Czartoryska Outlet

Przy zbeletryzowanych biografiach mam z ty�u g�owy taki ostrzegawczy sygna�, �e to co czytam, a to co si� wydarzy�o w rzeczywisto�ci mo�e si� r�ni�, ale nie jako� diametralnie. Beletryzacja prawdziwych wydarze� daje mo�liwo�ci przedstawienia czego� bardziej przyst�pnie, dialogowo i z wczuciem si� w emocje bohater�w. Te� pozwala na ukazanie mo�liwej motywacji bohater�w w sytuacjach, kt�re znane s� zazwyczaj og�lnie z dost�pnych �r�de� dawnych kronikarzy.

Autorka postanowi�a opowiedzie� histori� Izabeli Czartoryskiej w spos�b bardziej wyrozumia�y i skupi� si� na trudach �ycia kobiety w XVIII wieku oraz ob�udnym �yciu arystokracji. I teraz dochodz� do momentu, w kt�rym chc� zaznaczy�, �e ja w to wszystko wierz�, rozumiem i czyta�am niejedn� klasyczn� ksi��k�, by mie� na t� wiar� poparcie, ale forma przekazu nie pasowa�a mi do ko�ca do tre�ci ksi��ki.

Dok�adniej chodzi mi o to, �e jak dla mnie to bohaterki w swoich pogl�dach s� za bardzo wsp�czesne je�eli chodzi o realia, w kt�rych �yj�. Oczywi�cie, �e ksi��ki, kt�re opowiadaj� i s� pisane w XVIII wieku maj� z automatu inny wyd�wi�k, bo dos�ownie pisz� o tym jak obecnie jest i jak my�l� ludzie, a nawet jak kto� wyg�asza �mielsze pogl�dy to wtedy podczas czytania mo�na powiedzie�, �e dany bohater wyprzedza my�lowo swoje czasy, a tutaj mam wra�enie, �e ogromna wi�kszo�� bohater�w to robi.

Jako kobieta doceniam jej feministyczny przekaz, ale tutaj dla mnie jest w nadmiarze, bo nie chce mi si� wierzy�, �e kobiety wychowywane w taki, a nie inny spos�b ju� tak rzetelnie patrzy�y na swoje po�o�enie. Kolejn� spraw� jest posta� Izabeli Czartoryskiej i ukazanie jej post�pu charakteru pod wzgl�dem trud�w, kt�re spotyka�a na swojej drodze. Podoba�o mi si� to, a jednocze�nie by�y momenty, �e czu�am jej wyidealizowanie. Warto�ci� by�a dla mnie nowa wiedza na temat historii Polski i ukazanie ob�udy wy�szych sfer, kt�ra pod przykrywk� pozor�w dopuszcza�a si� niewybaczalnych rzeczy. Zosta�am si� z mieszanymi uczuciami, kt�re mam nadziej� uda�o mi si� dobrze uzasadni�.

"Nie mo�e tak by�, �e zawsze ch�op ba�agan robi, a baba musi po nim sprz�ta�".

Za histori� nigdy nie przepada�am, tote� i powie�ci historyczne raczej omijam. Ale za to lubi� ksi��ki o kobietach, wi�c da�am si� nam�wi� na opowie�� o Izabeli Flemmin�ance Czartoryskiej, arystokratce doby o�wiecenia, kobiecie pechowej, frywolnej, ale i szanowanej.

Izabel� Flemming poznajemy w najgorszym mo�liwym czasie. Pi�tnastolatka ledwo umkn�a �mierci z�o�ona osp�, a ju� musi stan�� na �lubnym kobiercu ze swoim ciotecznym wujem Adamem Kazimierzem Czartoryskim. Stary piernik nie do��, �e jest zdradzieckim bawidamkiem, to jeszcze ma siostr� sekutnic�, kt�ra nie ma sobie r�wnych w dr�czeniu p�ochliwej i delikatnej Izabelki. �ycie m�odej ksi�nej pocz�tkowo przypomina prawdziw� drog� przez m�k�, jednak wkr�tce Izabela, wbrew epoce i rz�dz�cych ni� konwenans�w, uro�nie w si�� i da Czartoryskim popali�.

Przyznam si� szczerze, �e obawia�am si�, �e umr� z nud�w przy tej ksi��ce, a jednak sta�o si� inaczej. Okropnie si� zaczyta�am, wr�cz wsi�k�am w arystokratyczny �wiat, kt�ry tylko fasadowo jest pi�kny, wewn�trz cuchnie, jest pe�en rozpusty, rozwi�z�o�ci, zgorszenia i intryg. Powie�� jest napisana barwnym j�zykiem, oddaj�ca ducha epoki, pokazuj�ca miejsce i rol� kobiet w �wczesnym �wiecie. Poprzez posta� Izabeli Czartoryskiej Monika da�a g�os feminizmowi epoki o�wiecenia, kt�ra tylko z nazwy by�a czasem „�wiat�a i rozumu”. Pokaza�a Czartorysk� nie tylko jako kobiet� nieustannie szukaj�c� mi�o�ci i atencji, ale tak�e jako kobiet� d���c� do wiedzy, mecenask� sztuki, kolekcjonerk�, kt�rej pu�awska spu�cizna sta�a si� zacz�tkiem zbior�w dzisiejszego Muzeum Czartoryskich w Krakowie.

To niezwyk�a, czaruj�ca, ale i momentami smutna historia o kobiecie walcz�cej o godne miejsce w spo�ecze�stwie, w czasach, w kt�rych „m�czyzn� si� rozgrzesza, a kobiet� si� rozlicza”.

Bardzo si� ciesz�, �e b�dzie kolejna cz��, bo historia jeszcze nie jest sko�czona.

Pomys� z senesem mi si� podoba�, a okre�lenie "plecynki puklate" na d�ugo zapadnie mi w pami��...

"Czartoryska. Historia o marzycielce" to zbeletryzowana opowie�� o s�awnej polskiej arystokratce. To szybkie przebiegni�cie przez jej �ycie obfituj�ce w romanse, skandale i wspominan� po latach dzia�alno�� na rzecz kultury. Zawsze mnie cieszy, kiedy zainteresowanie pisarza skupia si� na jakiej� postaci historycznej, mo�e mniej znanej ni� w�adcy, i z dost�pnych informacji oraz wyobra�ni powstaje portret osoby �ywej.

Ksi��ka ko�czy si� s�owami "koniec cz�ci pierwszej" wi�c domy�lam si�, �e drug� po�ow� �ycia Izabeli poznamy w tomie drugim. Cz�� pierwsza opisuje �ycie m�odziutkiej dziewczyny, pi�tnastolatki, wchodz�cej w zwi�zek ma��e�ski ze swoim wujem. Oczywi�cie - na polecenie rodziny. M�oda, zahukana, st�amszona przez osch�� i despotyczn� babk�, Izabela zostaje rzucona na po�arcie znudzonej, �asej na plotki i czerpi�cej m�ciw� satysfakcj� z ka�dego potkni�cia socjety. Jej wrogiem numer jeden staje si� siostra m�a, El�bieta. Kobieta rozgoryczona, rozpuszczona i znudzona w�asnym �yciem na tyle, aby jego sensem sta�o si� dr�czenie m�odziutkiej bratowej. A co na to brat?

Ksi��� Adam, m�� Izabeli, to posta�, kt�r� nie tak �atwo mi oceni�. Z jednej strony fakty nie pozostawiaj� w�tpliwo�ci - zdradza� �on� bez umiaru, nie mia� do niej szacunku pozwalaj�c sobie na romansowanie we w�asnym domu, zar�wno z kobietami wysoko jak i nisko urodzonymi. Nie potrafi� by� dla �ony wsparciem, a jednak, w kilku momentach, pokaza� swoj� ludzk� twarz. Podoba�o mi si�, �e nie zosta� on jednoznacznie czarnym charakterem, �e jakie� przeb�yski pozytywnych cech zdarzy�y si� i jemu. Lubi� takie postacie, bardzo ludzkie, pe�ne sprzeczno�ci i s�abo�ci.

Jego zupe�nym przeciwie�stwem by�a Anna Jab�onowska. Idealna przyjaci�ka, wierna, wspieraj�ca, u�ywaj�ca swoich wp�yw�w do czynienia dobra, bardzo post�powa i stoj�ca murem za krzywdzonymi kobietami. Idea�, ale nierealny. Zabrak�o mi w niej jakiego� zaskoczenie, zawsze wiedzia�am, jaka b�dzie jej reakcja. Na szcz�cie g��wna bohaterka okaza�a si� du�o bardziej zaskakuj�ca.

Ksi��ka opisuje ponad dwadzie�cia lat z �ycia Izabeli. Jej chwile triumfu i �yciowe pora�ki. Krzywdy doznane od najbli�szych, kolejne zwi�zki z nie zawsze odpowiednimi m�czyznami, i lekcje, jakie jej te zwi�zki dawa�y. "Czartoryska. Historia o marzycielce" to przede wszystkim dojrzewanie i przemiana Izabeli. Niepewna siebie, naiwna i bardzo ufna nastolatka, z czasem sta�a si� maj�c� w�asne zdanie, przedsi�biorcz� i siln� kobiet�, Nie zawsze odnosi�a sukcesy, wr�cz przeciwnie. Zdawa� by si� mog�o, �e przyci�ga�a kolejne tragedie. Zawsze jednak znajdowa�a si�y, by si� pod�wign��. Opis jej przemiany zosta� tak dobrze napisany, �e zaszed� prawie niezauwa�alnie. Dopiero po zako�czonej lekturze por�wna�am sobie Izabel� z pocz�tku i ko�ca ksi��ki. Jestem zachwycona, jak autorka �wietnie przeprowadzi�a j� przez jej doros�o��, przy jednoczesnej dba�o�ci o prawd� historyczn�.

Tempo ksi��ki jest do�� szybkie. Czasem pomi�dzy jednym a drugim rozdzia�em mija wiele miesi�cy, nie ma wi�c czasu na d�u�sze dywagacje i przemy�lenia. Przez karty ksi��ki przewija si� mn�stwo postaci, zar�wno historycznych jak i ca�kiem zmy�lonych. I te w�tki postaci zmy�lonych by�y moimi ulubionymi. �ucja i Agnieszka to bohaterki, o kt�rych mam nadziej� jeszcze us�ysze�. Ich losy �wietnie zobrazowa�y los kobiet w XVIII wieku. Powie�� ma mocny feministyczny wyd�wi�k. Du�o jest tu o nier�wnym traktowaniu kobiet i m�czyzn, o podw�jnej moralno�ci, ale te� o okrucie�stwie jednej kobiety wzgl�dem drugiej. Izabela powoli uczy si� tego wszystkiego pod okiem przyjaci�ki Anny. Ich niekt�re rozmowy mog�yby r�wnie dobrze toczy� si� w roku 2024, tak bardzo te problemy s� nadal aktualne. Wielkim plusem jest dla mnie to, �e powie�� potrafi wzbudzi� silne emocje. Z�o�� i smutek odczuwany w stosunku do bohater�w zawsze mocno mnie anga�uj� w czytanie.

"Czartoryska. Historia o marzycielce" dostarczy i rozrywki, i cennych ciekawostek historycznych, nie tylko na temat Izabeli Czartoryskiej. Zmusi te� do zatrzymania si� i porozmy�lania na temat losu kobiet kiedy� i dzi�, i por�wnania sobie zmian, kt�re zasz�y - a tak�e na zastanowienie si� nad tymi, kt�re nie zasz�y, i ci�gle jeszcze s� potrzebne. Gor�co polecam wam ksi��k�. To jeden z moich ulubionych gatunk�w, napisany z wielk� dba�o�ci� o szczeg�y i wci�gaj�cy ju� od pierwszych stron.

"Nie potrafi�a przygl�da� si� biernie temu, jak �wiat dyskryminuje kobiety. Przemoc wobec kobiet, traktowanie ich znacznie gorzej, ni� traktowano by w takich samych okoliczno�ciach m�czyzn�, odmawianie im praw, kt�re powinien mie� ka�dy cz�owiek - te postawy pleni�y si� w Rzeczpospolitej na ka�dym kroku."

Czytujecie zbeletryzowane biografie? Ja czasem po nie si�gam. Szczeg�lnie lubi� te o kobietach. Dlatego te� z ogromn� ciekawo�ci� si�gn�am po t� ksi��k�.

Autorka debiutuje t� ksi��k� i powiem Wam, �e to naprawd� dobry debiut.

Izabela Czartoryska...mia�a 15 lat, gdy wydano j� za m�� i wiele w �yciu przesz�a. Wysokie urodzenie i maj�tek, nie s� bowiem gwarantem szcz�cia a powiedzia�abym, �e cz�sto jest wr�cz przeciwnie.

Autorka niczym tropiciel, szuka�a w historii �lad�w Izabeli Czartoryskiej, zbiera�a okruchy wiadomo�ci i z nich to utka�a niezwyk�y portret tej arystokratki. Portret, w kt�rym jest wiele ciemnych barw, bo wbrew pozorom, jej �ycie nie by�o us�ane r�ami.

Musz� si� Wam przyzna�, �e tak naprawd� niewiele wiedzia�am na jej temat, a dzi�ki tej ksi��ce mog�am pozna� j� bli�ej. I wy�ania si� z niej obraz kobiety, kt�ra by�a tak podobna do nas.

Bardzo mi si� podoba�a ta ksi��ka. Autorka ma naprawd� dar pisania zajmuj�cych opowie�ci. Sprawi�a, �e znana z muzealnych portret�w Izabela o�y�a, nabra�a kolor�w, da�a si� pozna� bli�ej. A biografi� t� czyta si� naprawd� szybko, bo jest napisana z polotem, w lekkim stylu, cho� nie brak tu i bardziej mrocznych moment�w.

Je�li takie s� debiuty, to mog� je czyta� ci�gle. A Wy, si�gacie po debiuty?

To naprawd� dobrze przemy�lana i napisana publikacja. Autorka wykona�a �wietny research, �e stworzy�a tak zajmuj�c� biografi�. Nie jest drewniana, nudna, pe�na dat i wa�nych wydarze�. To zapieraj�cy dech obraz kobiety, nie arystokratki, kt�ra dba�a tylko o sw�j dobrostan, ale ciep�ej, wra�liwej i �yczliwej osoby. Kobiety, takiej jak my. Kt�ra czu�a si� niedoceniana i wykorzystywana przez m�czyzn. Kt�rej rzucano k�ody pod nogi, staraj�c si� ogranicza� jej wolno��. Czy sobie z tym poradzi�a? Przekonajcie si� sami.

Naprawd� gor�co Wam polecam. Warto po ni� si�gn��, na pewno nie b�dziecie si� przy niej nudzi�.

Nie przepadam za biografiami, szczerze to omijam je zazwyczaj szerokim �ukiem, jednak w tym wypadku jestem zachwycona. Pomys� na napisanie tej biografii w sfabularyzowany spos�b, w formie opowiadania jest genialny.

Historia Izabeli Czartoryskiej i po��czonych z ni� os�b wci�gn�a mnie bez reszty, jest pe�na b�lu, rozterek, opis�w tamtych czas�w i mentalno�ci spo�ecznej, czytaj�c czu�am jak bym by�a �wiatkiem tamtych zdarze�. Bardzo przej�y mnie losy tej niesamowicie silnej kobiety, to jak wiele musia�a w swoim �yciu przej�� i z jak� godno�ci� sobie z tym radzi�a jest niesamowite. Czasy w kt�rych �ula by�y bardzo trudne, spo�ecze�stwo nie traktowa�o sprawiedliwie ludzi, du�e znaczenie mia�a warstwa spo�eczna w kt�rej si� cz�owiek urodzi�, a je�li by� kobiet� to ju� w og�le mia� pod g�rk� i by� surowiej oceniany. W tej ksi��ce zostaj� wyci�gni�te na jaw r�ne smaczki i tajemnice z �ycia Czartoryskich, kt�re nie mia�y ujrze� �wiat�a dziennego, zdrady, brudne sekteciki i manipulacje.

Ksi��k� czyta�am z zapartym tchem i naprawd� ci�ko by�o mi si� od niej oderwa�, wi�c bardzo polecam, a ja ju� czekam na kolejny tom i kolejne sekrety.

29 maja 2024 nak�adem Wydawnictwa Muza ukaza�a si� ksi��ka "Czartoryska" autorstwa Moniki Raspen. To zbeletryzowana biografia ksi�nej Izabeli Czartoryskiej, a w�a�ciwie El�biety Doroty z Flemming�w Czartoryskiej.

Izabel� poznajemy z chwil�, kiedy ma wst�pi� w zwi�zek ma��e�ski. Oszpecona po tylko co przebytej ospie, po kt�rej jej organizm jeszcze nie zd��y� si� wzmocni�, zostaje wydana za m�� w wieku ledwie 15 lat za Adama Czartoryskiego - swojego wuja. Wkracza w �wiat pe�en jadu, pruderii, uk�ad�w, cho� wci�� pe�na wra�liwo�ci, dobroci i wiary w instytucje ma��e�stwa, kt�re zostaje zawarte jedynie dla jej pos�gu i zysku Familii.

Momentami wr�cz ci�ko uwierzy�, �e dane sceny mog�y si� wydarzy� naprawd�, historia skrywa naprawd� wiele mrocznych sekret�w, kt�re przyjdzie odkry� Izabeli dopiero z czasem. Zaskakuje rozwi�z�o��, kt�ra by�a codzienno�ci� w�r�d arystokracji, gra pozor�w oraz to jak mo�na by� pe�nym nienawi�ci. Z ci�g�ym podk�adaniem k��d pod nogi walczy r�wnie� Izabela i to w swoim najbli�szym otoczeniu, gdy� od samego pocz�tku jej zwi�zku z Adamem, jego siostra - ksi�na Lubomirska, robi wszystko by uprzykrzy� jej �ycie, przyczyniaj�c si� nawet do �mierci jej dzieci.

Monika Raspen przenosi nas w realia osiemnastego wieku, tchnie �ycie wydarzeniom i to w spos�b wr�cz nadzwyczajny. Pozwala odczu� emocje, b�l i rozterki. Przybli�a fakty ale te� wyjawia prawd� ujawniaj�c prawdziwe oblicze bohaterki, staj�c w jej obronie, przed utartym pogl�dem o jej rozwi�z�o�ci, kt�r� de facto wywar� na niej sam m��, kr�l i inni m�czy�ni Familii, pchaj�c w romans dla w�asnych politycznych cel�w.

Wiele pogl�d�w wcale si� nie zmieni�o na przestrzeni trzech wiek�w. Czy nie wci�� "M�czyzn� si� rozgrzesza, kobiet� si� rozlicza"?

Jak�e niesamowita to by�a podr� w czasie!

Ksi��ka te� pokazuje wiele uniwersalnych warto�ci, kt�re rz�dz� �wiatem. Si�� pieni�dza i w�adzy oraz to co mo�e uczyni� z cz�owiekiem. Potrzeb� cho� odrobiny mi�o�ci.

Czy Izabela rzucona w wir okrutnego �wiata wyzby�a si� swojej wra�liwo�ci, dobroci? Czy pozosta�a sob� w tym zatrutym otoczeniu?

Z niecierpliwo�ci� wyczekuje kolejnej cz�ci tej historii!

Co jest potrzebne do szcz�cia? Izabela Czartoryska ma wszystko: maj�tek, koneksje rodzinne, pi�kne posiad�o�ci i przystojnego m�a. Mimo to kobieta czuje si� uwi�ziona

w swoim zwi�zku.

Monika Raspen w ksi��ce „Czartoryska. Historia o marzycielce”, rozprawia si�

z narastaj�cymi przez lata mitami i plotkami na temat Izabeli. Historia zapami�ta�a j� jako skandalistk�, kochank� kr�la Stanis�awa Augusta Poniatowskiego oraz kr�low� arystokratycznych salon�w. Raspen pokazuje nam inne oblicze ksi�nej. Izabel� poznajemy jako pi�tnastoletni� dziewczynk�, kt�ra jest zmuszona do po�lubienia swojego wuja. Wszystko po to, by nie dzieli� rodzinnego maj�tku. Bycie Czartorysk� ju� zawsze b�dzie najwi�kszym przekle�stwem Izabeli. Kobieta podejmuj�c decyzje musi kierowa� si� interesami swojej rodziny. Nie wa�ne, czego sama pragnie, nie wa�ne kogo kocha, nie wa�ne, czy to co zrobi b�dzie korzystne dla niej. Liczy si� tylko to, czy w ostatecznym rozrachunku Familia Czartoryskich zyska, czy straci.

W swojej ksi��ce Monika Raspen zwraca uwag� na dwa aspekty. Pierwszym z nich jest wykszta�cenie. Akcja ksi��ki przenosi nas do XVIII wieku. Kobiety nie maj� �adnych praw. Nikt te� specjalnie nie troszczy si� o ich wykszta�cenie. Panny z dobrych dom�w maj� zna� j�zyki oraz przestrzega� zasad etykiety. Tu� po swoim zam��p�j�ciu, Izabela w bolesny spos�b przekonuje si�, �e luki w wykszta�ceniu nara�aj� j� na drwiny i manipulacje, ze strony innych cz�onk�w warszawskiej socjety. Z pomoc� przyjaci�ek stara si� nadrobi� braki w edukacji. Dzi�ki temu zyskuje pewno�� siebie. Coraz wi�ksza wiedza sprawia, �e kobieta zaczyna wierzy� w siebie, d��y� do niezale�no�ci. Izabela stopniowo dzi�ki zdobywaniu wiedzy oraz wsparciu m�drych os�b odzyskuje panowanie nad w�asnym �yciem. Zaczyna m�wi� swoim g�osem, walczy o swoje wybory i coraz cz�ciej sprzeciwia si� Familii.

Drugi aspekt to dyskryminacja kobiet. M�czyzna jest panem i w�adc�. Niepos�uszn� �on� mo�e bi�, g�odzi�, zamkn�� w zakonie lub zak�adzie dla ob��kanych. Zar�wno wsp�lnoty modlitewne, jak te� szpitale psychiatryczne to tak naprawd� wi�zienia bez wyj�cia, w kt�rych niepos�uszne kobiety czeka przemoc, g�odowanie i praca ponad si�y. Raspen bole�nie uwypukla, fakt, �e panie nie s� solidarne. Cz�sto znajduj� dzik� przyjemno�� w dr�czeniu i torturowaniu innych kobiet. Brak praw politycznych, ekonomicznych oraz odpowiedniej edukacji, daje m�czyznom w�adz� absolutn�. Kobieta jest jedn� z cz�ci inwentarza, kt�rej warto�� okre�la si� liczb� urodzonych dzieci, najlepiej syn�w rzecz jasna.

Je�eli lubisz powie�ci historyczne, je�eli szukasz ksi��ek, w kt�re sk�aniaj� do refleksji, koniecznie przeczytaj „Czartorysk�. Histori� o marzycielce” Moniki Raspen.

Izabela Czartoryska rozpala wyobra�ni� od stuleci. Ta niezwyk�a kobieta swoj� postaw�, �yciowymi wyborcami, niewyobra�alnym bogactwem, kt�rym dysponowa�a, tak naprawd� ju� za swojego �ycia by�a obiektem plotek, intryg, zazdro�ci. Ka�dy widzia� w niej, to co chcia� i by�o mu to na r�k�. Przez dziesi�tki lat wymyka�a si� schematom narzuconym przez m�ski �wiat, przez co sta�a si� �atwym obiektem drwin, szykan, z lubo�ci� przyklejono jej �atk� kochanki kolejnych m�czyzn, czyni�c z niej niemal�e dam� lekkich obyczaj�w.

Powie�� rozpoczyna si� w krytycznym dla Izabeli momencie, gdy mierzy si� z osp�, a jej zaledwie pi�tnastoletnie �ycie wisi na w�osku. Dla najbli�szych jednak r�wnie wielkim zmartwieniem okazuje si� uszczerbek na urodzie dziewczyny, jaki przynosi ze sob� choroba. Cho� Izabela wnosi do ma��e�stwa z ksi�ciem Adamem Kazimierzem Czartoryskim ogromny posag, nikt nie ma w�tpliwo�ci, �e najwa�niejszym celem ich �lubu jest przypiecz�towanie stronnictwa politycznego Familii, za� g��wnym zadaniem m�odej �ony ma by� rodzenie kolejnych dziedzic�w. Izabela na skutek dworcowych intryg i brutalnego realizmu rodzinnego, szybko zdaje sobie spraw�, �e nie ma co liczy� na ma��e�sk� mi�o�� i wsparcie ze strony m�a. Metod� pr�b i b��d�w uczy si� porusza� w towarzystwie, kt�re nie zawsze patrzy na ni� przychylnym okiem. Kolejne lata, to ci�g�a walka arystokratki z ch�ci� udowodnienia, �e jest warta bycia cz�ci� rodziny Czartoryskich, z drugiej strony coraz mocniej poch�ania�a j� melancholia, podszyta b�lem po stracie kolejnych dzieci, plotkom na w�asny temat, nieudanym ma��e�stwie i romansom.

Musz� przyzna�, �e pierwsza cz�� powie�ci bardzo mnie zauroczy�a, by�am pod du�ym wra�eniem wiedzy autorki na temat Czartoryskiej i czas�w, w jakich �y�a. Obserwowanie jak Izabela z podlotka staje si� kobiet�, przybli�enie reali�w, jakie panowa�y na dworach, czym �y�a �wczesna elita, co wywo�ywa�o ich ekscytacj� lub zgorszenie, o kim plotkowano, jaka panowa�a moda, kt�rzy arty�ci byli rozchwytywani, okaza�o si� nader interesuj�c� lektur�. Zdecydowanie najlepiej czyta�o mi si� w�a�nie fragmenty, w kt�rych Raspen opisywa�a historyczne postaci, zreszt� bardzo zr�cznie wplataj�c je do fabu�y np. podr� do Pary�a oraz wizyta Czartoryskiej u kr�lowej Marii Leszczy�skiej i jak te odwiedziny mia�y na p�niejsze zachowanie bohaterki wp�yw, szczeg�lnie zapad�o mi w pami��. W og�le pisarka przypomina, �e tamte czasy dla kobiet nie by�y �atwe, nawet je�eli nale�a�o si� do elit. Nie chroni�o to przed upokarzaj�cym i tragicznymi sytuacjami, w zdominowanym przez m�czyzn �wiecie.

Autorka zdecydowa�a si� na rozwini�cie dodatkowo dw�ch opowie�ci fikcyjnych. Wola�abym, aby jednak zdecydowa�a si� na jedn� z nich i konsekwentnie prowadzi�a j� przez ca�� ksi��k�, daj�c jej czas i przestrze� na rozwini�cie. Tutaj mia�am poczucie, �e pierwsza z nich zosta�a �wietnie naszkicowana i nagle porzucona w po�owie, czego kompletnie nie rozumia�am, zamiast tego Raspen zacz�a nieco absurdaln� dla mnie rodzinn� histori�, kt�ra jednak przez ilo�� nieszcz�liwych zdarze� kompletnie nie przypad�a mi do gustu.

My�l�, �e najwi�kszym problemem, kt�ry dopad� autork�, okaza�a si� paradoksalnie jej du�a wiedza na temat Czartoryskiej. Nie umia�a dobrze zweryfikowa� i oceni�, kt�re informacje historyczne, powinna przekaza� czytelnikowi, przez co zacz�a w pewnym momencie pogania� sama siebie. Dodajmy do tego niepotrzebnie rozbudowane w�tki fikcyjne, wiele pobocznych postaci historycznych, momentami tworzenie kr�tkich opis�w zdarze�, kt�re nic nie wnosi�y do fabu�y, by w rezultacie zako�czenie okaza�o si� mocno nier�wne i przegadane.

Jestem z�a, bo pierwsz� cz�ci� biografii autorka udowodni�a, �e umie i wie jak o Czartoryskiej opowiada� tak, �e trudno si� od lektury oderwa�. Czy druga cz�� zatem by�a, a� tak kiepska? Nie, ale czyta�o mi si� j� zdecydowanie ju� ci�ej. Jednak i tak, �wiat Izabeli Czartoryskiej porywa, cho� wcale kolorowy nie by�. Pisarka naszkicowa�a portret kobiety poszukuj�cej szcz�cia, eksperymentuj�cej, zranionej, otwartej na �wiat, a zarazem osamotnionej w swoich emocjach. Jej postaw� i ch�� bycia kochan� na pewno zrozumie niejedna wsp�czesna kobieta.

Jestem pewna, �e gdyby na etapie redakcyjnym zdecydowano si� wyrzuci� kilka w�tk�w, ksi��ce na pewno wysz�oby to na dobre. Cz�sto to ostatnio pisz�, ale mniej znaczy wi�cej. To debiut autorki, a wi�c rozumiem, �e Monika Raspen chcia�a pokaza� si� jak z najlepszej strony i udowodni�, �e ma wiedz� na temat Czartoryskiej i umie o niej interesuj�co pisa�. Umie, a �e jest szansa na drugi tom, to ogromnie licz� na to, �e autorka b�dzie ju� lepiej wiedzia�a jak znale�� balans fabularny mi�dzy tym, co wa�ne, a co nie. Czartoryska jest warta tego, by dobrze o niej pisa�, wierz�, �e Raspen w kolejnym tomie poka�e, na co j� sta�. Trzymam kciuki.

Wsp�praca barterowa Wydawnictwo Muza