Exodus. Ksi�ga wyj�cia

„Unorthodox” zrobi�a na mnie mega wra�enie. Nic wi�c dziwnego, �e si�gn�am po cz�� drug�, kt�ra jest potwierdzeniem wielkiego talentu autorki. Wiem, �e moje losy s� zupe�nie inne ni� jej, ale przyznaje jej racj� - nie mo�na ruszy� do przodu, je�eli cz�owiek nie uporz�dkuje swojego �ycia. Niby jest to ksi��ka opisuj�ca podr� po Europie �ladami babki, ale tak naprawd� jest to poszukiwanie siebie. Tylko dzi�ki temu b�dzie mo�na w ko�cu wzi�� si� za karby w�asnego �ycia. Wybitne dzie�o literackie, kt�re wymaga dog��bnej analizy, aby wszystko mog�o zosta� w prawid�owy spos�b zrozumiane. Polecam.

Ksi��k� czyta si� z lekko�ci�, mimo do�� ci�kiej tematyki. �wiat Deborah nie jest �atwy, ortodoksyjne �rodowisko i ucieczka z niego. Bardzo polecam ten swojego rodzaju pami�tnik. Magicznie wci�ga nas w tamten �wiat!

Czy mo�na �y� spokojnie po opuszczeniu wsp�lnoty ortodoksyjnej? Czy taka sytuacja jest mo�liwa? Zapewne mo�na pr�bowa�, ale nie mo�na z g�ry zak�ada� pozytywnych efekt�w. Cz�onkowie wsp�lnoty nie wybaczaj�, a tym bardziej nie akceptuj� takich sytuacji. Dla nich to �r�d�o ogromnego wstydu i ha�by. Czy Deborah poradzi sobie sama w przysz�o�ci, pr�buj�c zostawi� za sob� m�a, rodzin� i ca�� wsp�lnot� chasydzk�? Czy b�dzie w stanie oderwa� si� od korzeni i zacz�� normalne �ycie, bez nakaz�w i zakaz�w?

Exodus to druga cz�� historii Deborah Feldman, kobiety, kt�ra chcia�a �y� inaczej, z dala od konserwatywnych zwyczaj�w, pragn�a niezale�no�ci i chcia�a si� otworzy� na ludzi i �wiat. Opuszcza m�a i sama wychowuje kilkuletniego syna. Jest jej niezmiernie trudno, jest naznaczona, inna. Sytuacja finansowa budzi niepok�j i sk�ania do ogromnych wyrzecze� i oszcz�dno�ci. Jak ka�da matka, chce zapewni� dziecku odpowiednie wykszta�cenie i lepsze �ycie, z dala od krewnych. Po kilku latach otrzymuje rozw�d i jest wolna. I szcz�liwa. Mo�e spe�nia� marzenia, �y� dla siebie i swojego ukochanego synka.

Ale w swoim sercu ma wielki niepok�j i st�umione emocje. Zadaje sobie pytanie, kim naprawd� jest? Jaka jest jej to�samo��? Gdzie jest jej miejsce w tym �wiecie? Czy jest w nim w og�le miejsce dla takiej banitki, jak ona? Aby ukoi� sw�j b�l, ale i jednoznacznie okre�li� swoj� to�samo�� wyrusza w podr� – w�dr�wk� po Europie �ladami ukochanej babki.

Na W�grzech odnajduje dom, w kt�rym wychowywa�a si� babka, trafia na gr�b prababki. Rozmawia z kobiet�, kt�ra zna�a jej przodk�w. Wzruszenie ogromne. Jest przyjmowana ciep�o i serdecznie, z szacunkiem. Na jej trasie znajduje si� te� Szwecja i Niemcy. Przystanek ko�cowy i miejsce, gdzie Deborah pragnie si� osiedli� i rozpocz�� nowe �ycie.

Nadal bohaterka zadaje sobie zasadnicze pytanie, kim jest? Wyzwolon� kobiet�, banitk�, �yd�wk�, niezale�n� kobiet� czy rozpoznawan� pisark�? Odpowied� nie jest �atwa i jednoznaczna, wywo�uje w bohaterce niepok�j i stres. Ka�dy chcia�by m�c zdecydowanie si� okre�li� po danej stronie. Ka�dy chce zna� swoje korzenie i przodk�w. Bez tego trudno jest spokojnie �y�, a zw�aszcza wychowywa� dziecko. W jakiej wierze, w jakim przekonaniu, ile mo�na powiedzie� o przodkach, aby nie zasia� niepewno�ci w tak m�odej istocie.

Exodus. Ksi�ga Wyj�cia to intymne, obdarte ze z�udze� zwierzenia osoby poszukuj�cej siebie, w�asnego „ja”. Ta krwawa batalia o spokojne �ycie, z dala od zgie�ku i nadmiaru rodzinnych przekona� religijnych, czasami trudno zrozumia�ych i niemo�liwych do ogarni�cia. Ka�dy ma prawo �y� po swojemu, zgodnie ze swoimi przekonaniami, w niezale�no�ci od innych. Ale czy to jest mo�liwe w by�ej wsp�lnocie �ydowskiej? Trudne do zrozumienia …

„Jej pami�� by�a dla mnie wzorem prawdziwej niezale�no�ci, zapewniaj�cej wolno�� nawet za najwy�szym ogrodzeniem, poniewa� nasz umys� to rz�d drzwi, kt�re otwieraj� si� na zewn�trz”.

Buduj�ca jest odwaga tej kobiety, nieodparta ch�� d��enia do niezale�no�ci, do bycia szcz�liw� i spe�nion�. Napawa optymizmem i daje wyra�ny sygna� i znak, �e nie wolno si� poddawa� i korzy� na ka�dym kroku. Przeciwnie, nale�y �mia�o i�� do przodu, czasami drog� us�an� kolcami i k�uj�cymi chwastami. Ale jaka na ko�cu jest satysfakcja, gdy si� ujrzy �wiate�ko radosnej przysz�o�ci na horyzoncie. Niesamowita i ogromnie ekscytuj�ca.

Druga cz�� zwierze� Deborah – jak dla mnie – by�a troch� przegadana i rozci�gni�ta. Za du�o drobiazg�w i szczeg��w, zb�dnych opis�w niewiele wnosz�cych do ca�o�ci, ale za to spowalniaj�cych fabu�� i wprowadzaj�cych chaos. Odnosz� wra�enie, �e autorka zosta�a nam�wiona na napisanie dalszego ci�gu i swoich los�w, i momentami ta historia jest opisana na si��, za wszelk� cen�. To moje odczucia, ka�dy zapewne potrafi sam oceni� t� powie��.

Niepodwa�alnym jest fakt, �e ta powie�� jest bardzo prawdziwa i realistyczna. Te wydarzenia mia�y miejsce w niedalekiej przesz�o�ci, w czasach nam bliskich, ale w innym kr�gu wiary i kultury.

Warto si�gn�� po t� osobist� relacj�, pozna� spo�eczno�� chasydzk� i jej zasady. Po tej lekturze od razu pojawia si� pytanie, by� mo�e niepotrzebne, ale samo si� nasuwa. Czy wiem kim jestem …? Czas na chwil� wyciszenia, samotno�ci i przemy�le�, osobistych w�dr�wek do naszych korzeni ...

Przeczyta�am i obejrza�am "Unorthodox", pozycje, kt�re pokazuj�, co to jest ucieczka, jak �adne inne. Teraz przeczyta�am "Exodus. Ksi�ga wyj�cia" i zrozumia�am, �e to by�a decyzja i ucieczka cia�a, natomiast w "exodusie" nast�puje ucieczka ducha. Podr� bohaterki, cho� dotyczy konkretnego �ycia, na pewno przyda�aby si� nie jednej osobie, ��cznie ze mn�.

Wydaje mi si�, �e razem z t� powie�ci� nabra�am autorefleksji i ucieczki od dnia codziennego. Lektura lekka w odbiorze i ci�ka w temacie mo�e nie by� dobra dla kogo� na �wie�o z jak�� traum�. A mo�e w�a�nie b�dzie idealna, nie wiem. Na pewno daje sporo do my�lenia i du�o do prze�ycia.

Wspomnienia Autorki o dorastaniu w spo�eczno�ci chasydzkiej i o podj�ciu wa�nej decyzji, by z tej enklawy odej�� szczeg�owo opisane w „Unorthodox”, zrobi�y na mnie spore wra�enie. Jak prezentuje si� druga cz�� pogoni za wolno�ci�?

W kontynuacji poznajemy losy Deborah ju� po opuszczeniu chasydzkiej wsp�lnoty. Dalsza rodzina i dawno niewidziani wujowie po publikacji ksi��ki chcieli, �eby pope�ni�a samob�jstwo za okrutny czyn, jakim by�o wydobycie na �wiat�o dzienne ortodoksyjnych i radykalnych rytua��w. Doprowadzi�o to do tego, �e m�oda kobieta z ma�ym dzieckiem musia�a opu�ci� Nowy Jork. Deborah zrozumia�a, �e aby w pe�ni by� sob� nie mo�e tworzy� swojej to�samo�ci od samego pocz�tku. Nie jest czyst� kart�, musi zaakceptowa� swoj� przesz�o��. Uciekaj�c z ma�ym dzieckiem, ba�a si�, �e straci cel, �e to, co sobie zaplanowa�a, nie powiedzie si� a powr�t do ba�ki, z kt�rej wysz�a, by� niemo�liwy. Nie traci�a jednak nadziei. Opisywa�a proces, jaki musia�a przej��, by zaadoptowa� si� w nowym niechasydzkim �rodowisku. O wielu rzeczach nie mia�a bladego poj�cia, wielu rzeczy musia�a si� nauczy�. Prze�ywa�a chwile strachu, zw�tpienia i samotno�ci. W ko�cu zdecydowa�a si� pod��y� �ladami ukochanej Babci. Odwiedzi�a jej ojczyste W�gry, Szwecj�, w kt�rej zosta�a wyleczona z tyfusu, no i oczywi�cie Niemcy i obozy koncentracyjne. Podczas niezwyk�ej podr�y pozna�a wielu ludzi, kt�rzy pomogli jej nie tylko w poszukiwaniu dziedzictwa, ale r�wnie� w budowaniu relacji mi�dzyludzkich, odkrywaniu pi�kna �wiata, przyja�ni i zaufania.

Czy mi�dzy pr�b� odnalezienia korzeni a zrozumieniem samej siebie Deborah zdo�a zbudowa� swoj� w�asn�, ca�kowicie niezale�n� drog�, kt�ra b�dzie zar�wno wolna od wszelkich l�k�w, jak i od poczucia winy?

Lektura nie jest ju� tak wstrz�saj�ca, jak cz�� pierwsza. Jest szczeg�owym opisem zmaga� samotnej osoby, przemy�le� na temat �wiata, spo�ecze�stw, cywilizacji, religii. To ciekawa historia o poszukiwaniu swojej nowej to�samo�ci, ho�d dla babci i jej niez�omno�ci oraz o pr�bie u�o�enia sobie �ycia na nowo. Pe�no w niej prawie poetyckich metafor, trafnych uwag, obserwacji i por�wna�, my�li s� uj�te w s�owa w bardzo pi�kny i zgrabny spos�b. Autoanaliza, autoironia, rozczarowania, zagubienie i wci�� od nowa rodz�ca si� nadzieja, sprzeczno�� uczu�, emocji i pr�ba wyja�nienia przyczyn tego stanu rzeczy. Oto, o czym jest „Exodus”. Czasami historia by�a troch� przekombinowana, momentami denerwowa�a mnie drobiazgowo�� rozwa�a� Autorki, ale nie zmienia to faktu, �e ksi��ka zmusza do refleksji i do zwolnienia kroku, by mie� czas na dok�adne przyjrzenie si� wszystkiemu, co nas otacza. Pokazuje, co oznacza si�a i wytrwa�o�� w d��eniu do obranego celu.

Ka�demu �ycz� takiej determinacji i odwagi w zmaganiach z codziennymi problemami.

„[…] nasz umys� to rz�d drzwi, kt�re otwieraj� si� na zewn�trz”.

Za mo�liwo�� zapoznania si� z tre�ci� ksi��ki dzi�kuj� Poradni K