Winda

"Cz�owiek to rzeczownik, a rzeczownikami rz�dz� przypadki..."

Ludzka podr� przez �ycie jest nieprzewidywalna, najcz�ciej zupe�nie inna od tej wy�nionej i upragnionej, bardziej z�o�ona, zale�na nie tylko od nas samych, ale od wielu czynnik�w zewn�trznych. Wype�niaj� j� przeplataj�ce si� radosne i bolesne chwile, w naturalny spos�b okruchy szcz�cia mieszaj� si� z dramatami. Silnie marzymy i realizujemy w�asne wizje sukcesu lub za szybko rezygnujemy z walki o w�asne pragnienia i trwamy w wieloletniej nudnej monotonii, chwytamy pojawiaj�ce si� szanse lub �wiadomie ich nie dostrzegamy, wprowadzamy znacz�ce zmiany w �yciu lub poddajemy si� destrukcyjnej stagnacji, dostrzegamy ludzi wok� nas lub nie jeste�my w stanie zauwa�y� nawet nas samych. Rozbie�no�ci i podobie�stwa scenariuszy ludzkiego �ycia to niezwykle interesuj�cy temat odnosz�cy si� do zadziwiaj�cych fakt�w, nieprawdopodobnych zbieg�w okoliczno�ci, u�miechu fortuny i braku przys�owiowego �utu szcz�cia.

W "Windzie" zagl�damy na moment w �ycie spo�eczno�ci mieszka�c�w wroc�awskiego bloku, jednego z wielu, podobnego do tych innych na osiedlu, dzielnicy czy dowolnego miasta. Nie licz� si� imiona czy nazwiska, ale reprezentacyjno�� poszczeg�lnych jednostek, ich r�norodno�� pod wzgl�dem wiekowym, wykszta�cenia, zainteresowa�, predyspozycji i do�wiadcze� �yciowych. �apiemy wybrane chwile z ich obecnego �ycia, poznajemy przesz�e zdarzenia determinuj�ce tera�niejszo��, zag��biamy si� w ludzkie przemy�lenia, odbieramy r�norodne emocje. Bardzo ciekawe jest to spojrzenie na bohater�w powie�ci z r�nych perspektyw, ich wzajemnych relacji, przenikaj�cych si� los�w, cz�sto mocno pogmatwanych i wsp�zale�nych. Odkrywamy wci�� co� nowego o ich historii �ycia, uzupe�niamy profile osobowo�ci, poznajemy wyznawane warto�ci, docieramy do �r�de� postaw i zachowa�. Autorka wyj�tkowo interesuj�co przedstawia przyczynowo-skutkowe wyja�nienia wielu zdarze�, wzajemne oddzia�ywania postaci i zaskakuj�ce powi�zania. Odpowiada mi taki styl pisania, swoboda w narracji i wielow�tkowa fabu�a. Ksi��ka wci�ga nas w sw�j �wiat bardzo szybko, ju� pierwszy rozdzia� zawiera wiele znacz�cych przes�anek, a p�niej w miar� czytania dostrzegamy ich coraz wi�cej, z wielkim zainteresowaniem pod��amy ich tropem.

Podoba�o mi si� takie indywidualne spojrzenie na przedstawionych nam bohater�w, bardzo prawdziwych i wiarygodnych, przekonywuj�cych nas do siebie. Stopniowo wy�aniaj� si� niezwykle ciep�e, szczere i fascynuj�ce obrazy zwyk�ych ludzi, osadzonych w codzienno�ci, cz�sto samotno�ci, niezrozumieniu, niespe�nieniu, poczuciu winy, ale r�wnie� trwaj�cych w nadziei, pragnieniach i walce o lepsze jutro. Powie�ciowym postaciom nie brakuje wad i s�abo�ci, ale te� zalet i wewn�trznej si�y. Silnie czujemy jak wiele wsp�lnego mamy z nimi a jak wiele nas jednocze�nie dzieli. A mo�e s� to nasze odbicia w symbolicznym lustrze przesuwaj�cej si� mi�dzy pi�trami blokowej windy, w g�r� ku sukcesom i lepszej perspektywie lub w d� ku pora�kom i b��dnym decyzjom. Zatrzymujemy si� mi�dzy pi�trami, bo wahamy si� przed podj�ciem kluczowych decyzji, wysiadamy na wybranym pi�trze b�d�cym przystankiem w �yciu, a przycisku z numerami niekt�rych pi�ter nie wciskamy nigdy, czuj�c, �e nie s� dla nas lub boj�c si� do nich zajrze�. Czy� problemy i dylematy bohater�w nie staj� si� po cz�ci naszymi? Czy to co w nich dostrzegamy zawstydza nas, sk�ania do refleksji i inspiruje do podj�cia pewnych dzia�a�? Jakie faktycznie znaczenie ma winda w naszej podr�y �ycia, postrzeganiu nas samych i otaczaj�cego nas �wiata? Dlaczego ta zamkni�ta przestrze� tak bardzo na nas oddzia�uje przyczyniaj�c si� do poczucia dyskomfortu przebywania z w�asnymi my�lami?

[Adres usuni�ty]

Magdalena Knedler potrafi zaskoczy�. Wind� udowodni�a, �e jest autork� zdoln�, z mn�stwem pomys��w. Jeste�cie gotowi by przejecha� si� t� wind�?

Pami�tam jak wiele lat temu je�dzi�am na wakacje do cioci. Mieszka�a w bloku. By�a tam winda. Stara, skrzypi�ca, obskurna. Ba�am si� jej okropnie. Teraz po latach my�l�, �e nie wsiad�abym do niej po raz kolejny. To moje pierwsze skojarzenie z najnowsz� ksi��k� Magdaleny Knedler. To w�a�nie winda staje si� trzonem opowie�ci. To ona jest niemym �wiadkiem wielu ludzkich dramat�w, ale te� rado�ci. To w niej mieszka�cy wroc�awskiego bloku nie raz podejmuj� kluczowe decyzje, rozmy�laj� nad sensem istnienia i roztrz�saj� problemy egzystencjalne. A ona je�dzi z pi�tra na pi�tro, z do�u do g�ry, lekko trzeszcz�c.

Mieszka�c�w dziesi�ciopi�trowego bloku we Wroc�awi praktycznie dzieli wszystko. To zbi�r przer�nych osobowo�ci i temperament�w. Mamy na przyk�ad Wand� zafascynowan� haiku, kt�ra chce odej�� od gburowatego m�a Tomasza, artystk� D�el�, egzotyczn� Ay� z Japonii, psycholo�k� Alicj�, albatrosk� Wiktori�, �yda Eliego, mi�ego pana Stanis�awa. Wachlarz bohater�w jest szeroki. Ka�dy z nich zostaje pokazany z r�nej perspektywy, poddany g��bokiej analizie. Za �cian� ka�dego mieszkania skrywaj� si� sekrety i tajemnice szczelnie ukrywane przed �wiatem. T�sknoty, niespe�nione marzenia, rozczarowania, choroby psychiczne, depresje, alkohol, przemoc… Ka�dy boryka si� ze swoj� codzienno�ci� nie raz trudn� i bolesn�. Podobnie jak bohaterowie bloku we Wroc�awiu. Autorka odnosi si� do problem�w nam bliskich, to w�a�nie w wielu sytuacjach czytelnik odnajdzie cz�stk� w�asnego �ycia. Ujmuje trafno�ci� spostrze�e� o otaczaj�cych nas �wiecie i relacjach mi�dzyludzkich. Wszystko podane w mistrzowskiej formie. Kr�tkie rozdzia�y, historie pokazane z perspektywy ka�dego mieszka�ca zaz�biaj� si� ze sob� tworz�c intryguj�cy obraz psychologiczno-spo�eczny. �aden z bohater�w nie istnieje osobno. Ich biografie zaz�biaj� si�, przecinaj� a nawet splataj�. Mimo �e ka�dy z nich ma swoj� histori�, inn� wra�liwo�� czy baga� do�wiadcze� �yj� niejako wsp�lnie tworz�c kolorow�, ludzk� mozaik�. Nie ma w tej opowie�ci napuszenia i wznios�o�ci. Autorka pokazuje, �e ma poczucie humoru i dystans, potrafi by� ironiczna i uszczypliwa. Jednak wszystko to zrobione jest ze smakiem. Winda to r�wnie� mn�stwo odniesie� do kultury. Od seriali, przez muzyk� a� po japo�skie zwyczaje. Z przyjemno�ci� wy�apujemy te kulturowe smaczki.

Winda staje si� tutaj nie tylko miejscem zwierze�, ale r�wnie� metafor� zmian. To w�a�nie przemierzaj�c pi�tra bohaterowie podejmuj� istotne decyzje, roztrz�saj� problemy, zawi�zuj� nowe znajomo�ci. Magdalena Knedler przez pryzmat swoich bohater�w pokazuje �ycie wielu ludzi. Dyskretnie podpatruje ich �yciowe potyczki, wytyka b��dy. Winda jest pe�na zabawnych sytuacji, ale te� moment�w wywo�uj�cych wzruszenie.

Pan Darcy nie �yje – literacki debiut Knedler – by� lekki i zabawny. Winda to zupe�nie inny rodzaj opowie�ci. G��bszy, przemy�lany nieco eksperymentalny. Autorka jawi si� jako dobra obserwatorka umiej�ca przenie�� wiele emocji na karty powie�ci. Pokazuje te�, �e jest odwa�na i nie boi bawi� si� form� i j�zykiem. Delektowa�am si� ka�d� stron� tej opowie�ci! Ma ona specyficzny klimat, mimo �e akcja jest niespieszna wci�ga nas ta historia od samego pocz�tku. Jestem pewna, �e jeszcze nie raz wsi�d� do tej Windy. Kawa� dobre, wsp�czesnej prozy.