Bracia Karamazow

Czy granice dobra i z�a nie powinny zosta� wyra�nie zaznaczone? Znacznie �atwiej mo�na by by�o w�wczas balansowa� na kraw�dzi. Wiele pope�nionych czyn�w, nigdy nie mia�oby miejsca. Niestety konstrukcja �wiata ma wobec ludzko�ci zupe�nie inny plan i wystawia spo�ecze�stwo na pr�by, kt�rych unikniecie okazuje si� niemal niemo�liwe. W jednej z podobnych sytuacji zostali postawieni trzej bracia Karamazow, kt�rzy w bezwzgl�dny spos�b dopu�cili si� morderstwa w�asnego ojca. Jednak to nie wszystko, poniewa� ka�dy z nich w wydarzeniu pe�ni� zupe�nie inn� rol�. I chocia� to mog�oby z g�ry sugerowa� mniejsze b�d� wi�ksze zaanga�owanie, wcale tak nie jest. Granice jednak �atwo si� zacieraj�, a kara zawsze stoi na sprawiedliwej pozycji. Przed bra�mi Karamazow otwiera si� droga przepe�niona walk� o odnalezienie w�asnego miejsca w �wiecie i wybrukowana poczuciem winy. Jak zako�czy si� ich w�dr�wka?

Styl Fiodora Dostojewskiego nie nale�y do �atwych i pocz�tkowo mo�e wzbudza� poczucie zagubienia w opisywanych przez niego wydarzeniach. Jednak w gruncie rzeczy to tylko pozory, kt�re rozwiewaj� si� r�wnie szybko jak przychodz�. Wraz z biegiem akcji czytelnik czuje si� oczarowany opowiadan� histori� i mile dowarto�ciowany dopracowanym ka�dym, nawet najmniejszym szczeg�em. Tematyka ojcob�jstwa budzi wiele emocji, niezale�nie od tego w jaki spos�b poprowadzona jest fabu�a. Dlatego w r�kach mistrza powie�� ta nabra�a jeszcze wi�kszego znaczenia. Opisuj�c �ycie trzech braci po dopuszczeniu si� okrutnego czynu pokusi� si� o zaanga�owanie w tematyk� odwiecznych dylemat�w ludzko�ci na temat istnienia wolnej woli, Boga, z�a i mi�o�ci. Z kolei sama ksi��ka sta�a si� dla mnie wielk� ksi�g� �yciowych m�dro�ci, o kt�rych nie mo�na zapomnie�.

Tw�rczo�� Dostojewskiego nie jest mi obca, chocia� za ka�dym razem zaskakuje mnie jego zaanga�owanie w portretach psychologicznych postaci. W przypadku "Braci Karamazow", gdzie na plan pierwszy wysuwa si� a� trzech braci, ta kreacja bohater�w wydaje si� jeszcze bardziej precyzyjna. Dog��bna analiza poczyna� stoi na r�wni z targaj�cymi bohater�w emocjami, przepe�niaj�cymi ksi��k� po brzegi. Autor poprowadzi� mnie d�ug� drog� mrocznych zak�tk�w ludzkiej duszy i otworzy� przede mn� wiele mo�liwo�ci. Postawy bohater�w wzbudzaj� ciekawo�� poprzez swoj� niecodzienn� form� - cho� skrajnie r�n�, to w wielu przypadkach nie tylko oczywist�, ale i w pewien spos�b postawion� do wsp�lnej konfrontacji.

Ksi��ka "Bracia Karamazow" okaza�a si� lektur�, kt�ra trafi�a w m�j gust czytelniczy szybciej ni� si� spodziewa�am. S�owo "klasyka" cz�sto wywo�uje u mnie sprzeczne emocje - obawiam si� trudnej tematyki, ale w g��bi wiem, �e mi si� spodoba to o czym b�d� czyta�. Nie ulega w�tpliwo�ci fakt, �e ostatnia powie�� autora zosta�a s�usznie okrzykni�ta najdojrzalsz� i najwa�niejsz� w jego dorobku. Ciesz� si�, �e tak wspania�a ksi��ka nie tylko zago�ci�a na mojej p�ce, ale okaza�a si� nieocenion� skarbnic�.

"Bracia Karamazow" jest ostatni� powie�ci� w dorobku Fiodora Dostojewskiego i jednocze�nie jedn� z najpopularniejszych, najm�drzejszych ksi��ek literatury �wiatowej. Jestem kolejny raz zachwycona geniuszem Dostojewskiego, kt�ry doceniaj� czytelnicy na ca�ym �wiecie. Tw�rczo�� tego autora zachwyci�a takie osoby jak np. Bu�hakow, Freud czy Einstein. Ju� sam ten fakt �wiadczy o tym, z jak wyj�tkowym pisarzem mamy do czynienia. Nie przed�u�aj�c wst�pu, przejd�my do konkret�w...

G��wnymi bohaterami s� trzej bracia - Dymitr, Iwan i Alosza. Ka�dy z nich posiada do�� wybuchowy charakter (wyj�tkiem jest Alosza, kt�ry najlepiej z nich opanowa� sztuk� panowania nad emocjami). Bracia Karamazow s� tykaj�c� emocjonaln� bomb�, kt�ra w ko�cu wybucha. Dochodzi do morderstwa...

Dostojewski, jak zawsze, rozwija fabu�� we wszystkie mo�liwe strony, na wszelkie mo�liwe sposoby. Uwielbiam ten zabieg, poniewa� stosuje go bardzo niewielu autor�w, a szkoda! Bo to w�a�nie dzi�ki wszechstronnemu rozwijaniu nawet najmniejszych w�tk�w, powie�� staje si� o wiele atrakcyjniejsza dla czytelnika. To jest jeden z najmocniejszych powod�w, dla kt�rych ci�gle wracam do tw�rczo�ci Dostojewskiego. Autor znowu przedstawia czytelnikom psychologiczny portret zbrodniarza i znowu zmusza do refleksji. Nie zabrak�o tu tematyki dobra i z�a, wiary, mi�o�ci, ateizmu, moralno�ci... Mi�o�nicy Dostojewskiego dobrze wiedz�, �e autor ten w swoich powie�ciach przedstawi� mn�stwo perspektyw, z kt�rych mo�na obserwowa� i ocenia� zachowanie poszczeg�lnych bohater�w. Chyl� czo�a przed literackim mistrzem, jakim jest Dostojewski. Brawo!

By� mo�e niekt�rzy z Was pomy�l�, �e ci�g�e powtarzanie tych samych motyw�w staje si� dla odbiorcy nudne. Nic bardziej mylnego! Faktem jest, �e Dostojewski stale wraca do oklepanych temat�w, ale przedstawia je z kilkunastu r�nych stron. Nie wiem jak mo�na nudzi� si� tw�rczo�ci� Dostojewskiego, bowiem s� to dzie�a, kt�re pami�ta si� przez ca�e �ycie. Uniwersalne, niesamowite arcydzie�a, kt�re otworz� Wam oczy na wiele kwestii, o kt�rych by� mo�e nigdy wcze�niej nie pomy�leli�cie. Naprawd� warto si�gn�� po "Braci Karamazow", poniewa� jest to jedna z najbardziej warto�ciowych ksi��ek, jakie w og�le powsta�y.

"Bracia Karamazow" Fiodor Dostojewski.

„Bracia Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, to pierwsza powie�� tego znanego na ca�ym �wiecie pisarza, kt�r� przeczyta�am i kt�r� w dodatku recenzuj�. Ju� samo nazwisko autora onie�miela. A napisanie recenzji jego ksi��ki jest tym bardziej stresuj�ce. Zw�aszcza, �e same szacowne autorytety, takie jak Albert Einstein i Zygmunt Freud uznali t� powie�� „za jedno z najwybitniejszych dzie� literatury �wiatowej”. A gdzie ja do nich, marny �uczek?

Dlaczego jeszcze nigdy nie przeczyta�am �adnej ksi��ki Fiodora Dostojewskiego? No w�a�nie, dlaczego? Przyznam si�, �e po cichu my�la�am, �e tak znamienity pisarz, jak Fiodor Dostojewski pisze tak m�dre ksi��ki, �e z pewno�ci� ich nie zrozumiem, a co za tym idzie bardzo si� wynudz�. I to mnie troch� przera�a�o i r�wnocze�nie odstr�cza�o od jego tw�rczo�ci. W ko�cu si� odwa�y�am… i nie �a�uj�. A w�a�ciwie �a�uj�, �e nie czyta�am do tej pory Dostojewskiego.

I teraz spr�buj� wyrazi� swoj� skromn� opini� na temat jednej z jego powie�ci.

Fiodor Paw�owicz Karamazow by� dwukrotnym wdowcem i ojcem trzech syn�w: Dymitra, z pierwszego ma��e�stwa z Adelajd� Miasow pochodz�c� z zamo�nej szlacheckiej rodziny oraz Iwana i Aleksego, z drugiego ma��e�stwa z Zofi� Iwanown�, biedn� sierot�, wychowank� wdowy po generale Worochow. Nie mo�na tu r�wnie� nie wspomnie� o czwartym, nie�lubnym synie Fiodora Paw�owicza Karamazowa, czyli Smierdiakowie, wyst�puj�cym troch� w tle, niezbyt wyeksponowanym w powie�ci, a jednak bardzo wa�nym ze wzgl�du na to, co uczyni�.

Wed�ug biografki Fiodora Dostojewskiego, Sylwi Fro�ow, pierwowzorem ojca rodziny Karamazow�w, imiennika autora, czyli Fiodora Paw�owicza Karamazowa by� w rzeczywisto�ci ojciec Fiodora Dostojewskiego – Michai� Dostojewski. Podobie�stwa dotycz� charakteru obu ojc�w, ich lubie�no�ci, chciwo�ci, sk�pstwa, rozpustnego stylu �ycia oraz okrucie�stwa w traktowaniu swoich bliskich, ich statusu cywilnego – obydwaj byli wdowcami z kilkorgiem dzieci, a tak�e rodzaju gwa�townej �mierci, jak� ponie�li. Obydwaj zostali zamordowani.

„Bracia Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, to powie�� wielow�tkowa. W tej jednej powie�ci zmieszanych jest tak�e kilka gatunk�w literackich, a wi�c jest tu krymina�, powie�� psychologiczna i filozoficzna. G��wny motyw obejmuje �ycie tocz�ce si� wok� wszystkich aktualnych cz�onk�w rodziny Karamazow�w w gronie ich znajomych bli�szych i dalszych, a wi�c tych, kt�rych nami�tnie kochali, tych, kt�rych szanowali, czy tych, kt�rych nienawidzili.

Powie�� „Bracia Karamazow” powstawa�a w okresie rodz�cego si� komunizmu, przemian spo�ecznych w dziewi�tnastowiecznej Rosji, gdy na salony zacz�y wkracza� idee Karola Marksa. Czasami czu� tu na plecach oddech komunistycznej walki klas, walki z poni�eniem i bied�, nier�wno�ci klas spo�ecznych, czyli generalnie - krytyki spo�ecze�stwa klasowego. Czy jednak Dostojewski by� zwolennikiem przemian w Rosji wed�ug komunistycznych za�o�e�? Niekoniecznie wszystkich, moich zdaniem. Zapewne niekt�re te idee docenia�, a zw�aszcza takie, kt�re mog�y ul�y� w �yciu ludziom biednym, a w szczeg�lno�ci dzieciom, kt�rym po�wi�ci� troch� miejsca w swojej powie�ci opisuj�c nie raz bardzo drastyczne przypadki okrutnego zn�cania si� nad dzie�mi przez ludzi uprzywilejowanych, a nawet przez ich w�asnych rodzic�w. Dostojewskiego bola� r�wnie� los zwierz�t, niejednokrotnie nie mniej okrutnie traktowanych przez swoich w�a�cicieli. „Czy wyt�umaczysz mi teraz, bracie ty m�j, pokorny i s�odki s�ugo Bo�y, na co i po co potrzebne s� takie potworno�ci? Czy w istocie po to, aby si� cz�owiek nauczy� odr�ni� z�o od dobra?”

Du�o miejsca w powie�ci zajmuje r�wnie� sprawa religii i wiary w Boga, kt�r� Dostojewski uwa�a za warunek konieczny i niezb�dny w �yciu ka�dego cz�owieka. „I tak, uznaj� z ca�ego serca, uznaj� pot�g�, m�dro�� i wielko�� Bo��. Wierz� tak�e w cel, jakkolwiek zupe�nie dla nas niepoj�ty, istnienia wszechrzeczy, w porz�dek, �ad i wieczyst� harmoni�, w kt�r� zlejemy si� kiedy� wszyscy i w rozmaite inne pewniki…” A jednak Dostojewski bardzo krytykuje ciemnot�, zabobony, dewocj� oraz fanatyzm zwi�zane z wypaczonym pojmowaniem religijno�ci.

Wed�ug mnie powie�� „Bracia Karamazow” Fiodora Dostojewskiego po�wi�cona jest g��wnie mi�o�ci. Mi�o�ci niekoniecznie pi�knej, sentymentalnej, czy romantycznej, ale pe�nej zazdro�ci, chorobliwej, wp�dzaj�cej w op�ta�cz� potrzeb� posiadania kochanej osoby kosztem wszystkiego i wszystkich. Mi�o�ci ludzkiej, u�omnej, ��daj�cej ofiar i �ez. I r�wnie� mi�o�ci do Boga, chocia� nie bezkrytycznej, tylko rozumnej, pe�nej rozwa�a�, w�tpliwo�ci i sceptycyzmu. „Ale wahania, ale niepok�j, ale walka wewn�trzna wiary z niewiar� to taka m�ka dla cz�owieka u�wiadomionego, jakim ty jeste�, �e nieraz wola�by si� powiesi�”.

Niemniej najbardziej dotkliwie dosi�ga czytelnika realizm przedstawiony przez Fiodora Dostojewskiego w tej ksi��ce. Jego znajomo�� ludzkiej psychiki, spostrzegawczo�� i odtw�rcze przedstawienie brudu, smrodu i n�dzy ludzkiej porusza najg��bsze pok�ady naszej duszy. Nie da si� tej ksi��ki przeczyta� szybko, pobie�nie, bez wg��bienia si� w filozofi� Dostojewskiego, jego postrzegania otaczaj�cej go za jego �ycia rzeczywisto�ci i prze�ywania jej wraz z autorem na bie��co. Autor zadaje nam tu wiele pyta�, na kt�re sami musimy znale�� odpowiedzi. A powie�� „Bracia Karamazow” Fiodora Dostojewskiego wymaga naszego pe�nego skupienia i wstrz�sa dog��bnie naszymi sumieniami.

Ksi��k� otrzyma�am z serwisu Sztukater