S�siednie kolory

Pocz�tek poprzedniego wieku w ma�ej miejscowo�ci, gdzie ka�dy ka�dego zna. Gdzie kobieta umiera z t�sknoty, inna zostaje zgwa�cona i na pr�no szuka sprawiedliwo�ci czy ukojenia, a kolejna celowo�ci �ycia wypatruje w pragnieniu urodzenia syna. Dwie ma�e dziewczynki �yj� na pograniczu �wiat�w, w jakie spychaj� je doro�li, a zwierz�ta s� wiernymi towarzyszami. M�czy�ni natomiast przyt�oczeni s� �yciem, boj� si� opinii spo�ecznej, pozostaj� bierni b�d� agresywni, krzywdz� i pr�buj� stawa� w obronie. Cierpi� z powodu straty, rozsypuj� si� i zamykaj� w sobie. Wszyscy ci bohaterami s� przypadkowymi lud�mi, kt�rzy zapadali si� w splotach wydarze�, jakie �ci�le ich ze sob� po��czy�y.

Jakub Ma�ecki uderzy� w tony, jakie lubi�. Da� czytelnikowi ma��, zamkni�t� spo�eczno��, kt�ra utkn�a w �wiecie otoczonym lasem. Nie znalaz�am jednak u niego tego, na co najmocniej liczy�am. Nie dowiedzia�am si� w co w�a�ciwie wierzyli bohaterowie. Jedynie cz�ciowo zobaczy�am, czego si� bali. Rado�ci codzienno�ci nie by�o w tym niemal�e wcale. Co za tym idzie — Ma�ecki stworzy� klimatyczny �wiat z zadziwiaj�co p�ytkimi bohaterami, jak na to �e zaznaczy� ich problemy natury psychicznej oraz niejednoznaczne relacje mi�dzy nimi. Sama fabu�a te� jedynie cz�ciowo mnie zadowoli�a, bo cho� lubi� ci�g przypadkowych zdarze�, kt�re wo�aj� o katastrof�, to tym razem zako�czenie nie da�o mi uczu�, jakie mog�yby pozostawi� mnie z czym� intensywnym lub chocia� interesuj�cym.

„S�siednie kolory“ to nier�wna historia o czynach dobrych oraz z�ych. Wyrzutach sumienia, t�amszonych emocjach, uczuciu odrealnienia czy osamotnienia pomimo obecno�ci ludzi. Tam, gdzie jeden aspekt kreacji bohater�w zostaje pog��biony, tam drugi jest zbyt powierzchowny i tak w k�ko. Ale jak przysta�o na Ma�eckiego — wszystko zosta�o zgrabnie uj�te.

Dzi�ki powie�ciom Jakuba Ma�eckiego za ka�dym razem odkrywam w sobie nowe pok�ady wra�liwo�ci. Wyzwalaj� we mnie to, co najlepsze i poruszaj� najczulsze struny. A przecie� Autor nie pisze o niczym niezwyk�ym daj�c g�os codzienno�ci i ludziom grz�zn�cym w niej dzie� po dniu. Jego wyj�tkowo�� polega jednak na umiej�tno�ci wydobycia z tego co zwyk�e emocji, kt�re uderzaj� niczym m�otem roztrzaskuj�c nasze serca na milion kawa�k�w, lub przeciwnie, tchn� wszechogarniaj�cym spokojem otulaj�c nas szczelnym kokonem.

Empatia, z jak� Autor postrzega natur� cz�owieka i otaczaj�cego go �wiata sk�ania czytelnika do przemy�le� o wszystkim, co w nas najlepsze i najgorsze, o tym co przychodzi i przemija, o wyborach i ich konsekwencjach. I przypadku, nieporozumieniu, zaniechaniu, kt�re mo�e pchn�� �ycie ku przepa�ci.

Wchodz�c w �ycie ma�ej spo�eczno�ci Ko�a upalnego lata 1926 roku nie od razu rozumiemy emocje, my�li, decyzje jego mieszka�c�w. Nie wiemy co nimi kieruje. Nie wiemy, dlaczego stolarz Krystian zwleka z wyj�ciem drzazgi, cho� r�ka mu puchnie i zmienia kolory, a jego c�rka wyrusza do lasu na poszukiwanie Diab�a. Dlaczego szalona Leokadia jak co dzie� poluje na kormorana, a syn lokalnego lekarza po raz kolejny planuje rozsta� si� z �yciem.

Z czasem wy�ania si� z fragment�w my�li i zdarze� obraz bolesny i ci�ki od t�sknoty za tym co by�o i tym, co nieosi�galne. Samotno�ci i �alu, poczucia krzywdy i depresji. A wszelkie te emocje przenikaj� si� i ��cz� niczym tytu�owe s�siednie kolory na dziele malarza. Ich eskalacja nie prowadzi do oczyszczenia, mo�e jedynie na chwil� zatrzymuje mieszka�c�w w wirze codzienno�ci, by porwa� ich w ni� na nowo.

Pi�kno j�zyka, zabawa s�owem i magia wyczuwalna w powie�ci Autora po raz kolejny mnie oczarowa�y, a ogrom emocji wr�cz odurzy� niczym zapach bzu, kt�rym mo�emy si� cieszy� tak kr�tko. Powie�ciami Autora na szcz�cie mo�emy zachwyca� si� niezale�nie od pory roku i wraca� do nich, kiedy tylko dusza zapragnie.

Czy mo�na umrze� z t�sknoty? Zatraci� si� w swoim smutku, �alu, melancholii?

Jakub Ma�ecki w swojej najnowszej powie�ci pokazuje czytelnikowi, �e mo�na… bowiem w�a�nie jedna z bohaterek umiera, a stolarz Krystian musi wykona� dla niej trumn�…

Ju� pierwszych kilka zda� sprawi�o, �e sama wpad�am w stan przygn�bienia, w spleen… i od razu w mojej g�owie pojawi� si� obraz Aleksandra Gierymskiego „Trumna ch�opska” (widzia�am to p��tno wiele razy, przystawa�am przy nim i rozmy�la�am, teraz kiedy znowu przyjdzie mi go zobaczy�, b�d� r�wnie� my�la�a o Iwonie, Leokadii, Krystianie, Diable i innych) A ka�da kolejna strona tylko utwierdza�a mnie w przekonaniu, ze te dwa dzie�a, literackie i malarskie, „m�wi�” do nas tymi samymi s�owami przekazuj�c te same emocje.

Andrzej Wajda napisa�: „Nie znam w polskim malarstwie obrazu, gdzie obecno�� tragizmu by�aby r�wnie silna. W�a�nie tragizmu, nie dramatyzmu. Jest w tym obrazie duch antycznej tragedii, kt�ra rozstrzyga si� zawsze w pe�nym �wietle dnia, na oczach s�siad�w, przed domem…”

A ja mia�am podobne odczucia poznaj�c koleje los�w ka�dego z bohater�w. Pocz�tkowo zastanawia�am si�, czy ka�da z postaci chce opowiedzie� inn� histori�? One by�y inne, ale tak bardzo podobne do siebie pod wzgl�dem emocjonalnym. I kiedy pozna�am ich fina� okaza�o si�, �e wszystkie z nich maj� wsp�lny punkt, �e ka�da z tych dr�g w ko�cu si� krzy�uje ze sob�.

To opowie�� pe�na smutku, szaro�ci, ale r�wnie� mi�o�ci, cho� trudnej i bolesnej. Niesie za sob� przes�anie o �yciu, o ka�dym z nas, o ludzkim losie. Tu z ka�dej strony a� wyp�ywa wra�liwo��, m�dro�� i bole�� duszy.

Dawno nie czyta�am ksi��ki, kt�ra tak bardzo trafi�a w moje serce…. ca�y czas si�gam po ni� i zaczytuj� si� w wybranych przeze mnie fragmentach.

MIeli�cie racj�… @jakmalecki czaruje s�owem i ciesz� si�, �e jeszcze tyle historii autora przede mn�…

Emocjonalna podr�.

Tak najkr�cej okre�li�abym „S�siednie kolory” Jakuba Ma�eckiego. �Podr� po kr�tych meandrach �ycia momentami zatapiaj�cych si� w smutku, w samotno�ci i w niesprawiedliwo�ci losu.

Jak zwykle zachwyci� mnie j�zyk powie�ci, jak zwykle oczarowa� styl i jak zwykle jestem pod wra�eniem �wra�liwo�ci autora. Ka�da wykreowana przez niego posta� ma w sobie jednocze�nie �co� realistycznego i co� mistycznego, co� jasnego i niezrozumia�ego w ko�cu co�, co czyni j� charakterystyczn� pomimo szaro�ci �ycia. Postaci s� jakoby odarte z indywidualno�ci czy odr�bno�ci �ale maj� w sobie pewn� wyrazisto��, kt�ra nie pozwala o nich zapomnie�. �Owa wyrazisto�� wnika w zakamarki umys�u i uczepia si� ka�dej kie�kuj�cej my�li.

I cho� to kolejna nostalgiczna pozycja w dorobku autora - chwyta za serce. Potrafi zmusi� do refleksji nad zawi�o�ci� �ycia i dokonywanych w nim wybor�w. �W „S�siednich kolorach” o wiele bardziej licz� si� uczucia i odczucia czytelnika ni� p�dz�ca akcja. �To w�a�nie tutaj wczuwamy si� w sytuacj� bohater�w, na w�asnej sk�rze odczuwaj�c ich cierpienie, ich t�sknot� czy smutek… �Jedynie zako�czenie – jako� tak �za ma�o wybrzmia�o w moim sercu!

„Je�li oczy�ci� czas z tego, co na nim zalega, wida� wyra�nie jego kszta�t, wszystkie zgrubienia, przetarcia, rysy i otwory”.

Kt� z nas przynajmniej raz w �yciu nie wbi� sobie drzazgi w r�k�, nog�.. w serce. I czy to by� kawa�ek drewna, opi�ek metalu, drobina szk�a, kolec ro�liny czy od�amek kamienia, a mo�e bolesna przesz�o��, k�amstwo, zdrada, krzywda, wstyd, krytyka, wina – kluczowym zawsze jest to, jak g��boko ta drzazga utkwi�a. Bo jej wyci�gni�cie bywa albo proste albo skomplikowane. Czasami da si� to zrobi� samodzielnie, a niekiedy wymaga pomocy drugiej osoby.. A potem zawsze zostaje rana, po ranie blizna.. A z bliznami, szczeg�lnie tymi na sercu, czasem bywa tak, �e �atwo je rozdrapa� i otworzy� bol�ca ran� na nowo..

Jakub Ma�ecki nie raz ju� pokaza�, �e pisz�c o rzeczach prostych, przyziemnych, codziennych - potrafi wznie�� si� pomad. Namalowa� obraz na poz�r jednoznaczny, ale nic bardziej mylnego. Bo im podejdzie si� bli�ej, im spojrzy si� uwa�niej, im otworzy si� oczy szerzej, tym bardziej staje si� widoczny ka�dy szczeg� nadaj�cy sens przekazu. I wtedy okazuje si�, �e ten z pozoru oczywisty widok wymyka si� z ram, a s�siaduj�ce ze sob� kolory nie s� w najmniejszym stopniu przypadkowe, a tworz� przemy�lan�, hybrydow� i intensywn� gam� odcieni ludzkich serc oraz daj� ogromn� przestrze� na inwencj� w�asn�..

„S�siednie kolory” to pi�kna powie�� o relacjach ze �wiatem i ludziach, kt�rych mo�na przeczyta�, je�li si� to potrafi. O stawianiu �yciowych znak�w zapytania, kropek i wykrzyknik�w. O �yciu w pogoni za marzeniami i nadziej� na lepsze, o tym co by�o, co jest teraz i co b�dzie, o ile b�dzie.. O wyczekiwaniu, wspominaniu, dawaniu szans i paleniu most�w. O mi�o�ci i o �mierci. O prawdzie i o tym, co ludzie za prawd� uwa�aj�. O przemijaniu. Darze s��w i milczenia. I w ko�cu o odwadze, wychodzeniu poza schemat, po�arach my�li i o d�awieniu uczu�.

Pe�na zachwytu i podziwu, po raz kolejny oczarowana s�owami Autora - polecam.