a obdarzy� ch�opaka inn� mi�o�ci� ni� siostrzana, tylko Jakub si� �udzi, �e jest przed nimi wsp�lna przysz�o��.

Sze�� lat, czas liczony pomi�dzy zim�, kt�r� trzeba przetrwa�, a latem, kiedy gromadzi si� zapasy i opa�. Czas, gdy obok wiary chrze�cija�skiej nadal istnieje wiara w duszki, nimfy, utopce, boginki i inne le�ne licha. Katolik�w w tym czasie by�o niewielu, wi�c do Gr�nwaldu Kittlitz sprowadza wygnanego pastora Rotpliza, czuj�cego si� tu jak ryba w wodzie i za hojne dary od mieszka�c�w prawi kazania, w kt�rych mimochodem wspomina, �e wszystkie nieszcz�cia s� powodowane przez czarownice, kt�re s�u�� szatanowi. Strach pada na �atwowiernych ludzi i zaczynaj� si� rozgl�da�, kto spo�r�d nich m�g�by s�u�y� diab�u. Adam Kubisch zwany Starym Doboszem w karczmie Kolzig, po nieudanej pota�c�wce, gdzie mia� przygrywa�, topi smutki we winie i pod jego wp�ywem opowiada historie wyssane z palca na temat czarownic, bo cieszy go zainteresowanie, jakie mu okazuj� ludzie obecni w karczmie. Jakie jest jego zdziwienie, gdy rano zamiast w swojej chacie w Gr�nwaldzie budzi si� w piwnicy, gdzie zosta� uwi�ziony. Na nic zdadz� si� p�acze i lamenty, �e on nie pami�ta, co pl�t�, gdy by� pijany, ale to ju� nie ma znaczenia. Zostaje zwo�any s�d, a gdy Stary Dobosz si� wszystkiego wypiera, to sprowadzony kat przekonuje go do wydania wszystkich s�siadek, kt�re s�u�� ciemnej stronie mocy, a potem sprawy tocz� si� ju� we wiadomym kierunku. Okazuje si�, �e niezwykle �atwo podburzy� ludzi, tu s�owo, tu od niechcenia rzucona uwaga i podejrzenie szybko zmienia si� w oskar�enie. Wystarczy wszystko sprytnie pokierowa� i wyrok ju� gotowy. P�on� stosy, a na nim niewinni ludzie, ale nie ma to znaczenia.

Rozalia postanawia wspiera� babk� i inne kobiety, kt�re staj� si� dla niej siostrami, ale prawdziwe niebezpiecze�stwo dopiero nadci�ga, pojawi si� bowiem kto�, kto za wszelk� cen� chce doprowadzi� Wilg� i Rozali� na stos.

Lektura „Si�str” zachwyci�a mnie tak samo „Jak kamie� w wod�”. Autorka podobnie, jak w pierwszej cz�ci z rozmachem kre�li obraz XVII-wiecznej codzienno�ci, przedstawia los kobiet podleg�ych m�czyznom. Kobiet zdanych na �ask� i nie�ask� najpierw ojca, potem m�a. Ich rola w tamtych czasach w spo�ecze�stwie by�a jednoznaczna, niepodlegaj�ca dyskusji. Mia�y s�u�y� m�czy�nie bez prawa do wyra�ania w�asnego zdania. „Po co komu �ona, kt�ra umie czyta�, pisa� i upuszcza� krew? Czy taka niewiasta da si� zamkn�� w domu przy m�u, dzieciach i krosnach na przyk�ad? Czy b�dzie s�ucha�, co m�� powie? Nie narobi krzyku, kiedy jej przy�o�y, cho�by mia� racj�? […] Jedynym zadaniem kobiety jest urodzenie i dobre wychowanie dzieci”

Makowa sp�dnica w powie�ci pe�ni rol� symbolu si�y kobiet i buntu. Kobiety nie chc� ju� d�u�ej pe�ni� r�l, jakie narzuci�o im spo�ecze�stwo, nie chc� �lepo s�u�y� m�czyznom, chc� mie� prawo g�osu i zrobi� co� wa�nego. I�� przez �ycie z podniesion� g�ow�, chc� by� dumne z tego, �e s� kobietami. W obliczu zagro�enia dr�� ze strachu o swoje �ycie i innych kobiet, ale wykazuj� si� wi�ksz� si�� i odwag� ni� m�czy�ni. Oni jedynie potrafili torturowa� i zmusza� je si�� do przyznania si� do czego�, czego nie zrobi�y, �eby potem z czystym sumieniem mogli si� przygl�da�, jak p�on� na stosie i wmawia� innym, �e uporali si� ze z�em. Nieszcz�cia od wiek�w dotyka�y ludzi, ale o wiele �atwiej by�o, win� obarczy� realn� osob� i si� zem�ci�. Rzekome czarownice, to w gruncie rzeczy dobre, niewinne kobiety, przewa�nie zielarki i akuszerki, kt�re przychodzi�y ludziom z pomoc� w potrzebie. Ratowa�y rodz�ce kobiety i ich dzieci przed �mierci�, nastawia�y z�amane ko�ci, smarowa�y zrobionymi przez siebie ma�ciami bol�ce miejsca. Gdy byli w potrzebie ch�tnie biegali do nich po pomoc, a potem bez skrupu��w wysy�ali na straszn� �mier�, odwracaj�c wzrok. ”K�ama�! Im bardziej sprzeczne z prawd� jest k�amstwo, tym skuteczniejsze.”

Doskona�a, stworzona z ogromn� pasj� i zaanga�owaniem, wspania�a wielowymiarowa powie�� napisana przepi�knym j�zykiem z ogromn� znajomo�ci� historii. Powie�� wzbudzi�a we mnie moc emocji, kt�re d�ugo jeszcze po zako�czeniu lektury we mnie buzowa�y. Autorka kolejny raz zaimponowa�a mi niesamowit� wiedz� historyczn�, dba�o�ci� o szczeg�y i oczarowa�a wspania�� kreacj� bohater�w. Zachwyci�a nie tylko opisywanym t�em historycznym, ale tak�e realistycznie przedstawionymi relacjami mi�dzyludzkimi. Przekona�am si�, �e historia nie jest taka straszna i zawi�a, je�li o niej kto� umie tak pi�knie opowiada�, jak Pani Zofia. Mog�abym czyta� i czyta� t� ksi��k� bez ko�ca, �y� w�r�d tych ludzi, przygl�da� si� ich troskom i cierpieniu, prze�ywa� g��d i bied�, kataklizmy, choroby, znosi� trudy i znoje dnia codziennego. Prze�ywa� wraz z nimi strach przed niesprawiedliwo�ci� i z�em. Przed bezpodstawnym oskar�eniem, bo gdy raz pad�o nie by�o, ju� odwrotu i ratunku przed wyrafinowan� zemst� i �mierci� na stosie. W tej ksi��ce najwa�niejsze s� kobiety, na co dzie� poniewierane i zepchni�te na margines spo�ecze�stwa, wspieraj�ce si� wzajemnie siostry, kt�re potrafi� si� zjednoczy�, wspiera� i zawalczy� o sw�j los.

Pi�kna klimatyczna powie��, kt�ra roztoczy�a wok� mnie niesamowit� aur�. B�l, cierpienie, przera�aj�cy krzyk rozpaczy i niemocy na d�ugo pozostan� w mojej pami�ci, a w wyobra�ni p�on�ce stosy. Ostatnie zdanie jest podsumowaniem i kwintesencj� tej powie�ci. Pani Zofio, dzi�kuj� i chc� wi�cej takich m�drych i pi�knych ksi��ek.

"Makowa sp�dnica. Siostry" to drugi tom dylogii historycznej, gdzie autorka zabiera nas do XVII wieku. Czasu, gdzie wierzenia ludowe i mity stanowi� codzienno�� gospodarzy, ale te� gdzie kobiety oskar�ane s� o czary, poddanie szatanowi i uprawianie magii. P�on� stosy, daj�c widowisko mieszka�com, a og�lne zgorszenie siej� coraz to nowe tortury wymy�lane przez kata. Wiga dr�y o wnuczk�, kt�ra zaaferowana ch�ci� pozyskania coraz to wi�kszych pok�ad�w wiedzy stanowi zagro�enie dla siebie i g�odnych donosicielstwa wrog�w swej matki i babki.

Autorka na kartach ksi��ki zwraca nasz� uwag� na rol� kobiet. Kobiet, kt�re niejednokrotnie bite, wykorzystywane i traktowane przez spo�ecze�stwo jak margines ludzkiego rodu potrafi� si� zjednoczy�, potrafi� zawalczy� o sw�j los i potrafi� stanowi� dla siebie podpor�. Bez wzgl�du na ��cz�ce je wi�zy krwi czy ca�kowity ich brak. To one s� jak siostry, cho� odebrano im publicznie prawo do wszystkiego.

Kolejny raz zosta�am oczarowana pi�rem autorki. Kolejny raz zachwyci�am si� opisywanym t�em historycznym, kreacj� bohater�w, ale te� uj�ciem relacji mi�dzyludzkich. Ca�y ten roztoczony przez Zofi� M�kos� klimat zaw�adn� mn� i poch�on� bezgranicznie. Ja niezmiennie oczarowana jestem j�zykiem, kt�ry w moim odczuciu nosi miano arcydzie�a…