Drobiazgi takie jak te

Bill Furlong ma szcz�liw� rodzin� oraz stabilne zarobki w czasach, gdy ludzie ledwo wi��� koniec z ko�cem; a jednak nadchodz�ce �wi�ta wcale nie s� dla niego pozbawione trosk. Pod��aj� za nim wystraszone oczy dziewczyny, kt�r� znalaz� w klasztornej szopie, uwagi prze�o�onej zakonnej oraz zachowanie pozosta�ych kobiet przebywaj�cych na terenie klasztoru. S�yszy plotki, jakie kr��� w�r�d ludzi, ale otacza go przede wszystkim ich oboj�tno�� i niech�� do mieszania si� w sprawy chrze�cija�skich instytucji religijnych. Trudno mu jednak przyj�� ich spos�b dzia�ania, gdy w g�owie wci�� ma wspomnienia o swojej matce, kt�ra przecie� mog�aby sko�czy� w miejscu identycznym, gdyby nie serce jej pracodawczyni.

Opisem zdradzi�am tym naprawd� wiele, jako �e minipowie�� Claire Keegan nie ma nawet stu stron. Mog�abym fabu�� stre�ci� w „drobiazgi, jakie zmieniaj� rzeczywisto��", bo w�a�ciwie o to chodzi ju� w samym tytule (okazywane dobro mo�e sta� si� pierwszymi krokami do zmiany), ale wszytko zdaje si� by�... zbyt og�lne. Nie podkre�la prawdziwego dramatu, o jakim autorka m�wi. W ko�cu w centrum s� tutaj irlandzkie „domy dla upad�ych dziewcz�t" istniej�ce pod niewinn� nazw� „pralni magdalenek". Instytucje prowadzone i finansowane przez Ko�ci� katolicki w porozumieniu z pa�stwem irlandzkim. Miejsce, gdzie tysi�ce kobiet i dziewcz�t pracowa�o niekiedy ponad si�y, tysi�ce straci�o dzieci lub nawet �ycie. Historyczka Catherine Corless podzieli�a si� z �wiatem odkryciem, �e w domu samotnej marki w Tuam w latach 1925-1961 zmar�o siedemset dziewi��dziesi�cioro sze�cioro niemowl�t. W raporcie Komisji ds. Dom�w Samotnej Matki z 2021 roku stwierdzono, �e dziewi�� tysi�cy dzieci zmar�o w osiemnastu instytucjach obj�tych �ledztwem. Prawdziwa skala tego dramatu jednak nigdy nie zostanie odkryta. Wi�kszo�� akt pralni zosta�a zniszczona. Nie wiadomo, ile niemowl�t tak naprawd� zmar�o lub ile zosta�o matkom odebranych i oddanych do adopcji. Nie wiemy r�wnie�, ile kobiet, kt�re by�y tam zamkni�te, przyp�aci�o to �yciem. Jedyne, co jest pewne to to, �e Ko�ci� oraz pa�stwo irlandzkie winne jest �mierci tysi�cy ludzi, a spo�ecze�stwo od problemy odwr�ci�o oczy. Ryszard Kozio�ek o „Drobiazgi takie jak te" napisa�: „Oto nowa opowie�� wigilijna, kt�rej mora� m�wi, �e za winy Ko�cio�a odpowiedzialni s� ludzie �wieccy — my".

Claire Keegan bywa nazywana mistrzyni� kr�tkiej formy i trudno nie doceni� jej kunsztu pisarskiego, a jednak mam wra�enie, �e miejscami powiedzia�a za ma�o, miejscami za du�o. Za ma�o o pralniach, za du�o o codzienno�ci. Wystarczy�oby napisa� tekst odrobin� d�u�szy, by stworzy� miejsce na wyr�wnanie tych proporcji, ale w kszta�cie, jaki „Drobiazgi takie jak te" maj�, odczuwam zaw�d. Czyta si� to dobrze, mo�na zachwyca� si� nad sposobem budowaniem tej opowie�ci, ale gdy nadchodzi koniec... Ja czuj� niedosyt. Gdyby nie „Uwaga do tekstu" od autorki czy s�owa Ryszarda Kozio�ka w blurbie problem pralni zosta�by przedstawiony zbyt powierzchownie, za ma�o czytelnie. A bez tego ca�o�� jest wielkim niedopowiedzeniem, kt�re w tym wydaniu do mnie nie trafia. Nie mniej — Claire Keegan pi�knie buduje tworzone przez siebie �wiaty, wi�c na pewno przy pierwszej okazji przeczytam kolejne jej teksty.

.

przek�. Krzysztof Cie�lik

Powie�� dosz�a do fina�u Nagrody Bookera.

W ostatnich miesi�cach roku irlandzcy dostawcy opa�u maj� naprawd� mas� roboty, w Irlandii nawet w czerwcu potrafi by� zimno. Bill Furlong, szef ma�ej firmy rozwo��cej w�giel, mia� i drewno, pracuje od rana do wieczora. Jest odpowiedzialnym m�em i ojcem pi�ciorga dzieci. Stara si� da� im to, czego sam nie mia�, cho� kobieta otaczaj�ca go opiek�, robi�a, co mog�a, by wyszed� na ludzi.

Nadmiar pracy bez odpoczynku przywo�uje z�e podszepty. Kiedy przem�czenie Furlonga bierze g�r�, przychodzi moment wewn�trznego za�amania, w kt�rym on sam zadaje sobie pytanie, po co si� tak m�czy, kiedy nie ma poczucia, �e zmierza we w�a�ciwym kierunku, do w�a�ciwego celu. I wtedy na jego drodze staje drugi cz�owiek, kto�, kto potrzebuje pomocnej d�oni, takiej samej, jak� dosta� on i jego m�oda matka, kt�r� zaopiekowa�a si� pani Wilson. To dobro, magazynowane gdzie� na dnie serca, powoli zaczyna si� budzi�. Cichutko pulsuje i nie daje ju� o sobie zapomnie�. Kruszy mury �lepego przyzwolenia na z�o, kt�re latami panoszy pod skrzyd�ami pozornej �wi�to�ci i uduchowienia. W wigilijny poranek czekaj� na niego ostatnie zlecenia, jednak zanim zasi�dzie do kolacji, odwa�y si� dokona� cudu, kt�ry sprawi mu wi�cej rado�ci, ni� moment, kiedy trzyma� na r�ku swoje nowo narodzone dziewczynki. Wie, �e nie b�dzie �atwo, ale teraz ma cel, kt�ry nada jego �yciu sens.

„Drobiazgi takie jak te” powinny mie� w tytule klauzul� — czyta� w grudniu, by najpe�niej odebra� przes�anie, jakie niesie ze sob� ta niewielkich rozmiar�w ksi��eczka. To prosta, �yciowa historia, kt�ra zostawia nas z nadziej� na lepsze jutro. Udowadnia, �e �wiat nie zmieni si� sam, to my jeste�my zmian�, to nasze decyzje kreuj� rzeczywisto��. Wspania�a, wsp�czesna wersja „Opowie�ci wigilijnej”, kt�r� �atwo przegapi� przez zbyt mocny nacisk na pralnie Magdalenek, kt�re owszem, s� tu istotnym elementem, ale nie stanowi� clou tej historii. Czytajcie :)

IG @angelkubrick

"[…] jaki jest sens �y�, nie pomagaj�c sobie nawzajem. Czy to mo�liwe, �eby i�� przez te wszystkie lata, dekady, przez ca�e �ycie, nie zdobywszy si� ani razu na odwag�, by przeciwstawi� si� temu, co tam jest, a mimo to nazywa� si� chrze�cijaninem i patrze� na siebie w lustrze?”

Jest rok 1985. Bill Furlong, m��, ojciec c�rek, handlarz w�glem jak wi�kszo�� mieszka�c�w niewielkiego irlandzkiego miasteczka s�ysza� niepokoj�ce pog�oski o zlokalizowanym nieopodal, prowadzonym z ramienia ko�cio�a katolickiego przez siostry magdalenki „domu dla upad�ych dziewcz�t”. Czasy s� trudne, siostry p�ac� za opa� w terminie, Bill ma du�o pracy i rodzin� na utrzymaniu. Nie zaprz�ta sobie g�owy plotkami. Jednak tu� przed Bo�ym Narodzeniem, na w�asne oczy przekonuje si�, �e za murami klasztoru dzieje si� z�o.

Claire Keegan, bazuj�c na temacie nadu�y� jakich dopuszcza�y si� siostry zakonne w prowadzonych przez siebie domach samotnej matki w Irlandii, stworzy�a uniwersaln� histori� o okrucie�stwie, oboj�tno�ci, odwadze i empatii. W swojej powie�ci Keegan nie skupia si� na oczywistych winnych i dokonywanych przez nich czynach, zwraca uwag�, na tych, kt�rych wina wydaje si� mniej oczywista. „Drobiazgi takie jak te” dotykaj� tematu milcz�cego przyzwolenia na z�o, odwracania wzroku, konformizmu. To niewielka obj�to�ciowo, do g��bi poruszaj�ca opowie�� o odnajdywaniu w sobie odwagi, o (pozornie) drobnych gestach i pojedynczych decyzjach, kt�re �wiadcz� o prawdziwym cz�owiecze�stwie.�

Claire Keegan jest prawdziw� mistrzyni�. W tak kr�tkiej formie z kilku s��w buduje ca�y �wiat. Opowiada zar�wno o krzywdzie� jak i �yczliwo�ci, takiej prostej, ludzkiej.� Podoba mi si� jak m�wi dobroci i tym jak milcz�co przyzwalamy na z�o. Bardzo si� z tym uto�samiam i mog� potwierdzi�, �e to nie fikcja, ale prawdziwe spostrze�enia. Mam wra�enie, �e mam empati� na podobnym poziomie co autorka. R�wnie� lubi� pomaga� tym, o kt�rych zwykle si� nie m�wi. Pracuj� jako wolontariuszka w schronisku dla bezdomnych, wi�c wiem o czym m�wi�. Polecam ka�demu, kto chce prze�y� co� prawdziwego.