Null

Tw�rczo�� Szczepana Twardocha nie jest mi obca, ale nie mog� nazwa� siebie specjalistk�. Gdy pojawi�a si� zapowied� powie�ci „Null” wiedzia�am, �e musz� j� przeczyta�. Mo�e si� wydawa�, �e trwaj�ca od trzech lat za nasz� granic� wojna ju� nam obrzyd�a; �e wsz�dzie i codziennie bombarduj� nas z ka�dej strony informacje; �e chwilami ze strachem w sercu obserwujemy co si� tam dzieje, ale jednak ci�gle nas to interesuje, s�uchamy i czytamy, a nawet dyskutujemy. Szczepan Twardoch poszed� dalej, bo pomaga i ta pomoc jest naprawd� na du�� skal�. Widzia� ten koszmar z bliska i rozmawia� z lud�mi, kt�rzy s� tam w Ukrainie, na miejscu i pr�buj� prze�y� ka�dy kolejny dzie�.

�wietnym uzupe�nieniem (wed�ug mnie) lektury powie�ci „Null” jest wywiad dla Kultury Onet, kt�ry przeprowadzi�a z Twardochem Emilia Pado�. To tam autor „Morfiny” t�umaczy i dopowiada: „Ta ksi��ka nie jest napisana w sprawie, to nie jest ‘call to action’. Tych ju� i zanadto jest na moich mediach spo�eczno�ciowych. Napisa�em „Null” jak ka�d� powie��, �eby opowiedzie� kawa�ek �wiata. I tylko na to licz�, na nic wi�cej, �e czytelnicy ten kawa�ek �wiata zobacz� i zrozumiej�. �eby napisa� o tym, czym jest wojna na poziomie ludzkim, przyziemnym, czym jest w �yciu cz�owieka, musia�em to zobaczy�, dotkn�� tego, pow�cha�. Pospa� w zimnej chacie na pod�odze, s�uchaj�c artylerii. Z tego ta powie�� jest.”

Czyta�am r�ne ksi��ki o wojnie, ale ta ksi��ka jest zupe�nie od nich inna. „Null” to w pewnym stopniu psychologia cz�owieka. Cz�owieka, kt�ry z r�nych powod�w znalaz� si� na wojnie, bo ka�demu przy�wieca inny cel. G��wny bohater, Ko�, jest tam i walczy, bo tak ka�e mu przyzwoito��, bo taki jest splot wielu okoliczno�ci. Ko� czuje si� kundlem, odk�d zacz�� rozumie� wi�cej. Dziadek walczy� w UPA, babcia by�a Niemk�, ale w domu o tym si� milcza�o. M�wi�o si� natomiast po polsku, tylko dziadek po ukrai�sku. I tak Ko� znalaz� si� nie w swoim kraju i walczy nie w swojej wojnie, ale ca�y czas uwa�a, �e tak trzeba. Ale takich, jak Ko� jest wielu i ka�dy, jak napisa�am ma inny pow�d. Wi�kszo�� to ochotnicy, kt�rzy walcz� za kraj i dla sprawy, ale s� te� cwaniacy i tch�rze. Ko� jest cz�owiekiem, kt�remu nie zale�y na �yciu. A mo�e mu si� tylko tak wydaje.

Czy mo�na napisa� powie�� o wojnie, kt�ra nie b�dzie epatowa�a trupami na prawo i lewo? Albo stworzy� dzie�o, w kt�rym wulgaryzmy nie przeszkadzaj�, maj�c zupe�nie inny wyd�wi�k? Szczepan Twardoch udowodni�, �e mo�na. „Null” jest ksi��k� o Ukrainie, jest ksi��k� o wojnie, ale jest te� histori� ludzi, kt�rzy bior� w niej udzia�. O tych dobrze wykszta�conych, jak Ko� i tych bez szk�, i o tych, kt�rzy s� za m�odzi na jak�kolwiek wojn�. O inteligentach i wi�niach, kt�rych po��czy�a jedna sprawa.

„Null” to powie�� o �yciu. To r�wnie� opowie�� o r�nych obliczach mi�o�ci – tej do kobiet, r�nej oraz tej w�r�d m�czyzn najwa�niejszej, braterskiej, bezinteresownej, zrodzonej z szacunku, wi�zi emocjonalnej, zrozumienia, troski.

Trudno zako�czy� tak� opini�, bo jak to, mam po prostu napisa�: polecam. To zbyt banalne i oklepane. Ale faktycznie „Null” jest powie�ci�, kt�r� powinni przeczyta� ludzie. Nie napisz� jacy i dla kogo ta ksi��ka, bo uwa�am, �e nie powinien istnie� w tym przypadku podzia� na literatur� m�sk� czy kobiec�. To powie�� dla ludzi. I mo�e niech jeszcze przem�wi� dodatkowo s�owa samego autora „Kr�la” z tego samego wywiadu: „Mocno wierz�, �e w powie�ci rzeczywisto�� mo�e si� przegl�da� lepiej ni� w jakiejkolwiek innej formie literackiej, tudzie� dziennikarskiej, non-fiction. �e dzi�ki powie�ci mo�na opowiada� �wiat pe�niej i prawdziwiej ni� innymi �rodkami. I to jest ten drugi poziom. Bo, tak w og�le, ta ksi��ka nie mia�a by� powie�ci�, p�ki nie zrozumia�em, �e powie�ci� by� musi.”

Czytajcie „Null” bo ta ksi��ka nie pozostawi was oboj�tnymi, bo jej lektura jest momentami bolesna, bo to historia i ona si� dzieje na naszych oczach.