Rdza

Jakub Ma�ecki. Nie s�dzi�am, �e wsp�czesna literatura mo�e a� tak zachwyci�. My�l�, �e nie jest wa�ne, jak� histori� zn�w nam opowie Autor. Po "Dygocie" i "Rdzy" oraz opowiadaniu w tomiku "Ojciec" z pewno�ci� si�gn� po Jego kolejne ksi��ki. Nie dlatego, �e poszukuj� traumatycznych opowie�ci, ale dlatego, �e Jakub Ma�ecki kocha ludzi i ma ten dar, �e opowiadaj�c o nich, czujemy si�, jak by�my tam byli, obserwowali, czuli jak oni. Ma�ecki widzi wi�cej, ni� przeci�tny cz�owiek. Dostrzega wa�no�� �ycia ka�dego cz�owieka, zach�ca swoj� postaw�, aby zastanowi� si� jak ja �yj�, jakie s� moje relacje. Jest w nim co� z Hemingway'a. Pisze gotowe scenariusze, j�zyk oszcz�dny i wystarczaj�cy, zaskakuj�cy spos�b narracji, wci�ga i nie popu�ci a� do ostatniego s�owa. My�l�, �e jest silny, ciep�y, pe�en �ycia, empatii bez ckliwo�ci, przepe�niony humorem, rado�ci� i wolno�ci�. Tego szukam i to znajduj� w Jego lekturach.

Ewa M.

Po�r�d grona licznych autor�w znajduj� si� ci, o kt�rych nie jest g�o�no, cho� zdecydowanie powinno tak by�. Tylko odwa�ni czytelnicy, lubi�cy eksperymentowa� z gatunkami i nie maj�cy obaw przed polsk� literatur� trafili na tw�rczo�� Jakuba Ma�eckiego. Znalaz�am si� w tym gronie z dok�adnie takich powod�w - szuka�am czego� nowego i �wie�ego. Tak rozpocz�a si� moja przygoda z tw�rczo�ci� autora: najpierw w moje r�ce wpad�a powie�� "Dygot" a tu� po niej "�lady". Ka�da z tych ksi��ek co raz bardziej utwierdza�a mnie w przekonaniu, �e w d�oniach autorach spoczywa naturalny talent. Jednak to najnowsza powie�� "Rdza", okaza�a si� - wed�ug mnie - najlepsz�.

Jakub Ma�ecki lubi zaskakiwa� czytelnika - bawi si� form� i stylem, j�zyk nie ma dla niego �adnych granic a fabu�a za ka�dym razem wprowadza w os�upienie swoj� g��bi� i mnogo�ci� emocji. Jednak to co najlepsze w jego powie�ciach to sedno sprawy. Autor prowadzi czytelnika przez �wiat zwyk�ych ludzi, ich problemy i zmartwienia, kt�re na tle ca�ego �ycia wydaj� si� jednocze�nie b�ahostk� i elementem zmieniaj�cym bieg ich historii. Ukazuj�c bohater�w, tak�e w "Rdzy" dostrzeg�am t� wielk� drog� od narodzin do �mierci, gdzie bohaterowie zmagaj� si� z �yciem na sw�j w�asny spos�b a jednak przypominaj� nas samych - zwyk�ych ludzi z normalnymi problemami, dzi�ki czemu uto�samienie si� z wybran� postaci� przychodzi nadzwyczaj �atwo. W tle, jako znak rozpoznawczy autora, pojawia si� tematyka trudna i dotykaj�ca ca�ego spo�ecze�stwa, ale to wy��cznie dodatek do �ycia intymnych niemal zwierze� pierwszoplanowych postaci.

Fabu�a, cho� kr�tka, w sprawny spos�b uj�a wszystkie ponadczasowe warto�ci. Niby zwyk�a podr� w czasie zmienia nowe pokolenia - w roku 2002 poznajemy Szymona, siedmioletniego ch�opca wyczekuj�cego powrotu rodzic�w. Nie spodziewa si�, �e jego �wiat ju� niebawem wywr�ci si� do g�ry nogami a �ycie nierozerwalnie po��czy si� z babk�, kt�ra kilkadziesi�t lat wcze�niej podj�a decyzje rzutuj�ce na wsp�czesnym �yciu. Jakub Ma�ecki ��czy ze sob� dwa odmienne �wiaty i pokolenia, kt�re na pierwszy rzut oka nie maj� ze sob� zbyt wiele wsp�lnego a jednak musz� zawi�za� sojusz, kt�ry pozwoli im odbudowa� utracon� wiar�.

Lubi� ksi��ki du�e obj�to�ciowo, kt�re prowadz� mnie przez fabu�� kilka d�ugich godzin o ile nie dni. Tym samym mog� z�y� si� z bohaterami i wej�� do ich �wiata. W przypadku ksi��ek autora jest inaczej - nie potrzebuj� nadmiaru stron do tego, by zatraci� si� w jego historiach. To zas�uga stylu, kt�rym si� pos�uguje: barwnego, malowniczego, obrazowego, kt�ry prowadzi czytelnika przez nadmiar emocji i burz� trudnych decyzji, cho� nie u�ywa przy tym zbyt wielu s��w. "Rdza" jest tego doskona�ym przyk�adem, bo niespe�na trzysta stron wywar�o na mnie piorunuj�ce wra�enie.

Niewiele s��w a jednak du�o tre�ci - przeplatanie dekad na pocz�tku przypomina przypadkowe po��czenie czas�w, ale w efekcie ko�cowym zaskakuje pomys�owo�ci� autora i jego zaanga�owaniem. Ka�dy rozdzia� staje si� dope�nieniem poprzedniego, wprowadza historie bohater�w i porusza czytelnika w spos�b, kt�rego si� nie spodziewa�. "Rdza" to sentymentalna podr� w czasie i mocne st�panie po ziemi we wsp�czesnej historii, kt�ra trafia do serca czytelnika. Po raz kolejny autor udowodni�, �e drzemie w nim wielki talent.

Rdza to literackie "co�". Co� przejmuj�cego, co� zaskakuj�cego i doskona�ego. Co�, o czym nie zapomn� ju� nigdy. By� mo�e odkry�em powie��, kt�ra wp�ynie na moje dalsze �ycie, jednak pewne jest jedno - nauczy�em si� wiele na b��dach postaci i wyci�gn��em bardzo du�o wniosk�w. To pierwsza powie�� Jakuba Ma�eckiego, jak� przeczyta�em, ale wiem jedno - to jeden z najlepszych wsp�czesnych polskich autor�w.

Jakub Ma�ecki - to imi� i nazwisko przez ostatnie dwa lata by�o odmieniane przez wszystkie mo�liwe przypadki, g��wnie dzi�ki Dygotowi. O jego ksi��kach m�wi�o si� zawsze r�nie, cho� wi�kszo�� opinii by�a pozytywna. Dlatego te� postanowi�em, �e rozpoczn� przygod� z tw�rczo�ci� tego m�odego polskiego pisarza, wyj�tkowo od najnowszej powie�ci. Pocz�tek by� dosy� ci�ki. Nie potrafi�em si� zaanga�owa� i nie do ko�ca wiedzia�em, dok�d to wszystko zmierza. Na ca�e szcz�cie z ka�d� stron� jest coraz lepiej, to nie jest powie��, kt�ra przekonuje doskona�� fabu�� - to postacie robi� tutaj najsolidniejsz� robot�.

Bardzo rzadko si� to zdarza, ale spo�r�d wszystkich postaci, nie znalaz�a si� taka, wobec kt�rej czu�bym wyj�tkow� niech��. Historia ta obejmuje ca�� rodzin�, od pradziada Lucjana, do najm�odszego Szymka. Mimo wszystko najbardziej trafi�a do mnie opowie�� Micha�a, brata To�ki - to idealny przyk�ad tego, �e marzenia mo�na mie� i je realizowa� w ka�dym wieku. Ta powie�� stoi na postaciach drugoplanowych, ich losy stanowi� doskona�e t�o ca�ej opowie�ci. Jestem pod wra�eniem struktury powie�ci, kr�tkie i ujmuj�ce fragmenty i podzia� rozdzia��w - jeden z tera�niejszo�ci, drugi z przesz�o�ci - doceni�em to dopiero po sko�czeniu ksi��ki, poniewa� wtedy wszystko nabiera sensu. My�l�, �e to w�a�nie styl pisania po��czony z wyj�tkowymi postaciami sprawi�, �e zakocha�em si� w tej opowie�ci.

Relacja Szymona i Tosi jest naprawd� ciekawa. Jest wype�niona cierpieniem i zrozumieniem, my�l�, �e mo�e pos�u�y� jako przyk�ad do m�wienia o konflikcie mi�dzypokoleniowym. A w�a�ciwie jego abstrakcyjno�ci. W Rdzy odnajd� co� dla siebie osoby, kt�re uwielbiaj� czyta� o �yciu, jakim �yli zwykli ludzie kilkadziesi�t lat temu. Ma�ecki prezentuje r�ne szczeg�y, kt�re wywo�uj� u�miech o czytelniku (wspomnienia o Idolu z 2002 roku s� zawsze na miejscu). My�l�, �e autor ten prze�amuje zupe�nie nies�uszny stereotyp o ksi��kach polskich pisarzy. Bardzo wiele os�b ma przekonanie, �e ka�da powie�� napisana przez rodaka jest po prostu s�aba i nie warto zwraca� na ni� uwagi. Bzdura! Jakub Ma�ecki wyrasta na wsp�czesny fenomen polskiej literatury, dzi�ki swojej oryginalno�ci, dojrza�emu stylowi i wiarygodnemu opisowi ludzkiej przeci�tno�ci. Dawno nie by�em tak zachwycony jak�kolwiek powie�ci�!

Nadal nie potrafi� si� nadziwi�, �e z pozoru tak banalna opowie��, gra na ludzkich emocjach i wywo�uje ogromny zachwyt. Wiem, �e to by� mo�e nie brzmi dobrze, ale ka�dy z nas m�g�by by� na ich miejscu. Ka�dy z nas m�g� do�wiadczy� takiej straty. Ka�dy z nas m�g�by by� Juli� Duszn�. Albo Rochem. Wyci�gn��em z tej lektury mn�stwo wniosk�w, a z drugiej strony nadal z mojej g�owie kot�uje mi si� wiele my�li. Przer�nych my�li. Niekiedy bardzo destrukcyjnych i brzemiennych w skutkach. W pewnym momencie stwierdzi�em, �e moja opinia b�dzie zale�a�a g��wnie od zako�czenia. I powiem jedno - nie. Nie potrafi� si� z tym pogodzi�. Po prostu nie potrafi�. Prawda - wybrzmia�o one bardzo dobrze w kontek�cie ca�ej powie�ci, ale pozostawia ono na czytelniku bolesn� ran�, kt�ra nie goi si� szybko.

To po prostu trzeba przeczyta�.

Historia ch�opca o imieniu Szymon, kt�ry po �mierci rodzic�w trafia pod opiek� babci. R�wnolegle poznajemy losy To�ki – kobiety, kt�rej m�odo�� przypada na okres wojenny. Ma�ecki wplata w fabu�� wspomnienia, tajemnice i wielkie emocje. "Rdza" to opowie�� o samotno�ci, dorastaniu i o tym, jak przesz�o�� kszta�tuje tera�niejszo��. Autor �wietnie oddaje ma�omiasteczkowy klimat i wewn�trzne rozterki bohater�w.

Historia ch�opca o imieniu Szymon, kt�ry po �mierci rodzic�w trafia pod opiek� babci. R�wnolegle poznajemy losy To�ki – kobiety, kt�rej m�odo�� przypada na okres wojenny. Ma�ecki wplata w fabu�� wspomnienia, tajemnice i wielkie emocje. "Rdza" to opowie�� o samotno�ci, dorastaniu i o tym, jak przesz�o�� kszta�tuje tera�niejszo��. Autor �wietnie oddaje ma�omiasteczkowy klimat i wewn�trzne rozterki bohater�w.

Historia ch�opca o imieniu Szymon, kt�ry po �mierci rodzic�w trafia pod opiek� babci. R�wnolegle poznajemy losy To�ki – kobiety, kt�rej m�odo�� przypada na okres wojenny. Ma�ecki wplata w fabu�� wspomnienia, tajemnice i wielkie emocje. "Rdza" to opowie�� o samotno�ci, dorastaniu i o tym, jak przesz�o�� kszta�tuje tera�niejszo��. Autor �wietnie oddaje ma�omiasteczkowy klimat i wewn�trzne rozterki bohater�w.

Historia ch�opca o imieniu Szymon, kt�ry po �mierci rodzic�w trafia pod opiek� babci. R�wnolegle poznajemy losy To�ki – kobiety, kt�rej m�odo�� przypada na okres wojenny. Ma�ecki wplata w fabu�� wspomnienia, tajemnice i wielkie emocje. "Rdza" to opowie�� o samotno�ci, dorastaniu i o tym, jak przesz�o�� kszta�tuje tera�niejszo��. Autor �wietnie oddaje ma�omiasteczkowy klimat i wewn�trzne rozterki bohater�w.

Doceniam uznanie dla (niezwyk�ej) zwyczajno�ci dozna� dnia codziennego, ale niestety warto�� literacka jest tu raczej znikoma. Opowie��, nie-opowie��. Styl prosty, lecz nie wytrawny. Wszystko ulotne i nietrwa�e.

Ta ksi��ka opowiada o ludziach. O ich �yciu, marzeniach i troskach. Ka�da decyzja jaka podejmujemy ma wp�yw nie tylko na nas, ale na wszystko i wszystkich dooko�a.

To�ka i Szymek. Babcia i wnuk. Od teraz s� skazani na swoje towarzystwo, musz� na nowo nauczy� si� �y�, tym razem wsp�lnie. Musz� pozna� swoje zwyczaje, �ycie i �wiaty. Dzi�ki nim poznajemy losy mieszka�c�w wsi, ich historie mieszaj� si� i krzy�uj� pokazuj�c jak ich decyzj� wp�yn�y na innych. Jak zmienili si� przez te lata, co wp�yn�o na ich �ycie, co sprawi�o �e teraz s� w tym miejscu na ziemi.

Z tej pl�taniny powoli wy�ania si� obraz, historia...

Wielowymiarowa, wnikliwa, przepe�niona emocjami, czasami za� spokojna, wr�cz nudna i melancholijna. Historia �ycia.

�ycie ma wiele ods�on, raz gna niczym przestraszone zwierz�. Innym razem p�ynie wolno niczym chmury na niebie w bezwietrzny dzie�. Jedno jest pewne przemija. To od nas zale�y jak je prze�yjemy i czy b�dzie co� czego� �a�owa�.

Dla mnie ta ksi��ka jest o przemijaniu, o czasie kt�ry p�ynie nieub�aganie i nie daje si� zatrzyma�. W jednej chwili jeste�my beztroskim dzieckiem, w nast�pnej m�odym cz�owiekiem przed kt�rym �ycie stoi otworem, by na koniec spojrze� w lustro na pomarszczona starcz� twarz.

Nie s�dzi�am �e b�dzie mi tak ci�ko rozsta� si� z t� ksi��k�. Z bohaterami kt�rych tak bardzo polubi�am, obserwuj�c jak dorastaj� na moich oczach, zmieniaj� si�. Ch�tnie przeczyta�a bym o nich jeszcze i jeszcze...

Za to na pewno b�d� czyta�a jeszcze inne ksi��ki pana Jakuba Ma�eckiego❤

Lekki, niewymuszony styl Ma�eckiego pozwala na opowiedzenie historii kilku rodzin na przestrzeni lat w spos�b bardzo zajmuj�cy. Autor bazuje na niedopowiedzeniach, korzysta z przeskok�w czasowych i nie stawia na bezpo�rednie wskazanie problemu, co pozwala czytelnikowi na mnogo�� interpretacji. Jestem bardzo zaskoczony t� pozycj�, bo kiedy si�ga�em po "Rdz�", nie oczekiwa�em fajerwerk�w. Zw�aszcza �e Ma�ecki wcze�niej zajmowa� si� fantastyk�. Okaza�o si� jednak, �e otrzyma�em �wietnie skonstruowan� i dobrze napisan� powie�� obyczajow�, kt�ra pozostawi�a mnie w poczuciu, �e koniec nast�pi� zbyt szybko.

Ludzie w k�ko powtarzaj�, �e „b�dzie dobrze", ale gdy ju� jedno si� uk�ada, drugie zaczyna si� wali�. Kolejne osoby si� rodz� i kolejne umieraj�. Kto� spe�nia marzenia, kto� pogr��a si� w bezdennej pustce �ycia. Jedna osoba wyprowadza si� ze wsi, by inna znalaz�a w niej dom. „Rdza" to bowiem wielopokoleniowa historia pewnej rodziny oraz pewnej miejscowo�ci. W centrum wydarze� jest Szymek, kt�ry traci rodzic�w i zmuszony jest chowa� zabawki do pralki, by bozia r�wnie� ich mu nie odebra�a. Obserwujemy �wiat wok� niego, obserwujemy jak wszystko si� zmienia i jak przemija. Jak ch�opak dorasta i jak innym ludziom r�wnie� przybywa zmarszczek oraz do�wiadcze�. A obok tego rozgrywaj� si� wydarzenia sprzed lat, gdzie babcia Szymka — To�ka — jest jeszcze dzieckiem, potem nastolatk�, doros�� kobiet�, a� w ko�cu dobiega do staro�ci... To, co by�o, przeplata si� z tym, co jest. Czas ta�czy, nie jest sta�y, a dzi�ki temu uzyskujemy dok�adny obraz kolejnych os�b, jakie na kartach powie�ci si� pojawiaj�.

Jakub Ma�ecki potrafi pi�knie pisa� i potrafi starannie kreowa� bohater�w. Okazuje si� jednak, �e opr�cz tego patrzy na �wiat i jego histori� z nieoczywistej strony. Bawi si� czasem tak, by wszystko �adnie si� zaz�bia�o i nie by�o w tym zgrzyt�w. Przyznam, �e „Rdza" podoba�a mi si� znacznie bardziej ni� „�wi�to ognia", ale to wci�� taka powie�� o niczym. O niczym, czyli o codziennym �yciu, czyli tym, o czym czyta� lubi� najbardziej.

Panie Ma�ecki, to nie b�dzie nasze ostatnie spotkanie.

Maj�c zaledwie siedem lat Szymon prze�ywa najwi�ksz� tragedi� swojego �ycia - w wypadku samochodowym traci obu rodzic�w. Z dnia na dzie� jego �ycie zostaje wywr�cone do g�ry nogami, trafia pod opiek� babci Tosi, pr�buj�c odnale�� si� w nowej rzeczywisto�ci.

Akcja "Rdzy" toczy si� dwutorowo. Raz, w czasach wsp�czesnych, stajemy za plecami Szymona, w�drujemy przez dzieci�stwo, �ledzimy histori� jego przyja�ni z Budzikiem, prze�ywamy dzieci�ce l�ki, snujemy marzenia, kszta�tujemy dzieci�c� osobowo��, staraj�c� si� wej�� w jak si� okazuje wcale nie �atw� doros�o��. Innym razem zatapiamy si� w �wiat babci Tosi, �ledz�c jej losy od czas�w wojny a� po czasy wsp�czesne Szymonowi. Obie te historie, si�� rzeczy splecione ze sob� ciasnym w�z�em, nie s� zbyt g��bokie fabularnie i nie s� szczeg�lnie niezwyk�e; akcja toczy si� powoli, nie ma tu opis�w miejsc, charakterologicznych analiz, nie ma rozwlek�ych epickich rozdzia��w ani rozkminiania poszczeg�lnych w�tk�w. W tej pozornej ubogo�ci kryje si� jednak pot�ny �adunek emocjonalny, bij�cy w czytelnika praktycznie na ka�dej stronie powie�ci. Zwykli szarzy ludzie, ze swoimi niby zwyk�ymi codziennymi sprawami, zamkni�ci w swoich ma�ych prowincjonalnych �wiatach staj� si� paradoksalnie w oczach czytelnika �r�d�em ogromnych emocji - ekscytacji, wzburzenia, empatii, z�o�ci, smutku, wra�liwo�ci, wsp�czucia i tak dalej.

My�l�, �e si�a tej powie�ci to zas�uga stylu pisarskiego pana Ma�eckiego. Jego warsztat literacki i j�zyk, kt�rym si� pos�uguje, urzek� mnie od pierwszej strony. Wszystko p�ynie tu w powolnym, nostalgicznym tempie, zwarte w kr�tkich i prostych zdaniach, bez patosu i zb�dnego udziwniania. W tym skompresowanym stylistycznie minimalizmie tkwi jednak g��bokie j�zykowe pi�kno i si�a, kt�ra sprawia, �e bardziej Was poruszy jeden akapit w "Rdzy", ni� dwadzie�cia stron w innej ksi��ce.

Czy to powie�� idealna? Zdaje si�, �e tak.

P�kna powie�� o zwyczajnych ludziach, ich troskach i rado�ciach. Autor poprzez dwutorowo�� powie�ci pokaza�, �e niezale�nie od czas�w, w kt�rych �yjemy mamy podobne zmartwienia i rado�ci., �e w �yciu najwa�niejsza jest mi�o�� i okre�lenie celu swego �ycia.

Cudowna historia opowiedziana w prosty spos�b. Polecam

Wobec tw�rczo�ci Jakuba Ma�eckiego nie b�d� obiektywna , poniewa� jestem absolutn� pasjonatk� jego dzie�. Podziwiam prostot� , prawd� , wnikliwo�� ocieraj�c� si� o b�l istnienia. Historie opisywane przez autora to studium przypadku ka�dego z bohater�w. Jest to lektura , kt�ra pozostaje na d�ugo w g�owie , w sercu , szarpie za r�kaw...

Co mog� powiedzie� o powie�ci „Rdza” Jakuba Ma�eckiego? Ksi��ka strasznie depresyjna, smutna … i – niczym mnie nie uj�a. Nie widz� w niej nic co zachwyci�o innych czytelnik�w. Powie�� dobra ale nie wybitna. Mo�e dlatego �e ju� d�ugo siedz� w takich klimatach, mo�e po prostu to nie m�j gust, nie m�j target. Opowie�� sk�ada si� z �ycia kilku bohater�w ma�ej miejscowo�ci – jest To�ka, babka, kt�ra prze�y�a wojn�, jest jej wnuczek, Szymek, smutny po stracie rodzic�w. S� rodzice, kt�rzy po prostu zasn�li za kierownic�. Jest Doktor, kt�ry na staro�� nauczy� si� obcego j�zyka. Jest Ho�owczyc, jest Julka, jest Budzik, jest poprawnie. Ale nie tego oczekiwa�am. Polecam na w�asn� odpowiedzialno��.

MI�DZY POKOLENIAMI

W chwili obecnej Ma�ecki to bodaj�e najlepszy rodzimy pisarz. Narobi� niema�ego szumu swoim "Dygotem", potem tylko potwierdzi� klas� znakomitymi "�ladami", na "Rdzy" za� spoczywa�o trudne zadanie dor�wnania poprzednikom i zaoferowania czego� �wie�ego. Z t� �wie�o�ci� co prawda nie do ko�ca wysz�o - Ma�ecki nigdy jednak nie szuka� w swoich dzie�ach wi�kszego novum - jednak i tak czytelnicze oczekiwania zosta�y zaspokojone, a autor po raz kolejny udowodni�, �e po jego ksi��ki warto si�ga� w ciemno. A w�a�ciwie najlepiej tak w�a�nie robi�, by s�owo po s�owie odkrywa� ich tre�� i wszystko, co maj� do zaoferowania.

Ja jednak pozwol� sobie napisa� kilka zda� odno�nie fabu�y. Dla formalno�ci. I dla tych, kt�rzy nie znaj�c dzie� Ma�eckiego mo�e zainteresuj� si� ich tre�ci�. "Rdza" rozpisana jest na dwoje bohater�w. On, Szymek, dziecko jeszcze, jak na dziecko przysta�o, bawi si�, cieszy beztrosk�. Lubi komiksy, lubi, z kolegami ustawia� metalowe przedmioty na torach i zbiera�, co po nich zostaje. Dzieci�stwo przerywa mu wypadek, w kt�rym traci oboje rodzic�w, a zarazem dom, w kt�rym mieszka� i �wiat, jaki uwa�a� za sw�j.

Ona, To�ka, jest jego babk�. Swoje ju� prze�y�a, a teraz musi zaj�� si� wnukiem, kt�ry trafia pod jej opiek�. Kocha go, ale chyba nie tak mocno, jak powinna. Stara si�, tak�e znale�� wsp�lny j�zyk. A przesz�o�� nie �pi. M�odo�� To�ki powraca do niej, jej pasje, mi�o�ci, tragedie, przeplataj�c si� z �yciem jej wnuka na poziomie, jakiego �adne z nich by nie podejrzewa�o.

W "Rdzy" Ma�ecki po raz kolejny zabiera nas w podr� usian� elementami, do kt�rych nas ju� przyzwyczai�. Do charakterystycznych dla niego motyw�w i postaci. Ale czy oczekujemy od niego czego� innego? Ja nie oczekiwa�em, potrzebowa� wr�cz tego i dok�adnie to dosta�em. Nie my�lcie jednak, �e niniejsza powie�� jest powt�rk� z rozrywki, kopi� "Dygotu" czy "�lad�w". Je�li ju� rozpatrywa� j� pod takim wzgl�dem to jest wyci�gni�cie z nich nauczki. W "Rdzy" zosta�o tylko to, co najlepsze, a jakby tego by�o ma�o, Malecki jeszcze bardziej dopracowa� sw�j i tak znakomity styl.

A w jaki spos�b ON pisze? Literacko wysmakowany, czasem oszcz�dny, czasem kwiecisty, do�� surowy, ale krwisty i pe�ny. Spos�b, w jaki pisali klasycy, wyr�niaj�cy si� na tle 90% polskich (i nie tylko) powie�ci na rynku. Ju� sam styl Ma�eckiego satysfakcjonuje i urzeka. Ale jest w "Rdzy" tak�e wiele prawdy, emocji i szczero�ci, kt�re mnie osobi�cie kupuj�. Je�li lubcie dobr�, ambitn� literatur� z wy�szej p�ki, odwo�uj�c� si� zar�wno do naszych sentyment�w, jak r�wnie� serca i umys�u, polecam gor�co.

O jak�e pi�kna ksi��ka trafi�a w moje r�ce. Jak pi�knie mo�na pod��a� �ladami dw�ch prostych �ywot�w oplecionych prostot�, tragedi�, jasno�ci� i mrokiem �ycia, dramatycznych wydarze� czy niezwyk�ych zwrot�w akcji. Przepi�kna polszczyzna z ulubionymi przeze mnie powt�rzeniami, podkre�leniami i brutalno�ci� komentarzy budowanych tylko naszymi bluzgami i przekle�stwami. Jak to si� dzieje, �e potrzeba nam Kuby Ma�eckiego, �eby�my dostrzegli jakie to najzwyklejsze ze zwyk�ych �ycie mo�e by� proste i jednocze�nie niezwykle skomplikowane. �apanie si� na wykrzykiwaniu zaskoczenia, na wstrzymywaniu oddechu, na kibicowaniu w prostych prowincjonalnych decyzjach i wyborach to dla mnie oznaka literatury, kt�r� powinnam by�a przeczyta�. Teraz nadrobi� "Szepty". "Dygot" ju� za mn� wi�c potem b�d� czeka�a na kolejny zachwyt. Warto czeka�, jestem przekonana.

[Adres usuni�ty]

"Rdza sama le�y, p�atki takie jakby. Ale cz�� to wsi�kn�a w ziemi� i gdzie� sobie jest [...] Z tymi co si� tam spalili to mo�e jest tak samo jak z t� bron� co po niej zosta�a rdza. Mo�e oni te� troch� tu zostali i troch� jeszcze gdzie� tu s�?"

"Rdza" to ju� trzecia powie�� Jakuba Ma�eckiego, kt�r� przeczyta�am w ostatnim czasie. Po znakomitych "Dygocie" i "�ladach" podchodzi�am do niej raczej z mieszanymi uczuciami, z ogromn� ciekawo�ci� ale te� i z obaw�. Ba�am si� tego, i� mimo ogromnej sympatii do tw�rczo�ci pisarza, poczuj� przesyt i znudzenie. Jak�e cudownie si� rozczarowa�am! Jakub Ma�ecki ponownie zabra� mnie do �wiata zwyk�ych ludzi i zwyk�ych dni, i zrobi� to w absolutnie perfekcyjny spos�b.

Bohaterami powie�ci s� To�ka i jej osierocony wnuk Szymek, kt�rego ona przygarnia po �mierci swojej jedynej c�rki i jej m�a w wypadku samochodowym. Historia �ycia ka�dego z nich przedstawiona jest w przeplataj�cych si� wzajemnie rozdzia�ach. Historia Szymona biegnie torem tera�niejszym, o wcze�niejszym �yciu To�ki dowiadujemy si� z retrospekcji. "Rdza" to nie tylko historia jednej rodziny, rodziny Stawnych, to tak�e historia ich przyjaci� i s�siad�w. Niby banalna, niby zwyczajna, niby codzienna, a jednak wyj�tkowa. To opowie�� o �yciowych zakr�tach, o b��dnych decyzjach, o upadaniu i podnoszeniu si�, ale te� o przyja�ni, marzeniach, szcz�ciu i wierze, �e mimo ca�ego tragizmu �ycia "wszystko b�dzie dobrze". Autor w swoich powie�ciach opisuje ludzi takimi jacy s�, bez upi�ksze�. W "Rdzy" obserwujemy, jak wojna, ich w�asne decyzje czy tragiczne wydarzenia zmieniaj� osobowo�ci naszych bohater�w, zmieniaj� ca�e ich �ycie. Z tymi zmianami nie wszyscy potrafi� sobie jednak poradzi�.

Jakub Ma�ecki po raz kolejny zachwyci� mnie swoim stylem pisania. Niespiesznym, �agodnym, w kt�rym ka�de zdanie jest na swoim miejscu i �aden rozdzia� nie jest zb�dny. To wielka sztuka opisywa� zwyk�� rzeczywisto�� w spos�b tak magnetyczny, i� czytelnikowi wydaje si�, �e uczestniczy w samym centrum wyj�tkowych wydarze�. Historie bohater�w poruszaj� i dotykaj� g��bi duszy.

"Rdza" to ksi��ka wzruszaj�ca, szczera, magnetyczna, napisana charakterystycznym, klimatycznym stylem, kt�ry ja osobi�cie uwielbiam. Z niecierpliwo�ci� b�d� wyczekiwa� kolejnych powie�ci Jakuba Ma�eckiego, bo jestem Jego tw�rczo�ci� wr�cz oczarowana.

"Cz�owiek, kt�ry zabija w walce nied�wiedzia i cz�owiek, kt�ry nigdy z nied�wiedziem nie walczy, wygl�daj� na zdj�ciu dok�adnie tak samo i tak samo nic opr�cz zdj�cia po nich nie zostaje"

Kilkuletni Szymek lubi bawi� si� przy torach, a wieczorami zamalowywa� �aty na rysunkowych krowach. Ma przed sob� �ycie, kt�re jego babci zd��y�o ju� up�yn�� niemal�e w ca�o�ci. A jednak czas potrafi� zaskoczy� ich oboje, sprawiaj�c, �e okoliczno�ci niebezpiecznie ich po��czy�y.

Za spraw� „Rdzy” spotka�am si� z Jakubem Ma�eckim po raz pierwszy. Nieco obawia�am si� tego spotkania, bowiem do�wiadczenie podpowiada�o mi, �e ksi��ki autor�w tak bardzo chwalonych, niekoniecznie musz� by� w moim gu�cie, a wysokie oceny s� przecie� kwesti� indywidualn�, nie oznaczaj� wcale, �e powie�� spodoba si� ka�demu. A jakie s� moje wra�enie po lekturze?

Najbardziej spodoba� mi si� pomys� na realizacj� fabu�y. Narracja podzielona na teraz i wcze�niej zawsze si�, moim zdaniem, sprawdza. W ten spos�b autor pokaza� mi �wiat swoich bohater�w z r�nych perspektyw. Pokaza� jak wcze�niejsze do�wiadczenia wp�yn�y na podejmowane przez nich decyzje. Zaznaczy�, jak historyczne wydarzenia kszta�towa�y ich charakter, jak zmienia�y ich postrzeganie �wiata, jakimi lud�mi dzi�ki nim si� stali. Z wielk� ciekawo�ci� pokonywa�am kolejne rozdzia�y, by por�wna� wtedy i dzi�, przeciwstawi� tera�niejszo�� przesz�o�ci i zobaczy� to, co jedynie up�yw czasu mo�e zrobi� z cz�owiekiem i jego marzeniami, jak mocno nim potrz�sn��, jak bardzo go zmieni�.

Te zmiany obserwujemy na kolejnych stronach ksi��ki, stopniowo poznaj�c wszystkie elementy uk�adanki, pozwalaj�ce sk�ada� w ca�o�� bohater�w, niczym naczynie wymagaj�ce po��czenia wszystkich straconych cz�ci. Ma�ecki ukszta�towa� swoje postacie w spos�b niezwyk�y. Ka�da z nich wielokrotnie mnie zaskoczy�a, czasami by�y to wybory i decyzje, kt�re z przyjemno�ci� aprobowa�am, niekiedy budzi�y moje w�tpliwo�ci i niezgod�. Ani razu nie zw�tpi�am w ich charaktery, nie odnios�am wra�enia, �e bohaterzy nosz� na sobie pi�tno sztuczno�ci, charakterystyczne dla autor�w maj�cych problemy z przelaniem pomys�u na papier. W powie�ciowych postaciach doszuka�am si� g��bokiego realizmu, dzikiej charyzmy, wielkiej si�y wewn�trznej i mocnego charakteru.

Podczas czytania czu�am, �e autor przela� na sw�j ksi��kowy �wiat do�wiadczenie, wra�liwo�� i �yciow� m�dro��. Mo�na by pomy�le�, �e w powie�ciowych Chojnach niewiele si� dzieje, �e ta ma�a miejscowo�� nie b�dzie w stanie czytelnika zaskoczy�. Nic bardziej mylnego. �ycie toczy si� tam swoim tempem, ludzie �yj� po swojemu. A czytelnikowi ukazuje si� przepi�kny portret smutnej i melancholijnej wioski, w kt�rej smutki ��cz� si� z rado�ciami, a zwyczajno�� dnia codziennego przeplata si� z ludzkimi tragediami i wielkimi szcz�ciami. Z „Rdzy” wy�ania si� male�ka miejscowo��, w kt�rej �yj� wielcy ludzie. Naznaczenie histori�, up�ywaj�cym czasem, niespodziankami losu, niesprawiedliwo�ci� nieswoich wybor�w.

Za spraw� Chojen i ich mieszka�c�w autor sk�ania nas do przemy�le�, zmusza do w�asnych decyzji. Podczas lektury stapiamy si� z bohaterami w jedno��, zaczynamy tworzy� niezwyk�� ca�o��. Z wielkim zdziwieniem u�wiadamiamy sobie, �e zacz�li�my ich lubi�, szanowa�, docenia�. A ich smutki sta�y si� naszymi smutkami. W Chojnach czas zwalnia, cho� nigdy go nie brakuje. W tym miejscowym spokoju doszuka�am si� szalenie zasmucaj�cej melancholii, wiecznie otwartych ran, niezagojonych serc. Ma�ecki z wielkim wyczuciem przedstawia �wiat zupe�nie inny od naszego, cho� sprawiaj�cy wra�enie tak podobnego. W prostocie tkwi niezwyk�o�� tej opowie�ci.

Autor na sw�j spos�b przedstawia problemy bohater�w, poruszaj�c si� na linii temat�w znanych i uniwersalnych. Mi�o��, przyja��, ch�� spe�nienia marze�, kiepskie wybory, strata bliskich. I nieco wojny w tle. Nie doszukamy si� tutaj oryginalno�ci, co nie znaczy, �e akcja nudzi, czy tr�ci bana�em. Jej niezwyk�o�� ukryta zosta�a w ma�ej wiosce i jej bohaterach, kt�rych w pewnym momencie ci�ko odr�ni� nam od nas samych.

Bardzo podoba mi si� styl Ma�eckiego. Autor pisze prosto, a jednak m�drze, spokojnie, ale z wielk� energi� i uczuciowo�ci�. W pewien spos�b bawi si� form�, sk�adaj�c histori� z porwanych fragment�w. W uporz�dkowaniu tkwi pewien chaos, a w spokoju zamieszanie. S�owa sk�adaj�ce si� na ca�o�� historii s� dobrane subtelnie, ka�de zdanie sprawia wra�enie dopisanego niedbale, bez zb�dnego tracenia czasu, a jednak czu� w nich, ze zosta�y przemy�lane i dopracowane. Co wi�cej, autor zdaje si� odrzuca� istotn� rol� dialogu. Rozmowy mi�dzy bohaterami s� bardzo oszcz�dne, s�owa nie zosta�y rzucone na wiatr. Fabu�a realizuje si� poprzez czas, opis miejsc, zachowanie postaci.

Dlatego te� czyta si� do�� powoli. A jednak dobrze. To opowie��, kt�r� wypada si� rozkoszowa�. To historia, jak� mo�na si� cieszy�. „Rdz�” zwyczajnie trzeba doceni�.

Dop�ki nie zacz�am pisa�, nie zdawa�am sobie sprawy z k��bi�cych si� we mnie emocji. Nie wiedzia�am, �e mam do powiedzenia tak wiele. A jednak powie�� wywar�a na mnie du�e wra�enie. Zrozumia�am, czemu nazwisko autora si� ceni.

"Z tymi co si� tam spalili to mo�e jest tak samo jak z t� bron� co po niej zosta�a rdza. Mo�e oni te� troch� tu zostali i troch� jeszcze gdzie� tu s�?"

Mocno przemawia do mnie tw�rczo�� Jakuba Ma�eckiego, uwielbiam takie perspektywiczne spojrzenie na scenariusze ludzkich los�w, ich r�norodne barwy, wielop�aszczyznow� z�o�ono��, nasycenie dramatyzmem, skonfrontowanie pi�kna z brzydot�, ucieczki z podj�ciem walki. Odwo�anie do wielopokoleniowej przesz�o�ci, ukazanie znaczenia splot�w okoliczno�ci, rys�w uwarunkowa� lokalnego �wiata zewn�trznego, spo�ecznych i historycznych aspekt�w g�o�no wybrzmiewaj�cych w tle. To tak�e pewna powtarzalno�� wzorc�w, walka o szcz�liwy byt, pragnienie spe�nienia marze�, od tych najmniejszych po te najbardziej znacz�ce.

Zawiedzione nadzieje, przekre�lone szanse, niedosz�e t�sknoty, wewn�trzne zmagania, ale i radzenie sobie ze strat�, odzyskiwanie poczucia w�asnej warto�ci, odnalezienie si� w splocie codziennych wydarze�. Zaklinanie rzeczywisto�ci, przekonywanie siebie i innych, �e b�dzie dobrze, �e w tym wszystkim jest jaki� ukryty sens, �e dokonywane wybory i podejmowane decyzje poprowadz� w dobrym kierunku. I ta symboliczna rdza, kt�ra pokrywa ludzi wraz z up�ywem czasu, stopniowo zabiera im co� cennego z ich �wietno�ci, czy chodzi o kawa�ek fizyczno�ci, urod�, pami��, wspomnienia, ambicje, poczucie bezpiecze�stwa, czy mo�e o korodowanie blisko�ci, emocji i uczu�, jak lojalno��, wierno��, przyja�� i mi�o��.

"Rdza" to wspania�a uczta czytelnicza, fantastycznie czyta si� t� powie��, intensywna dawka wy�mienitej literatury. Oszcz�dna narracja wype�niona pi�knym s�owem, wyj�tkow� wra�liwo�ci�, celno�ci� spostrze�e�, sugestywno�ci� przekazu, kameralnym klimatem, wszystko sk�ania do refleksji i zadumy. Wyrazi�ci i przekonuj�cy bohaterowie g��wni i drugoplanowi, z kt�rymi natychmiast uto�samiamy si�, jak�e podobni do nas w postawach i czynach, jak�e swojscy, dobrze znani i znajomi. Podobnie pozytywne wra�enia towarzyszy�y mi podczas czytania poprzednich ksi��ek autora, "Dygot" i "�lady", po nie r�wnie� zdecydowanie warto si�gn��.

[Adres usuni�ty]

Wszystko b�dzie dobrze", trzy s�owa, kt�re cz�sto s�yszymy gdy w naszym �yciu wydarzy si� co� z�ego. Niczym magiczne zakl�cie uleczy nasze serce i sprawi, �e wszystko co z�e w naszym �yciu bezpowrotnie odejdzie, a my b�dziemy mogli normalnie �y� dalej. "Wszystko b�dzie dobrze" nie raz w swoim �yciu us�yszeli r�wnie� bohaterowie powie�ci Jakuba Ma�eckiego "Rdza", kt�rzy tak jak my mogli si� przekona�, �e wypowiedziane mog� przynie�� chwilow� ulg�, ale nie maj� a� takiej mocy, by ukoi� b�l, wymaza� pami�� i wspomnienia, kt�re jak drobinki rdzy osadzaj� si� w nas i naszej pami�ci.

Siedmioletni Szymon, uwielbia komiksy z Asteriksem, kresk�wki z Dexterem i kr�likiem Bugsem. Jedna kr�tka chwila, w kt�rej Bozia zabiera mu rodzic�w, sprawia, �e nic nie jest takie jak by�o wcze�niej

Dla To�ki dzieci�stwo kojarzy si� z przejmuj�cym d�wi�kiem nadlatuj�cych bombowc�w, dotykiem robak�w na sk�rze ciemnego wagonu, kt�rym ucieka�a w czasie wojny, md�ym zapachem palonych �yd�w, kt�ry unosi� si� w lasach otaczaj�cych Chojny.

Szymek i To�ka, wnuk i jego babcia. Dzieli ich czas i przesz�o��, ��czy cierpienie i rozpacz, kt�re ka�de z nich pragnie prze�y� w samotno�ci. Jedno zdarzenie, w kt�rym Szymon traci swoich rodzic�w, a To�ka swoj� c�rk�, splata razem ich losy, �yj� obok siebie pod jednym dachem i ka�de z nich musi nauczy� si� �y� od nowa.

"Rdza" Jakuba Ma�eckiego" historia rodziny Stawnych, jej przyjaci� i s�siad�w z Chojen, jest niczym proza �ycia, niby zwyczajna, niby banalna, ale tak jak od �ycia nie spos�b si� od niej oderwa�.

Rodz� si�, dorastaj�, �yj�, marz�c o wyj�tkowych chwilach, dzi�ki kt�rym poczuj� �e �yj� naprawd�. Los ofiaruje im chwile szcz�cia, tragedie, kt�re odwracaj� do g�ry nogami ca�e ich �ycie, jednak w rzeczywisto�ci nie zmienia si� nic i trwaj� dalej, �yj� w zawieszeniu, a �ycie przecieka im przez palce.

"W tej popieprzonej rodzinie najlepiej nam wychodzi marnowanie okazji" m�wi jedna z bohaterek "Rdzy". �wiadomie podj�te decyzje, wybory, utracone szanse, ale i uwik�anie w wydarzenia historyczne, prowadzi ich losy na ca�kiem inne tory. Z raz wybranej drogi nie ma ju� odwrotu, czasem tylko pojawia si� pytanie, a co by by�o gdyby i �al, �e czasu nie mo�na cofn��.

"Poszed�em dzisiaj za obor� posiedzie�. Ta stara brona to tak zardzewia�a, �e a� si� rozpad�a. Rdza sama le�y, p�atki takie jakby. Ale cz�� to wsi�kn�a w ziemi� i gdzie� sobie jest..."

Nasze do�wiadczenia, wspomnienia, przesz�o��, s� jak drobinki rdzy, kt�re osadzaj� si� w naszej pami�ci, sercu, chcemy si� jej pozby�, zapomnie�, �y� normalnie, jednak ta rdza, kt�ra siedzi w nas g��boko, definiuje nas i przysz�e pokolenia.

W prozie Jakuba Ma�eckiego najbardziej zwracaj� uwag� te chwile z �ycia bohater�w, w kt�rych nie dzieje si� nic, skradzione tylko dla siebie pi�� minut na wypalenie papierosa w �azience, codzienne rytua�y kolorowania kr�w, sp�dzanie kilku godzin na tworzeniem nowych rozk�ad�w jazdy, chowanie zabawek do pralki, tak by zabra�a ich Bozia, pisanie list�w, l�k przed rudymi m�czyznami czy topol�, kt�ra mo�e zabra� nam dom. Autor utrwala ta pozornie nic nie znacz�ce chwile, wydobywaj�c z nich magi�, czyni�c je wyj�tkowymi.

"Rdza" to przepe�niona delikatno�ci� i wra�liwo�ci� opowie�� o codzienno�ci, kt�rej zawsze towarzysz� chwile szcz�cia jak i cierpienie. Jakub Ma�ecki stworzy� przejmuj�c� powie�� o przyja�ni, odwadze i tch�rzostwie, marzeniach, t�sknotach, r�nych obliczach mi�o�ci, pami�ci, historii, kt�re okre�laj� nasze istnienie. I nawet je�li dzieje si� w naszym �yciu �le i pragniemy, aby trzy magiczne s�owa "wszystko b�dzie dobrze" star�y tkwi�c� nas rdz�, pozwoli�y nam zapomnie� o tym co by�o, to w�a�nie ta rdza, pami�� o tym co prze�yli nasi przodkowie, pomi�� o tym co do�wiadczyli�my, przypomina, aby �y� pe�ni� �ycia. Nie marnowa� szans podsuwanych nam przez los i �y� tak, aby niczego p�niej nie �a�owa�.

Wielka ksi��ka.

Lubi� opowie�ci o ludziach. Najlepiej takie proste. O �yciu, o wyborach, o strachu. Takie proste opowie�ci nios� ze sob� najwi�cej tre�ci. Najg��bszej tre�ci. Paradoks? Niekoniecznie.

Si�gaj�c po „Rdz�” Jakuba Ma�eckiego pobie�nie przeczyta�am notk� wydawcy, nie wiedzia�am o czym jest ksi��ka. Jak to dobrze! W ten spos�b t� cudown� opowie�� odkrywa�am strona po stronie. W tej recenzji nie zdradz� zbyt wiele, aby ka�dy czytelnik mia� mo�liwo�� odkry� to co ja.

Czytaj�c o Szymku i Jacku zastanawia�am si� nad tym jakie relacje ��cz� dzisiejszych m�odych ludzi. Czy w �wiecie social media, Internetu i moim zdaniem towarzysz�cej im powierzchowno�ci relacje mi�dzyludzkie, a zw�aszcza mi�dzy dzie�mi nie zosta�y sp�aszczone? Czy nie ograniczaj� si� do lajk�w kolejnych post�w?

Ma�ecki opisuje codzienne �ycie Szymka, kt�rego poznajemy w momencie, kiedy jego �ycie diametralnie sie zmienia. Trac�c rodzic�w Szymek oparcie znajduje w sp�dzaniu czasu z Jackiem. W prostych czynno�ciach, czasem bez s��w, znajduje oparcie w przyjacielu. To�k�, poznajemy w momencie, kiedy musi Szymkowi zast�pi� rodzic�w. O tym kim jest, co prze�y�a, czego w �yciu �a�uj� dowiadujemy si� stopniowo. I niby ju� wszystko wiemy, wtedy autor zaskakuje nas zako�czeniem.

Prosta historia, prosta opowie�� �ycia dw�jki bliskich sobie ludzi jest niezwykle trudna do opisania. Ale Ma�ecki sobie poradzi� doskonale. I chyba w �yciu tak jest, �e to co najprostsze jest zwykle najtrudniejsze. A je�li rzecz tyczy si� bliskich, skala trudno�ci jeszcze si� przesuwa.

„Rdz�” polecam z ca�ego serca. Ka�dy znajdzie tam troch� z siebie. Dla mnie to najlepsza ksi��ka roku 2017. Ci�ko b�dzie j� b�dzie przebi�.