Zachowaj spok�j. Stoicyzm w praktyce na dzisiejsze czasy

Abigail Adams w li�cie do Johna Quincy’ego Adamsa napisa�a „Oto czasy, w kt�rych pragn��by �y� geniusz. Wielkie charaktery nie wykuwaj� si� w zaciszu spokojnego �ywota ani dworcowej poczekalni. To zmaganie z trudno�ciami tworzy rzutki umys�, a wielkie potrzeby wymagaj� wielkich cn�t”, a stare chi�skie przys�owie, a raczej kl�twa m�wi „Oby� �y� w ciekawych czasach”.

To w�a�nie te „ciekawe czasy”, w jakich przysz�o nam �y�, sk�oni�y Brigid Delaney do poszukiwania swojej drogi do spokoju ducha. Jak sama pisze, z filozofi� stoick� po raz pierwszy zetkn�a si� w 2018 r., aby rok p�niej zacz�� j� ju� wnikliwie bada�. Ksi��ka „Zachowaj spok�j. Stoicyzm w praktyce na dzisiejsze czasy” to owoc eksperymentu prowadzonego przez autork�, kt�rego celem by�a pr�ba stosowania kilku g��wnych stoickich zasad w codziennym �yciu, �yciu aktywnej zawodowo dziennikarki, kt�ra podobnie jak miliony ludzi na ca�ym �wiecie musia�a zmierzy� si� niepewnymi czasami pandemii koronawirusa, izolacj� i strat�.

Po kilku stronach wprowadzenia i przedstawienia najwa�niejszych Stoik�w, do kt�rych do�wiadcze� i pism cz�sto odnosi si� w swojej ksi��ce autorka: Seneka, Epiktet i Marek Aureliusz. W kolejnych cz�ciach zatytu�owanych: „Kwestie zasadnicze”, „�ycie i jego absurdy” i „Sprawy ostateczne” autorka pokazuje, jak praktykuje filozofi� stoick� w codziennym �yciu.

W artykule opisuj�cym „tydzie� stoika” autorka przytacza zasady, kt�rymi nale�y si� kierowa�. Proste w swoim przekazie zasady, niezwykle trudne do zastosowania, zw�aszcza zasada 1 „Przyjmij do wiadomo�ci, �e wi�kszo�� wydarze�, kt�re zachodz� w twoim �yciu, znajduje si� poza twoj� kontrol�.” Musz� wam wyzna�, �e ta zasada by�a przeze mnie powtarzana jak mantra, gdy m�j lot zosta� odwo�any, a linia lotnicza poinformowa�a mnie, �e zarezerwowa�a mi miejsce na lot… za dwa dni. Tak, w tym momencie, my�l�, �e i Marka Aureliusza mog�yby ponie�� emocje, cho� szybko zacz��by si� uspakaja�. Wierzcie mi lub nie, ale zasada 1 zosta�a przeze mnie powt�rzona chyba ze sto razy, zanim dotar�am do kontuaru, w kt�rym mog�am odebra� voucher na hotel. Szale�cza jazda taks�wkarza do hotelu, w trakcie kt�rej oczami wyobra�ni widzia�am w�asny nekrolog, przypomnia�a mi o trzeciej zasadzie „Pog�d� si� z tym, �e od czasu do czasu b�d� ci si� przytrafia� przykre sytuacje, tak jak przydarzaj� si� wszystkim innym.”

Zastanawiacie si� pewnie, dlaczego opowiadam wam moje przygody, zamiast pisa� o tym. czego si� nauczy�am z lektury tej ksi��ki, a wi�c w�a�nie tego si� nauczy�am. Nauczy�am si� zachowywa� mo�e niepe�ny spok�j, niestoicki spok�j, ale du�o wi�kszy, gdy� normalnie zareagowa�abym wybuchem z�o�ci. Po sko�czeniu lektury, siedz�c 8 godzin� w hali odlot�w, skonstatowa�am, �e praktykowanie stoicyzmu we wsp�czesnym �wiecie mo�e przynie�� spok�j ducha, mo�e pom�c nam upora� si� z przemijaniem w�asnym i naszych bliskich, mo�e r�wnie� pom�c w zachowaniu spokoju w sytuacji, na kt�r� nie mamy wp�ywu. Wi�c, gdy po ca�ym dniu sp�dzonym na lotnisku i oczekiwaniu na lot, us�ysza�am, �e m�j lot si� op�ni i prawdopodobnie nie zd��� na lot do domu, zareagowa�am zgodnie z zaleceniami stoik�w: zachowa�am spok�j, napisa�am do rodziny, �e dzi� raczej nie przylec� i zacz�am sprawdza� alternatywne po��czenia, aby jednak do domu wr�ci�.

Ksi��ka „Zachowaj spok�j. Stoicyzm w praktyce na dzisiejsze czasy” to nie jest typowy poradnik, to zapis nauki stoicyzmu, w kt�rym autorka dzieli si� swoimi prze�yciami i naukami, jakie z tych wydarze�, spotka� i rozm�w wynios�a. Ksi��ka, kt�ra ma na celu pokazanie czytelnikowi, �e filozofi� stoick� mo�na stosowa� w �wiecie zaawansowanej technologii i �e ta filozofia nie zestarza�a si� przez te 1800 lat. Z tej ksi��ki mo�emy wynie�� sporo nauk i inaczej spojrze� na �wiat.

Ksi��ka warta przeczytania, zw�aszcza �e czasy s� jakie s�, a spok�j zawsze si� przyda.

�wiat, w kt�rym �yjemy jest niespokojny. Niedawna pandemia, wojny, katastrofy ekologiczne, po�ary, powodzie, trz�sienia ziemi… mo�na by wymienia� jeszcze sporo takich przypadk�w…. Dodatkowo ka�dy cz�owiek prze�ywa wi�ksze i mniejsze �yciowe pora�ki…. To wszystko mo�e powodowa� w ludziach nieustanny stres, kt�ry ma negatywny wp�yw na zdrowie. Ratunkiem na te wszystkie sytuacje mo�e by� filozofia stoik�w, kt�ra pozwala przetrwa� we wsp�czesnym �wiecie. Wystarczy tylko zapozna� si� z jej za�o�eniami i zastosowa� w �yciu….

Do tej pory niewiele wiedzia�am na temat za�o�e� stoicyzmu. W sumie nawet niewiele si� filozofi�, jako tak� interesowa�am a samych filozof�w uwa�a�am, za jednostki nieco odrealnione. A jednak si�gn�am po t� ksi��k�… Jedynym powodem by� gatunek, do kt�rego ona nale�y, bo naprawd� lubi� si�ga� po poradniki.

Z pocz�tku by�am sceptyczna do tego, co autorka mog�a nam przekaza�. Wci�� nie wierzy�am, �e stoicyzm mo�e by� realn� recept� na �ycie w spokoju pomimo �wiata pe�nego niepokoju. A jednak z ka�d� kolejn� stron� okazywa�o si�, �e myli�am si�. Okaza�o si�, �e w gruncie rzeczy nie byli tacy wyalienowani tak jak mog�oby si� zdawa�. Sama nie zamierzam zostawa� stoikiem, ale my�l�, �e niekt�re ich porady �yciowe warto zastosowa� we w�asnym �yciu. Nie wszystkie oczywi�cie, bo kilka z nich by�o do�� kontrowersyjnych.

W niniejszej ksi��ce autorka nie tylko opowiedzia�a o g��wnych za�o�eniach stoicyzmu, ale opowiedzia�a o poznawania przez jej osob� tej�e filozofii. W gruncie rzeczy ta ksi��ka skupia si� na tym ostatnim aspekcie. Czy warto po ni� si�gn��? My�l�, �e tak. Czy warto kierowa� si� w �yciu poradami �yciowymi stoik�w? Niekt�re mog� by� pomocne w �yciu pe�nym niepokoj�w.

Pocz�tkowo my�la�am, �e czytanie tej pozycji b�dzie dla mnie zbyt m�cz�ce ,by przez ni� przebrn��. Nic takiego nie mia�o miejsca. Cho� tematyka ksi��ki mo�e wydawa� si� trudna, no bo w ko�cu to stoicyzm takie wielkie m�dre ,s�owo, to czyta�o si� j� bardzo fajnie by nie powiedzie� , �e nawet lekko. Autorka w ciekawy i zach�caj�cy spos�b przekonuje czytelnika, �e podej�cie do �ycia dawnych stoik�w bardzo wsp�gra z tym co przyda�oby si� wsp�czesnemu cz�owiekowi, by zachowa� spok�j pomimo licznych �yciowych zawirowa� i chaosu. Pod��aj�c za wskaz�wkami staro�ytnych filozof�w, Brigid Delaney rozk�ada na czynniki pierwsze stoickie podej�cie do �ycia, w kt�rym �wiadomo�� tego, �e nie ma sensu zamartwia� si� tym, na co nie mamy wp�ywu przynosi wolno��. Niby takie to oczywiste, a jednak czytaj�c o tym przychodzi jaka� refleksja.

W ksi��ce znajdziemy r�wnie� tematy dotycz�ce tego jak radzi� sobie ze smutkiem, niepokojem, czy cho�by to jak korzysta� z medi�w spo�eczno�ciowych. Bo i tutaj mo�e nam przyj�� z pomoc� stoicki spos�b na �ycie.