Kossakowie. Bia�y mazur

Niesamowite, jak cz�sto przypadek rz�dzi naszym �yciem. Jak nieprzewidywane i nieplanowane wcze�niej dzia�anie mo�e pouk�ada� nasze �ycie na kolejnych kilkadziesi�t lat. Przypadkowe spotkanie, wycieczka w interesuj�ce miejsce, fragment artyku�u, ksi��ka – czasem kilka minut wystarczy, by zadzia�o si� co� niesamowitego, pozazmys�owego, troch� nawet mistycznego. Zbieg okoliczno�ci sta� si� r�wnie� przyczynkiem do tego, �e kiedy� dziennikarka, a dzi� autorka biografii jednego z najciekawszych polskich rod�w trafi�a na uwa�any za zaginiony portret Wojciecha Kossaka autorstwa Witkacego, czego skutkiem by�o oddanie dwudziestu pi�ciu lat swojego �ycia poznawaniu najwi�kszych tajemnic rodziny Kossak�w. Jednym z efekt�w tego zdarzenia jest ksi��ka Kossakowie. Bia�y mazur, kt�rej autork� jest Joanna Jurga�a-Jureczka. Kiedy pisarka przypadkiem pozna�a Ann� Bugan-Rosset, c�rk� Zofii Kossak, jej �ycie zawodowe uleg�o zmianie. To by� pocz�tek ta�ca, w kt�rym by�a „odbijana” przez kolejnych m�czyzn: bli�niak�w Tadeusza i Wojciecha, syna tego drugiego – Jerzego, a nawet wspomnianego Witkacego. Podgl�da�a r�wnie� inne ta�cz�ce pary, w kt�rych prym wiod�y spokrewnione ze sob� Zofia Kossak-Szczucka-Szatkowska, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska oraz Magdalena Samozwaniec. Powi�zane ze sob� wi�zami krwi, cz�sto stoj�ce w opozycji wzgl�dem siebie wyznacza�y rytm ca�ej rodzinie. To g��wnie im po�wi�cona zosta�a ksi��ka, o kt�rej chc� Wam dzisiaj opowiedzie�.

Kossakowie. Bia�y mazur to �wietnie napisana historia rodu Kossak�w, w moim odczuciu skupiona na r�nicach mi�dzy cz�onkami rodziny. Ich tajemnice, wzajemne animozje i sympatie oraz nie zawsze wygodna prawda dzi�ki lekturze staj� si� nam bli�sze i pozwalaj� wi�cej zrozumie�. Wydaje si�, �e Jurga�a-Jureczka podzieli�a t� biografi� na kilka cz�ci, oddaj�c si� opisom poszczeg�lnych bohater�w. Ja – na potrzeby tej recenzji – podziel� j� na dwie. Pierwsza zosta�a po�wi�cona Zofii Kossak. T� cz�� autorka zdecydowa�a si� zbeletryzowa� i przyznam szczerze, �e w mojej opinii nie by� to najlepszy zabieg. Pocz�tek lektury sprawia� mi nieco trudno�ci wynikaj�cych z przeskok�w czasowych. Ci�gle co� mi przeszkadza�o, zgrzyta�o, nie potrafi�am si� odnale��. Przyklasn�am autorce przej�cia do „normalnego” trybu opowie�ci – od tego momentu zaczyna si� wed�ug mnie druga cz�� ksi��ki. Od pierwszych zda� wiedzia�am, �e warto by�o czeka�, a pierwotne wra�enie chaosu zosta�o zast�pione absolutnym zachwytem. Szczero��, z jak� Jurga�a-Jureczka przedstawia znan� famili�, daj�ce si� wyczu� prywatne sympatie i antypatie, obrona tego, co niedocenione nada�y lekturze bardzo osobliwego (a mo�e r�wnie� nieco osobistego) wymiaru i pozwoli�y czyta� j� jak bardzo dobr� powie�� obyczajow�. Trudno ukry�, �e Kossakowie. Bia�y mazur to swoisty ho�d oddany Zofii Kossak, kt�rej pi��dziesi�t� rocznic� �mierci obchodzili�my na pocz�tku tego roku. Ta rocznica to doskona�y moment na poznanie jej sylwetki i zakochanie si� w g�reckim dworze. To r�wnie� �wietny moment na zatrzymanie si� w krakowskim domu Wojciecha Kossaka i poznanie jego c�rek. To niesamowite, �e ludzie, kt�rych zna�am tylko dzi�ki ich dzie�om (szczeg�lnie w przypadku Wojciecha Kossaka i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej) przestali by� rozmazanymi w wyobra�ni postaciami, a stali si� normalnymi lud�mi z krwi i ko�ci.

Zawsze czuj� ogromny respekt wobec powie�ci, kt�rych proces powstawania zaczyna si� od �wistka papieru znalezionego za szaf�, pami�tnika ukrytego w piwnicy czy listu zakopanego w�r�d rupieci na strychu. Jak� trzeba mie� si�� woli, jak� niebywa�� wyobra�ni�, by szuka�, zg��bia�, zatraci� si� w czym�, czego ju� nie ma, a po czym zosta�y tylko wspomnienia. Ile trzeba mie� w sobie determinacji, by co�, obok czego inni przechodz� oboj�tnie, uczyni� wa�nym punktem w swoim �yciu! Swoista mi�o�� autorki do Kossak�w udziela si� czytelnikom, a przynajmniej ze mn� tak si� sta�o. Nic lepszego nie mog�o mi si� przytrafi�.