eBook Kwiaty dla Algernona mobi epub

B�d�c w trakcie tej ksi��ki zacz�am przeczuwa� dok�d zmierza ta historia. Jednak ta wiedza wcale nie sprawi�a, �e by�am przygotowana emocjonalnie na jej zako�czenie.

Nie wiem czy pokusi�abym si� o stwierdzenie, �e ka�dy powinien j� przeczyta�, bo sama mimo jej wa�no�ci nie poczu�am, by by�a tak do ko�ca moja, ale w pe�ni mog� za to stwierdzi�, �e jest warta przeczytania.

Trzydziestodwuletni Charlie Gordon jest upo�ledzony umys�owo, a dwaj naukowcy prowadz� badania nad wzrostem inteligencji. Eksperyment zadzia�a� na myszy o imieniu Algernon i teraz chc� przeprowadzi� zabieg na cz�owieku. Ksi��ka jest form� dziennika Charliego, kt�ry pisze go od momentu trafienia do instytutu. Poznajemy jego �ycie przed, w trakcie i po eksperymencie.

Nie jest to �atwa ksi��ka, a wr�cz jest z tych, kt�re uwieraj� w trakcie czytania. Nie mam problemu z czytaniem ksi��ek, kt�re zmuszaj� do przemy�le�, ale to mo�e przez ostatnio s�abszy czas u mnie poczu�am si�, a� za mocno ni� przyt�oczona. Gdzie� tam z ty�u wyp�yn�y g�osy, na kt�re nie jestem gotowa reagowa�.

Niemniej jest to historia, kt�ra chwyta za serce i sprawia, �e po jej przeczytaniu ogromnie wzrasta empatia, ale i te� poczucie bezsilno�ci. Je�eli jeszcze jej nie czytali�cie to dobrze przemy�lcie czy w danym momencie jeste�cie w stanie ud�wign�� jej tre��. Jest to ksi��ka, kt�ra zalewa fal� uczu� i ci�ko p�niej spod tej fali wyp�yn��.

Pewnych ksi��ek nie trzeba ani opisywa�, ani ocenia�, po prostu obowi�zkowo trzeba je przeczyta�. Ta ksi��ka do nich nale�y.

Wiele lat temu przeczyta�am ju� t� ksi��k� i do dzisiaj pami�tam wra�enie, jakie na mnie wywar�a. Przez liczne przeprowadzki przepad�a i bardzo si� ciesz� z tego nowego wydania, tym bardziej, �e jest ona cz�ci� fantastycznej kolekcji klasyki SF. Tego egzemplarza ju� nie zgubi�.

Klasyka s-f, genialna ksi��ka Daniela Keyesa o tym jak nasza inteligencja wp�ywa na postrzeganie �wiata. S�odko-gorzka historia wci�ga i wzrusza. Poruszaj�ca.

By� mo�e Daniel Keyes nie nale�y do grona najpopularniejszych pisarzy science fiction. Jednak swoim jednym dzie�em zrobi� to, co inni osi�gaj� latami pracy. Chodzi tu oczywi�cie o „Kwiaty dla Algernona”, kt�re – mimo tylu lat, kt�re min�y od premiery – nadal porusza i potrafi wzruszy�, a najwa�niejsze – sk�ania do przemy�le�. Nak��dem wydawnictwa Rebis, w cyklu „Wehiku� czasu” prezentowane b�d� najwybitniejsze dzie�a z szeroko poj�tej fantastyki. Wybitne, ale i nieco zapomniane.

O Kwiatach… mo�emy dowiedzie� si� �e:

Trzydziestodwuletni Charlie Gordon jest upo�ledzony umys�owo, ma iloraz inteligencji na poziomie 68 punkt�w. Uczy si� czyta� i pisa� na zaj�ciach w Beekman College. Dwaj naukowcy z tej uczelni, doktor Nemur i doktor Strauss, prowadz� badania nad wzrostem inteligencji. Uda�o im si� ju� za pomoc� zabiegu chirurgicznego zwi�kszy� zdolno�ci umys�owe myszy o imieniu Algernon i teraz chc� przeprowadzi� taki sam eksperyment z cz�owiekiem.

S�owem podsumowania.

Powie�� ta mimo �e zaliczana do fantastyki ma w sobie co�, co przekona do siebie nie tylko czytelnik�w, kt�rzy uwielbiaj� tak� literatur�. Wzruszaj�ca, sk�aniaj�ca do w�asnych przemy�le�. Ciekawy zabiegiem w tej ksi��ce jest spos�b jej pisania. Na samym pocz�tku mamy do czynienia – z osob� upo�ledzon�, maj�c� k�opot z logicznym my�leniem i zapisywaniem swoich prze�y�. Dopiero stopniowo, gdy eksperyment zaczyna przynosi� efekty, zmienia si� te� spos�b opisywania prze�y� samego Charliego, kt�ry zaczyna inaczej postrzega� �wiat wok� siebie.

OD 1959 roku ksi��k� t� sprzedano w paru milionach egzemplarzy, a tak�e sfilmowano. Jako ciekawostk� mo�na poda�, �e pisarz jest tak�e tw�rc� wstrz�saj�cej ksi��ki „Cz�owiek o 24 twarzach”.

"Od przyg�upa do geniusza"

Pami�tam jak lata temu nie kupowa�em jeszcze ksi��ek na w�asno�� i moje czytanie opiera�o si� tylko na si�ganiu po egzemplarze wypo�yczone z biblioteki, ale coraz cz�ciej my�la�em, �e w ko�cu jakie� ksi��ki zaczn� pojawia� si� na moich p�kach. Nadszed� w ko�cu ten czas, kiedy pewnego dnia w bibliotece mia�em w r�ce w starym wydaniu ksi��k� Keyesa, kt�ra bardzo mnie zainteresowa�a, i ju� mia�em j� wzi�� do przeczytania, ale co� m�wi�o mi, �e jak j� wezm� i przeczytam, to nie b�d� chcia� odda�, wi�c od�o�y�em z powrotem na p�k� i postanowi�em kupi� na allegro. Niestety te egzemplarze by�y w owym czasie albo w fatalnej jako�ci, albo w zbyt wysokiej cenie, wi�c czeka�em a� si� pojawi dobra okazja. Ale d�ugo si� nie pojawia�a, a ch�� przeczytania ci�gle si� nasila�a. Min�y lata - chyba z osiem, a mo�e i wi�cej - i dalej tego nie przeczyta�em! Ale najnowsza inicjatywa wydawnictwa Rebis sprawi�a, �e okazja w ko�cu si� znalaz�a, bowiem wydawca zdecydowa� si� utworzy� seri� fantastyczn� dzie� klasyki (podobnie zreszt� jak to kilkana�cie miesi�cy temu zrobi� Mag z Artefaktami), wobec czego „Kwiaty dla Algernona” trafi�y w szeregi nowej serii „Wehiku� czasu”, i w ko�cu (w ko�cu!!) mog�em t� ksi��k� przeczyta�.

Powie�� Daniela Keyesa przedstawia histori� upo�ledzonego, trzydziestodwuletniego Charliego Gordona, kt�ry ma niski poziom ilorazu inteligencji i problemy z poprawn� wymow� i porozumiewaniem si�. W tym samym czasie dwaj naukowcy, profesor Nemur i doktor Strauss, dokonali prze�omowego odkrycia, podczas jednego ze swoich eksperyment�w nad wzrostem inteligencji. Obiektem, na kt�rym si� to powiod�o, by�a mysz o imieniu Algernon, u kt�rej po specjalnych zabiegach chirurgicznych odnotowano zwi�kszenie zdolno�ci umys�owych. Naukowcy postanowili dokona� podobnych bada� na cz�owieku, a Charlie zosta� pierwszym z nich, na kt�rym zdecydowali si� spr�bowa�.

"Kwiaty dla Algernona" by�y pocz�tkowo opowiadaniem opublikowanym w 1959 roku w jednym z czasopism, i ju� w nast�pnym roku Keyes otrzyma� za nie nagrod� Hugo. Autor postanowi� je nieco bardziej rozbudowa� i doszed� z obszerno�ci� tekstu do formy powie�ciowej, za kt�r� tak�e zosta� wyr�niony, tym razem nagrod� Nebula w 1966. Og�lnie powie�� klasyfikuje si� do fantastyki naukowej. Ale science fiction jest tutaj w�a�ciwie tylko punktem wyj�ciowym. Zaawansowana technologia i nauka, kt�re przyczyni�y si� do tego, �e z osoby upo�ledzonej naukowcy stworzyli geniusza, tak naprawd� wi�cej daje tutaj g��bokiego psychologicznego studium psychologiczne cz�owieka i jego osobowo�ci. Cz�owiek poni�any, wy�miewany, wytykany palcem i psychicznie cofni�ty staje si� z dnia na dzie� coraz m�drzejszy i �wiadomy otaczaj�cego go �wiata, co wida� po pi�mie, po wypowiedzi i my�leniu. Widzimy to zreszt� od samego pocz�tku �ledz�c jego dziennik, kt�ry postanowi� za�o�y� i prowadzi� na chwil� przed eksperymentem. Czytelnik wyra�nie widzi jak pope�niaj�cy wielkie b��dy ortograficzne i og�lnie j�zykowe z dnia na dzie� stopniowo wyra�a si� coraz poprawniej, p�ynniej i przede wszystkim m�drzej. Ta warstwa j�zykowa pocz�tkowo mo�e nieco spowalnia� czytanie (podobnie jak to zreszt� by�o w "Mechanicznej pomara�czy" Burgessa), ale to minie, a jest to bez w�tpienia najistotniejsza cz�� ksi��ki, kt�ra pozwala nam pozna� bohatera i jego problemy - jego osobowo��, s�abo�ci, my�li, prze�ycia, samo�wiadomo��, prze�ycia i traum�.

Autor �wietnie przedstawia tak�e stosunki Charliego z otoczeniem. Pocz�tkowo przyg�upawy jest obiektem �art�w i wyzwisk przez m�drzejszych koleg�w w pracy, ale nawet i lubiany. Potem sytuacja nieco si� zmienia; inteligentny i m�drze si� wys�awiaj�cy Charlie zostaje przez tych samych koleg�w znienawidzony, bo przewy�sza ich intelektualnie, a oni maj� poczucie ni�szo�ci. Przy tej przemianie bohatera w trakcie tej historii zmienia si� te� przy tym nieco forma. Najpierw mamy dziennik prowadzony przez ograniczonego i poddawanego eksperymentom bohatera, potem bior� g�r� wydarzenia zwi�zane z inteligentnym Charliem, kt�ry rozmawia du�o z m�drzejszymi lud�mi popisuj�c si� swoja wiedz�, je�dzi na spotkania wy�szych sfer, wyg�asza przemowy b�d�ce analiz� badanych przez niego przypadk�w i tym podobne.

Jednakowo� w obu przypadkach nie zmienia si� emocjonalny problem bohatera do kobiet i otaczaj�cego go �wiata, w kt�rym nie do ko�ca si� odnajduje i prze�laduje go traumatyczna przesz�o�� maj�ca pod�o�e we wczesnym dzieci�stwie, kiedy matka go nie akceptowa�a. Nie potrafi znale�� swojego idealnego miejsca. Chocia� b�d�c upo�ledzonym zdaje si� by� bardziej szcz�liwy, kiedy nie dostrzega pewnych problem�w i nie musi si� nimi przejmowa�. Widzimy dzi�ki temu, co stara si� podkre�li� autor. Inteligencja jest wa�na, ale nie najwa�niejsza. Czasem nie warto jest zbyt du�o my�le� i by� �wiadomym wszystkiego co nas otacza, �eby �y� lepiej i by� szcz�liwszym. Zauwa�ymy te� pewn� przedmiotowo�� w �rodowisku naukowc�w �ci�le nastawionych na nauk� i wi�ksze zdolno�ci umys�owe. Ale bez uczu�, bez empatii, mi�o�ci, serdeczno�ci i wszystkich podstawowych kontakt�w mi�dzyludzkich cz�owiek zbyt inteligentny jest bardziej samotny i nieszcz�liwy.

"Kwiaty dla Algernona" to ksi��ka klasyka i pozna� j� naprawd� warto. W og�le si� nie zestarza�a i kapitalnie obrazuje studium psychologii cz�owieka i jego problem�w. Seria "Wehiku� czasu" zapowiada si� kapitalnie i b�dzie na pewno �wietn� alternatyw� dla magowskich Artefakt�w. Ja b�d� na pewno sta�ym czytelnikiem jednej i drugiej serii i zach�ca� mnie nie b�dzie trzeba, bo to warto�ciowa i ciekawa literatura, na kt�r� mo�na bez obaw po�wi�ci� sw�j czas, w zamian zyskuj�c wiele przyjemno�� i satysfakcji. Serdecznie przy tym polecam powie�� Daniela Keyesa. ;)

[Adres usuni�ty]

Ksi��ka ma form� zapisk�w w pami�tniku, kt�re sporz�dza Charlie przed i po eksperymencie. Niesamowicie zosta�o oddane to jak bardzo zmienia si� postrzeganie �wiata przez bohatera, u�ywane przez niego s�ownictwo, uczucia i zachowanie. Pocz�tkowe wpisy czyta si� do�� trudno, poniewa� jest w nich bardzo du�o b��d�w ortograficznych i czasami jedynie czytaj�c fonetycznie mog�em zrozumie�, co Charlie napisa�. Jednak po zabiegu chirurgicznym bohater zaczyna si� zmienia� - poznaje nowe s�owa i pope�nia mniej b��d�w. Charlie r�wnie� bardzo �atwo si� uczy, poznaje nowe j�zyki, czyta ksi��ki i rozwi�zuje coraz to trudniejsze problemy naukowe.

Zabieg chirurgiczny powoduje nies�ychany rozw�j intelektualny Charliego, kt�ry jednak znacz�co wyprzedza rozw�j emocjonalny. Powoduje to, �e bohater musi nauczy� si� �y� w nowym dla niego �wiecie, poniewa� w �rodku jest wci�� dzieckiem. Wcze�niej Charlie wierzy� w ludzi, w ich dobro, a ich na�miewanie si� z niego i �arty traktowa� jako zabaw�, poniewa� nie rozumia� tego, co inni robi�. Keyes znakomicie pokaza� jak tacy ludzie jak Charlie, czy osoby z zespo�em Downa, odmiennie odbieraj� �wiat i zachowania ludzi, co b�dzie dla ka�dego czytelnika bardzo pouczaj�c� lekcj�. Z czasem bohatera zaczyna coraz lepiej rozumie� ludzkie zachowania i sytuacje, kt�rych by� �wiadkiem przed zabiegiem. Jest z�y, �e ludzie wykorzystywali to, jaki by�, �eby robi� sobie z niego �arty, dokucza� mu i poczu� si� lepszym. W pewnym momencie jego IQ przewy�sza znacz�co �redni� i w�wczas to dla Charliego wszyscy wok� staj� si� niem�drzy i przypominaj� jego samego sprzed operacji. Nie powoduje to bynajmniej satysfakcji, lecz sprowadza na bohatera samotno�� i wykluczenie. Nikt nie jest w stanie go zrozumie�, oddaje si� wi�c w�asnym badaniom, czyta ksi��ki i komponuje, ale i to nie przynosi mu to satysfakcji...

Keyes zostawia czytelnikowi r�wnie� kilka trudnych pyta� do samodzielnego rozwa�enia, kt�re po up�ywie wielu lat s� wci�� aktualne. Czy podniesienie ilorazu inteligencji by�o dla Charliego aby na pewno dobre? �y� przecie� szcz�liwie pracuj�c w piekarni i mia� tam swoich przyjaci�, kt�rych straci� po operacji, poniewa� jego wysoka inteligencja sprowadzi�a na niego tylko smutek, cierpienie i rozczarowanie. Czy moralnie zasadne jest zaspokojenie w�asnej ciekawo�ci naukowej kosztem cudzego szcz�cia? Po sukcesie bada� na myszy, Strauss i Nemur chc� dokona� tego samego na cz�owieku, nie wiedz�c, jakie s� d�ugofalowe skutki operacji. Poruszaj� si� po omacku, nie�wiadomi i niegotowi na skutki swoich dzia�a�. Jak si� zatem mo�na spodziewa� koniec ksi��ki ma smutny i gorzki wyd�wi�k.

Kwiaty dla Algernona to powie�� o zmaganiu si� cz�owieka ze zmianami, jakie przynios�a mu nauka - niekoniecznie s� one w ostatecznym rozrachunku pozytywne. Ksi��ka daje bardzo wiele do my�lenia i pomimo up�ywu lat, poruszane w niej tematy s� wci�� jak najbardziej aktualne. Gor�co polecam!

Za mo�liwo�� przeczytania ksi��ki serdecznie dzi�kuj� Wydawnictwu Rebis!

[Adres usuni�ty]

CZY WARTO BY� M�DRYM

Wydawnictwo Rebis wystartowa�o w�a�nie now� seri� pod wiele m�wi�cym tytu�em „Wehiku� czasu”. Jej zamys� jest prosty, ale gody pochwa�y: wznowienie klasycznych, wielkich powie�ci literatury fantastycznej pisanych przez gigant�w gatunku. Zbyt pi�kne by mog�o by� prawdziwe? Nie. Potwierdza to ju� powie��, kt�ra idzie na pierwszy ogie�, znakomite „Kwiaty dla Algernona”, kt�ra mimo up�ywu sze��dziesi�ciu lat od jej powstania wci�� robi wielkie wra�enie, porusza, fascynuje i sk�ania do zastanowienia.

Charlie Gordon ma trzydzie�ci dwa lata i iloraz inteligencji na poziomie 68 punkt�w. Pracuje w piekarni, nie robi zbyt skomplikowanych rzeczy, ale chcia�by zm�drze�. Kiedy wi�c naukowcy, kt�rzy zdo�ali zwi�kszy� inteligencj� szczura Algernona, zamierzaj� przeprowadzi� swoje eksperymenty na cz�owieku, dla Charliego pojawia si� okazja spe�nienia marze�. Pytanie jednak do czego wszystko to doprowadzi…

Po raz pierwszy z t� opowie�ci� zatkn��em si� lata temu w formie opowiadania, kt�re pojawi�o si� w legendarnej antologii „Droga do science fiction”. Wtedy zrobi�o spore wra�enie i robi nadal, nawet je�li ju� nie zaskakuje. Bo powie�ciowa wersja, solidnie rozwini�ta i rozbudowana, pokazuje pe�ni� potencja�u tej historii i daje wi�cej czasu do wgryzienia si� w ni� i zastanowienia nad tym, co Keyes nam serwuje. A zastanawia� si� jest nad czym, tym bardziej rozpatruj�c ca�o�� na tle osobistych prze�y�, kt�re doprowadzi�y do napisania „Kwiat�w dla Algernona”.

Fabu�a w Keyesie dojrzewa�a przez czterna�cie lat. Zacz�o si� od k��tni z rodzicami o wyb�r przysz�ej kariery – ch�opak chcia� by� pisarzem, jak si� domy�lacie, rodzice mieli inne plany. My�li o porzuceni edukacji doprowadzi�y go do rozwa�a� nad mo�liwo�ciami zwi�kszenia ludzkiej inteligencji. Kiedy lata potem, samemu b�d�c ju� nauczycielem uczni�w specjalnej troski, widzia� starania pewnego ch�opaka by trafi� do normalnej klasy, a tak�e potworny regres innego ze swych podopiecznych, kt�ry po przerwie w nauce zn�w nie potrafi� czyta�, wiedzia� ju� co powinien napisa�. I tak zrodzi�a si� ta przepe�niona osobistymi w�tkami i zaludniona postaciami z jego �ycia powie��.

I jest to powie�� poruszaj�ca. Mocna. Znaczna cz�� jej si�y wynika z realizmu ukazanej fantastyki, przyziemno�ci problem�w z jakimi stykaj� si� bohaterowie i przekonuj�cego ukazania poszczeg�lnych aspekt�w ca�o�ci. Bo „Kwiaty” to przede wszystkim dobra ksi��ka obyczajowa, dramat cz�owieka upo�ledzonego ukazany z jego perspektywy, a wi�c i podany specyficznym stylem, ewoluuj�cym wraz z bohaterem. Czasem mo�e i czyta si� to trudno, ale ca�o�� poch�ania si� szybko, z emocjami i autentycznym zaanga�owaniem.

W skr�cie: kawa� �wietnej, m�drej, znakomicie napisanej fantastyki. Bardzo atrakcyjnie przy tym wydanej (sztywna ok�adka typu integral pasuje mi bardziej, ni� stricte twarda oprawa), �adnie prezentuje si� na p�ce. Warto. Pod ka�dym wzgl�dem.