Paradyzja

Ksi��ka, kt�ra wci�ga od pierwszej strony. Wierzy� si� nie chce, �e zosta�a napisana w latach 70-tych. Wydaje si�, �e Autor w swojej wyobra�ni nie m�g� przewidzie� co nam szykuj� mo�ni tego �wiata. A jednak. R�bmy wszystko, aby do tego nie dopu�ci�. Polecam gor�co

�wietna pozycja, wci�ga tak, �e trudno si� oderwa� i cho� to fantastyka, to jednak daje do my�lenia, czy przypadkiem dzisiejszy �wiat sterowany mediami, to nie jest nasza wsp�czesna "paradyzja"?

Paradyzja to kraj mlekiem i miodem p�yn�cy: raj, cho� nie na Ziemi, a na orbicie niebezpiecznego Tataru. Niestety, ta kolonia raczej nie przepada za jakimikolwiek kontaktami z zewn�trz i nie�atwo si� dosta� do jej wn�trza. Po dziesi�ciu latach od poprzednie wizyty Ziemianina, zgod� dostaje Rinah, m�ody literat, kt�ry planuje napisa� powie�� na jej temat.

To nie jest zwyk�a powie��! Dla �wiata fantastyki „Paradyzja” by�a – mo�na by rzec – prze�omowym dzie�em. To dzi�ki niej nagroda im. Janusza A. Zajdla w�a�nie tak si� nazywa: gdy w 1985 roku Nagrod� Fandomu Polskiego wr�czano po raz pierwszy zdoby�a j� w�a�nie ona, wr�czona pisarzowi po�miertnie. Cho�by dlatego ka�dy zainteresowany tematem powinien si� z ni� zapozna�. Nie jest to jednak jedyny pow�d: „Paradyzja” to literatura z naprawd� wysokiej p�ki, w niczym nieust�puj�ca orwellowskiemu „Rokowi 1984”, kt�r� po prostu warto zna�.

Mimo �e mamy do czynienia z antyutopi�, „Paradyzja” to powie�� do�� przyst�pna. O ile Orwell potrafi zm�czy� i przyt�oczy�, tak styl Zajdla jest jednocze�nie jasny, klarowny i interesuj�cy. Czytaj�c, czu�am lekko�� w jego pi�rze. To autor, kt�ry wiedzia�, jak pisa�: i zdecydowanie robi� to dobrze!

Kolejn� przewag� Zajdla nad Orwellem jest... jego pochodzenie. Nie mam oczywi�cie zamiaru dyskryminowa� wielkiego Brytyjczyka! Po prostu dla Polaka wizja Zajdla b�dzie du�o bli�sza. Bardziej „swojska”. A przy trudnych tematach to zdecydowanie du�y atut.

No ale mo�e sko�czmy z tymi por�wnaniami. W ko�cu poza tematyk� „Paradyzja” nie ma a� tak wiele z „Rokiem 1984” wsp�lnego. No dobrze, ma jeszcze jedn� istotn� cech�: nie skupia si� do ko�ca na fabule. Ta jest wr�cz wyj�tkowo prosta: Rinah przybywa do obcego sobie �wiata i go poznaje, razem z nami, czytelnikami. Powoli, spokojnie. Bez nadmiaru akcji i szale�stw. Zajdel skupi� si� na przedstawianiu nam mechanizm�w �wiata, ale... moim zdaniem bardzo dobrze wybra�. Bo jego wizja przysz�o�ci jest bardzo ciekawa i wci�gaj�ca, chocia� dzisiaj mo�e ju� niekoniecznie innowatorska.

Budowanie napi�cia Zajdel tak�e zdecydowanie opanowa�. Nie b�d� oszukiwa�: zwykle mam gdzie� to, co stanie si� z postaciami. Nie w tym wypadku! Wyj�tkowo, naprawd� ba�am si� o to, co si� stanie z Rinahem, kt�ry przecie� nie jest nauczony �ycia w Paradyzji, a kt�rego obowi�zuj� dok�adnie te same zasady co jej obywateli.

Zdecydowanie podoba�o mi si� to, �e pocz�tkowo mamy naprawd� wra�enie, �e Paradyzja to dobrze dzia�aj�cy, przemy�lany �wiat. Ma swoje ograniczenia, owszem! Ale wydaje si� logiczne, �e kolonia orbitalna powinna dzia�a� inaczej, ni� zwyk�a planeta. Dopiero stopniowo jako czytelnicy odkrywamy, �e co� tu jednak nie gra, �e co� tu jest nie tak... dzi�ki czemu naprawd� skupiamy si� na tek�cie.

Kolagen, kt�rym porozumiewaj� si� mieszka�cy Paradyzji to te� niezwykle ciekawa sprawa. Ciekawa i jednocze�nie w pewnym sensie nieco humorystyczna, cho� wole nie zdradza� wi�cej, tak, by�cie nie tracili zabawy z poznawania �wiata Zajdla.

Musz� przyzna�, �e nie narzekam te� na zako�czenie, kt�re wypada... zaskakuj�co zwyczajnie. Zwyczajnie w dobrym tego s�owa znaczeniu.

Gdybym mia�a wybra�, czy to Orwell, czy Zajdel powinien znale�� si� na li�cie lektur (zak�adaj�c, �e obydwaj nie mog� si� tam znale��) zdecydowanie postawi�abym na polskiego autora. Jego „Paradyzja” to naprawd� kawa�ek dobrej literatury z wysokiej p�ki, kt�r� absolutnie ka�dy powinien pozna�.

Bardzo mocna, bardzo ciekawa ksi��ka - kr�tka, ale tre�ciwa.