Cho�od

„Cho�od” Szczepana Twardocha by� moj� pierwsz� lektur� jego pi�ra – w ko�cu odwa�y�am si� spr�bowa� i nie �a�uj�! To powie�� w powie�ci, kt�ra zaczyna si� od wyprawy alter ego autora, w czasie kt�rej trafia na dzienniki Konrada Widucha z 1946 roku. Konrad snuje w nich opowie�� o swoim �yciu, �yciu naznaczonym brutalno�ci� i walk�, zagubionym w poczuciu (a mo�e jego braku?) przynale�no�ci narodowej. �l�zak, bolszewik w ko�cu ukarany za udzia� w rewolucji trafia do Gu�agu, z kt�rego ucieka, by przemierzy� mro�n�, nieodkryt� wci�� Syberi�. To opowie�� o przemocy, okrucie�stwie, ale i wolno�ci, nadziei i walce o �ycie mimo wszystko. To zderzenie malutkiej jednostki z histori� narod�w i �wiata. To te� opowie�� o rozmytej granicy pomi�dzy pami�ci� a wyobra�ni�. Co jest prawd�, a co zmy�leniem? Ubrana w niesamowicie oryginalny, dziwny i zachwycaj�cy styl – zlepek j�zykowy, s��w r�nych nacji, dosy� pokraczny a jednak rytmiczny, kt�ry sprawia, �e ksi��k� czyta si� rewelacyjnie! Do czasu – czasu przemiany bohatera, kt�ry zaczyna popada� w szale�stwo i mimo, �e to wymaga i od czytelnika wi�cej cierpliwo�ci, to jest konieczne do finalnej refleksji na temat opowie�ci. To ksi��ka, o kt�rej m�wi�, pisa� i my�le� mo�na naprawd� d�ugo, a im wi�cej si� nad ni� zastanawia, tym wi�cej nowych temat�w si� pojawia… Co� dla czytelnika nie boj�cego si� wyzwa�, lekkiego wysi�ku i zaanga�owania w lektur�.

"Cho�od" to ksi��ka o �yciu w ekstremalnych warunkach, gdzie� na wschodnich rubie�ach Syberii, w wiosce, do kt�rej nie dochodz� wie�ci ze �wiata. Tam w�a�nie znalaz� si� g��wny bohater, �l�zak, po ucieczce z �agru. Ksi��ka ukazuje bezwzgl�dno�� w�adzy totalitarnej. Aparatczycy Stalina dotr� nawet tam, na dalek� Syberi�, gdzie mieszka�cy nic o Stalinie nie wiedz�. To ksi��ka, kt�ra porusza, kt�ra wstrz�sa czytelnikiem i zmusza do refleksji. Nad �yciem w dalekiej g�uszy, zgodnie z prawami natury, ale te� nad bestialstwem oprawc�w, Stalina i jego �wity.

Autora chyba nie trzeba przedstawia�! Szczepan Twardoch od tej pozycji nale�y do grupy jednych z moich ulubionych pisarzy. To by�o moje pierwsze spotkanie z jego tw�rczo�ci� i na pewno nie ostatnie. Szkoda, �e nie mia�am wi�cej pozycji w domu, bo macie tak, �e przy pierwszym spotkaniu z tw�rczo�ci� jakiego� autora chcecie wi�cej i wi�cej? Tak mam w tym przypadku, lecz musz� przyzna� si�, �e momentami nie by�o �atwo przez j�zyk, jakim napisana jest ksi��ka, lecz podkre�lam, �e w niczym nie ujmuje tre�ci. Tak jak czytasz pozycje, przy kt�rych sprz�tasz, je�dzisz samochodem, tak tutaj na spokojnie w domu czyta�am na przemian ze s�uchaniem w wersji audio, bo dana chwila z przygod� Konrada Widucha wci�ga na maksa, ale te� tego, czego nie mog�am zrozumie� czytaj�c to ratowa�a mnie w wersja elektroniczna. Kim jest Konrad Widuch i co prze�y� tego ju� musicie dowiedzie� si� sami.

Ksi��ka to taka forma pami�tania z jego wypraw, jakie sprawia�y, �e nie by�o �atwo, ale… J�zyk, jakim si� pos�uguje nie nale�y do �atwych (to jeden z argument�w, kt�re przekona�y mnie do formy audio ni� forma czytana) Nie wiem, czy spotkali�cie autor�w, kt�rzy dan� pozycj� sprawili, �e odczuwali�cie wszystko to co nasi bohaterowie. Mr�z, g��d, poni�enie, walka o �ycie, walka o jutro. Bola�y mnie wszystkie mi�nie, by�o mi zimno. Zastanowi�o mnie to ile by�abym w stanie wytrzyma� i jaki jest m�j pr�g wytrzyma�o�ci? Jestem pod wielkim podziwem dla autora za ca�y ten obraz nie tyle bohater�w ile klimatu, miejsc, jakie poznacie, historii danych postaci, ale w szczeg�lno�ci j�zyka, jakim pos�uguj� si� bohaterowie. To jak �ycie cz�owieka z dala od cywilizacji, od tego, co zna� wp�ywa na jego psychik�.

Podoba mi si� forma zwrotu „nieistniej�ca czytelniczko”, bo dzi�ki temu ma si� wra�enie, �e bohater Konrad szczerze jak przy spowiedzi opisuje wszystko to, co go spotka�o. Forma pami�tnika jest fantastyczna. Cho�od to miejsce, w kt�rym mo�na straci� cz�owiecze�stwo, ale te� miejsce, w kt�rym wszystko i nic nie ma znaczenia. Opis�w ksi��ki jest pe�no wi�c z ca�ego serca polecam zapozna� si� i gwarantuje, �e gdzie� w po�owie ksi��ki chocia� raz zastanowisz si� nad w�asnym �yciem i to, co masz. Nie potrafi� pisa� tak jako�� m�drze, nie potrafi� analizowa� bohater�w czy tre�ci, ale potrafi� opisa� w�asne uczucie, jakie towarzyszy�y mi podczas czytania, czy s�uchania lektury i opisa�am wcze�niej wi�c z czystym sumieniem polecam. Je�eli b�dziesz mia� trudno�� to uwierz �eby nie rezygnowa� bo ta historia jest tego warta.

Ju� od d�u�szego czasu zamierza�am skonfrontowa� si� z tw�rczo�ci� Szczepana Twardocha, ale przyznaj�, �e mia�am pewne obawy…

Jaki� czas temu ogl�dam serial "Kr�l" na podstawie ksi��ki autora i przyznaj�, �� by� bardzo dobry, cho� poruszaj�cy trudn� tematyk�, ale o co chodzi�o z tym wielorybem na pocz�tku i na ko�cu? Ca�y czas stanowi to dla mnie zagwozdk�, a mo�e doszukuj� si� czego�, czego zupe�nie nie ma?

W ko�cu postanowi�am spr�bowa�… i na pierwszy ogie� posz�a najnowsza ksi��ka Cho�od.

Moje uczucia s� totalnie pomieszane i popl�tane….

Zacz�o si� wybornie, pozna�am wiele tajnik�w �eglugi, s��w bran�owych, pomy�la�am sobie: „to b�dzie �wietna przygoda” i wtedy bach… pojawia si� opowie�� w opowie��, taka troch� Incepcja (swoj� drog� uwielbiam ten film!) Szczepan „zatapia si�” w dzienniku Konrada Widucha, kt�ry ma sta� si� idealnym materia�em na kolejn� ksi��k�. Co prawda autor w pewien spos�b pr�buje nakre�li� czytelnikowi, dlaczego zosta� u�yty taki w�a�nie j�zyk w zapiskach Widucha, to by�y momenty, �e w�tpi�am sama w siebie, czasami trudno by�o mi przebrn�� przez kolejne zdania. W opowie�ci dotar�am w ko�cu do opis�w Cho�odu…. nigdy, ale to nigdy nie chcia�abym si� znale�� w takim miejscu, na szcz�cie to miejsce poza czasem i histori�, wi�c trudno tam trafi�, a mo�e w og�le nie istnieje…

Mia�am wra�enie jakbym cofn�a si� w czasie, kiedy wszystko by�o prymitywne, surowe, a cz�owiecze�stwo zaczyna�o si� dopiero rozwija�. Przebrn�am przez lody, �niegi, morza i na ko�cu znalaz�am… no w�a�nie… wiele niedopowiedze�, bo czy przedstawiona historia m�czyzny, kt�rego spotka�y okrutne rzeczy, a i sam potrafi� by� z�ym „cze�owiekiem” wydarzy�a si� naprawd�?

Do tej lektury potrzeba wiele cierpliwo�ci, nie m�wi�, �e to by�a z�a ksi��ka, ale bardzo specyficzna i w zasadzie takie mia�am przeczucie od samego pocz�tku, kiedy tylko po ni� si�gn�am. To jakby jednocze�nie czu� niepok�j, braku zrozumienia, ale z drugiej strony ogromn� ciekawo�� i mimo pewnych w�tpliwo�ci ch�� poznania o co w tym wszystkim chodzi.

Ko�c�wka ubieg�ego roku podarowa�a mi niespodziewany zachwyt i wr�cz oszo�omienie lektur� „Cho�odu” autorstwa Szczepana Twardocha. Zaskoczy�a totaln� wiarygodno�ci� snutej historii, bohater�w, dostosowaniem formy i stylu. Ta realno�� przekazu sprawia, �e w moim odczuciu to du�o wi�cej ni� genialnie napisana powie��. Powstaj�ca mi�dzy czytelnikiem a bohaterami wi� jest niemal namacalna, uwalnia emocje, burzy my�li i skazuje na ucieczk�, na zes�anie, z kt�rego trudno wr�ci� do rzeczywisto�ci.

Czy to ja jestem t� „nieistniej�c� czytelniczk�”, do kt�rej zwraca si� w swoich dziennikach innostraniec Konrad Widuch? Cz�owiek pozbawiony to�samo�ci narodowej, prze�uty i wypluty przez bezwzgl�dn� i krwio�ercz� besti� historii? Cz�owiek odarty z marze� i plan�w, pogodzony z tym, czego nie mo�e zmieni�, desperacko walcz�cy o to, na co jeszcze ma wp�yw? Chcia�am wo�a� do niego – ja istniej�, jestem tu, s�ucham i prze�ywam wraz z Tob�. Twoje s�owa nie trafiaj� w pr�ni�, a wprost do mego serca.

I cho� momentami opowie�� pora�a brutalno�ci� opis�w, przyt�acza klimatem ci�kim od emocji, zmusza do wysi�ku i rozszyfrowywania niekt�rych zapis�w, to jest warta ka�dej minuty sp�dzonej w trudnej przeprawie przez Arktyk� i jeszcze trudniejsze �ycie bohatera.

Odziera z patosu tragizm wojny, okrucie�stwo systemu i surow� bezwzgl�dno�� natury. Obna�a dusz� cz�owieka wewn�trznie zagubionego walcz�cego o przetrwanie w�r�d wichr�w historii gnaj�cych co rusz z innej strony. Uciekaj�cego na koniec �wiata przed Rosj� - monstrum, kt�re swymi mackami zagarnia wszystko, by ukszta�towa� na swoje podobie�stwo.

Ksi��ka trafia do moich najlepszych ksi��ek ubieg�ego roku i jestem niesamowicie wdzi�czna Autorowi i Wydawnictwu Literackiemu, �e mog�a trafi� w moje r�ce.